طرح و احداث باغ موزه دفاع مقدس با هدف ساماندهی به مجموعه تلاش‌های دلسوزان و یادآوران مخلص آن روزها در طول نزدیک به ۲دهه که از دوران دفاع مقدس سپری می‌شود، شکل گرفت.
رسالت ثبت و یادآوری ارزش‌ها، احساسات و عواطف عمیق و فرهنگ گرانقدر دفاع مقدس، در این مجموعه به انجام رسیده است.
باغ موزه دفاع مقدس از۷ تالار و یک قسمت انتهایی که یادمان دفاع مقدس است تشکیل شده که در آن اعداد ۷ و ۸ به‌کار رفته است؛ عدد ۸ به عنوان نمادی از ۸سال دفاع مقدس و عدد ۷ به خاطر تقدسی که دارد.
این دو در کنار هم مفاهیم خاصی را دربرمی‌گیرند. بخش‌های مختلف باغ موزه امکان تجسم عینی برخی فضاها و میدان جنگ در ابعاد واقعی یا نمادین، با جنگ افزارهای واقعی یا شبیه‌سازی شده را به بازدیدکنندگان می‌دهد. تکنولوژی به‌کار رفته در هر بازدید به‌گونه‌ای است که در هر تالار همه چیز از نو آغاز می‌شود.
باغ موزه دفاع مقدس، یک موزه رویدادی است و متفاوت از موزه‌هایی است که صرفا بناها و اشیای تاریخی را به نمایش می‌گذارند. در میان تالارهای مختلف این باغ موزه فقط یک تالار با نام «تالار پروانه‌ها» جنبه موزه‌ای دارد که برای معرفی سرداران دوران دفاع مقدس درنظر گرفته شده است. اما بقیه تالارها جنبه رویدادی دارد و می‌توان تمام اتفاقات دوران دفاع مقدس را در آن به شکل زنده در همان حال و هوا دید.
تالار اول، تالار آستانه یا همان سرآغاز است، بخش دائمی موزه و نمایش‌دهنده مجموعه وقایعی که در فاصله سال ۵۷ تا آغاز جنگ، منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
در این تالار تمامی وقایعی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی شد به نمایش در می‌آید و روزهای آغازین جنگ تحمیلی به تصویر کشیده می‌شود.
تالار دوم، تالار حیرت و واقعیت است، در اینجا حیرت مردم ایران از شوک جنگ تحمیلی به نمایش در می‌آید. در روزهایی که مردم از پیروزی انقلاب شادمان بودند و نظام اسلامی ایران در حال شکل‌گیری بود، حمله رژیم بعثی به ایران با حمایت همه جانبه آمریکا مردم را حیرت‌زده و شوکه کرد.
این حیرت در کنار حقانیت ملت ایران در دفاع از خود برابر هجوم دشمنان در تالار حیرت به نمایش در می‌آید. ملت ایران در طول دفاع همه‌جانبه از خاک خود در جنگ تحمیلی، حقانیت خود در دفاع از ارزش‌ها را به جهانیان ثابت کردند که این حقانیت در این تالار به تصویر کشیده می‌شود.
تالار دفاع، سومین تالار است؛ نمایش‌دهنده ساختار دفاعی کشور از ارتش و بسیج گرفته تا نیروهای مردمی که در دفاع از خاک و تمامیت ارضی کشور تلاش کردند. این دفاع در کنار استفاده از ادوات جنگی به نمایش در می‌آید.
تالار آرامش، چهارمین تالار باغ‌موزه دفاع مقدس است؛ در این تالار می‌بینیم که روزهای جنگ و دفاع از ناموس و خاک میهن در عین سختی‌ها و دشواری‌هایی که برای ملت داشت با آرامشی برای دفاع از ارزش‌های انقلاب همراه شده بود.
این آرامش که دفاع مقدس را در سال‌های دهه ۶۰ به‌عنوان جزئی از بدنه جامعه نشان می‌دهد در این تالار به تصویر در می‌آید.پنجمین تالار، تالار شهادت است؛یکی از مهم‌ترین تالارهای باغ موزه که به بازدیدکنندگان یادآوری می‌کند، شهادت، آرزوی بزرگ جوانان رزمنده در ایام جنگ و دفاع مقدس بود.
مجموعه تالار شهادت به ۷مرحله تقسیم شده که شهادت را از نیت تا عروج به تصویر کشیده است. عظمت، ارزش، جایگاه و تقرب شهید و شهادت در این تالار نمود عینی دارد.
تالار ششم، تالار پیروزی است که پیروزی‌های دلاورانه جوانان ایرانی در روزهای جنگ را به تصویر می‌کشد؛ از پیروزی در عملیات‌های مختلف گرفته تا آزادسازی خرمشهر و پیروزی‌های عرفانی و معنوی.
تالار هفتم، تالار سرانجام است. هفتمین تالار این باغ موزه، فضایی متفاوت از آنچه تاکنون درباره جنگ گفته شده دارد. در این تالار که آخرین مرحله از ۷تالار عشق باغ موزه است بازدیدکنندگان پس از گذر از ۶مرحله پیشین، به بالاترین نقطه از باغ موزه می‌رسند که در آنجا با یادمان، تصاویر، تندیس‌ها و بازمانده‌های جنگ تحمیلی مواجه می‌شوند و به آنها ادای احترام می‌کنند.
گذر از این ۷تالار و تمرکز روی بخش‌های مختلف آن بیش از ۱۰ ساعت زمان می‌برد. در طراحی باغ، این امکان در نظر گرفته شده تا بازدیدکنندگان امکان خروج از تالارها را پس از هر مرحله داشته و با وقت بیشتری به مرور خاطرات جنگ تحمیلی بپردازند.برگزاری تمام مراسم مربوط به دفاع مقدس، جنگ، یاد و خاطره شهدا و... در تالارها و مجموعه نمایشی باغ موزه امکان پذیر است.
با راه‌اندازی باغ موزه، تمام برنامه‌های دفاع مقدس از جمله برگزاری جشنواره فیلم و تئاتر دفاع مقدس، جشنواره هنرهای تجسمی دفاع مقدس و گرامیداشت روزهای ویژه مثل روز سوم خرداد و یا روزهای پیروزی لشکریان اسلام مثل روز عملیات بیت‌المقدس و... در این باغ موزه برگزار خواهد شد که امکانات لازم را برای مرور تمام این رویدادها دارد. ۳۵هزار متر مربع، زیربنای سالن‌های باغ موزه است که ارتفاع ۲۰ متری دارند.
باغ دره
در مسیر یک باغ راه زیبا در امتداد بزرگراه شهید حقانی تا بزرگراه شهید همت، باغ دره موزه دفاع مقدس در زمینی به مساحت۲۰۰ هزار مترمربع واقع شده است. این باغ راه با نورپردازی زیبا، گل‌کاری متنوع و متفاوت، ورودی باغ موزه را به محوطه وسیعی با نام باغ‌دره وصل می‌کند.
باغ دره دفاع مقدس در فضای باز در نزدیکی تالارهای موزه احداث شده است. این باغ دره در حد فاصل ۲ایستگاه مترو مصلی و میرداماد تهران به‌طور طولی احداث شده است. احداث پارکینگ‌های طبقاتی، این امکان را به شهروندان می‌دهد تا خودروهای خود را در پارکینگ متوقف کرده و با خودروهای سرویس داخل باغ موزه، از فضای ۲۰۰ هزار متری باغ موزه دیدن کنند.
همچنین فضاهای باز، اعم از فضای سبز برای حضور و تفرج عامه مردم و نیز فضاهای قابل استفاده برای برگزاری رزمایش‌ها در مناسبت‌های مختلف نیز در این موزه طراحی شده که در مناسبت‌های زمانی مختلف، امکان تنوع کاربری فضاها را افزایش می‌دهد؛ کاربری‌هایی از جمله رزمایش‌های هفته دفاع مقدس تا برگزاری آیین تعزیه در ماه محرم یا نمایش فیلم‌های جنگی بر پرده بزرگ و در هوای آزاد.
در این باغ موزه امکان برگزاری جشنواره‌های فیلم و نمایش فیلم‌های دفاع مقدس نیز وجود دارد.وجود یک دریاچه بسیار بزرگ که با امکان نمایش فیلم روی آب احداث شده است، از ویژگی‌های منحصر به فرد باغ‌دره است. باغ موزه مکان مناسبی برای یادآوری خاطرات دوران ۸ساله دفاع مقدس و بهترین مکان برای آشنایی نسل‌های تازه با دوران دفاع مقدس است.
در حال حاضر بخش‌های سازه‌ای پروژه آماده بهره‌برداری است و قرار است در فاصله خرداد تا شهریور ماه سال‌جاری بخش‌های مختلف باغ موزه به‌تدریج افتتاح شوند. پیشرفت احداث بخش ساختمانی و تأسیساتی پروژه تا به امروز ۹۲درصد است و بخش تجهیز و مفهومی داخل موزه نیز ۳۷درصد پیش‌رفته است.
باغ دره، آمفی تئاتر و ۲ تالار از ۷ تالار مجموعه، خرداد ماه امسال به بهره‌برداری می‌رسند. باغ دره مساحت ۲۰۰هزار مترمربعی دارد که محوطه‌سازی، پرده‌های آب و فواره‌ها، نصب و پوشش گیاهی آن کامل شده است. آمفی تئاتر نیز با ظرفیت ۵۰۰ نفر در مرحله تست صوت و تصویر قرار دارد.
