در این راستا عمل‌های لاپاراسکوپی روز به روز جایگاه خاص خود را پیدا می‌کنند. لاپاراسکوپی که برای معاینه و بررسی اعضای شکمی و لگنی و به‌منظور تشخیص برخی بیماری‌ها به کار می‌رود، می‌تواند برای انجام جراحی نیز کاربرد داشته باشد. در حوزه طب زنان، لاپاراسکوپی کاربرد زیادی در معاینه قسمت‌های خارجی رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها دارد و خصوصاً در موارد دردهای لگنی در جایی که با استفاده از روش‌های تصویربرداری تشخیصی (سونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری) نتوان علت زمینه‌ای را تشخیص داد، مورد استفاده زیادی دارد. به عنوان نمونه تعدادی از بیماری‌های زنان که با استفاده از لاپاراسکوپی تشخیص داده می‌شوند عبارتند از: اندومتریوز، حاملگی نابجا، کیست‌های تخمدانی با بیماری‌های التهابی لگن (PID)، ناباروری و سرطان. دکتر حسین کرمی، جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری و فلوشیپ تخصصی درمان آندوسکوپی سنگ‌ها و مجاری ادراری در مورد این روش نوین جراحی بیشتر توضیح می‌دهد:
- آقای دکتر، مزیت عمل لاپاراسکوپی نسبت به عمل جراحی باز چیست؟
در روش لاپاراسکوپی عمل‌های جراحی بدون شکاف بزرگ پوستی تنها با چند بخیه انجام می‌شود. علاوه بر این زیبایی پوست، درد کمتر و مدت بستری کمتر در بیمارستان و برگشتن سریع به کار و زندگی روزمره از محاسن لاپاراسکوپی نسبت به عمل جراحی باز است.
- به روش انجام این عمل هم اشاره می‌کنید؟
ابتدا با بیهوشی عمومی یا نخاعی بسته به نوع جراحی، استفاده از سوزن مخصوص یا تروکار که ابتدا در ناحیه ناف وارد شکم می‌شود، گاز را وارد حفره شکمی می‌کنیم و سپس با عبور دوربین به داخل شکم و بزرگنمایی چند برابر آن در تلویزیون، لوله‌های تروکار بعدی بسته به نوع عمل و محل عمل گذاشته می‌شود و با عبور وسایل جراحی مخصوص لاپاراسکوپی از قبیل قیچی، کوتر، پنس و... تمام مراحل عمل جراحی به روش بسته انجام می‌شود.
- مدت زمان عمل لاپاراسکوپی چقدر است؟
بسته به نوع عمل و مهارت جراح زمان عمل، از چند دقیقه برای عمل‌های تشخیصی مانند: بیضه پایین نیامده، کیست و واریکوسل، 5 تا 3 ساعت برای عمل‌های بزرگ مثل جراحی سرطان پروستات و تومورهای بیضه متغیر است.
- بیمار باید پس از این عمل منتظر عوارض آن هم باشد؟
ببینید، مثل تمام عمل‌های جراحی، لاپاراسکوپی نیز عوارض خودش را دارد که اغلب ناچیز و قابل کنترل هستند، از جمله: آسیب به احشاء مجاور از قبیل روده، کبد و طحال که بسیار ناچیز و با درصد پایین همراه هستند و خونریزی از رگ‌های بزرگ و تبدیل به عمل جراحی باز که با افزایش مهارت جراح از درصد آن کاسته می‌شود.
- با این حال درصد موفقیت‌های عمل لاپاراسکوپی چقدر است؟
با افزایش مهارت جراح و گذراندن دوره تکمیلی آموزش لاپاراسکوپی اغلب عمل‌ها با درصد بالا و معادل عمل‌های جراحی باز انجام می‌شود.
- آقای دکتر چه عمل‌هایی در رشته اورولوژی یا جراحی کلیه و مجاری ادراری با لاپاراسکوپی انجام می‌شود؟
خب امروزه بیش از 90درصد عمل‌های جراحی ناحیه لگن و شکم با لاپاراسکوپی قابل انجام است که در اورولوژی شامل برداشتن کلیه‌های سرطانی، برداشتن کلیه‌هایی که خاموش هستند، رفع محل تنگی حالب و کلیه‌ها که یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در کلیه‌هاست، خارج کردن سنگ‌های بزرگ حالب، کاشتن مجدد حالب‌ها در مثانه، برداشتن غده سرطانی پروستات، عمل جراحی واریکوسل که شایع‌ترین علت ناباروری مردان است، کیست‌های بزرگ کلیه و عمل جراحی RPLND که برای درمان سرطان بیضه انجام می‌شود.
- لاپاراسکوپی نفرکتومی هم در مورد کلیه‌های سرطانی کاربرد دارد؟
بله، در این روش کلیه‌های سرطانی و غیرسرطانی که کار نمی‌کنند را بدون شکاف بزرگ، درد پهلو و برداشتن دنده‌ها- که خود باعث افزایش درد پهلو و گهگاهی فتق محل عمل می‌شود، از شکافی باریک و کوچک خارج می‌کنیم. در ضمن به‌علت شکاف کوچک محل عمل، پس از جراحی بیمار درد کمتری نسبت به عمل جراحی باز داشته و سریع‌تر از بیمارستان مرخص می‌شود. بخیه‌های محل عمل 5-3 روز بعد خارج می‌شود و به بیمار توصیه می‌شود درصورت داشتن هر گونه مشکلی با محل جراحی با تیم پزشکی در ارتباط باشد.
- پس کلیه سرطانی در مراحل ابتدایی سرطان با روش لاپاراسکوپی کاملا قابل درمان است؟
بله چون در بسیاری از مواقع فقط قسمت سرطانی برداشته می‌شود و نیاز به برداشتن کل کلیه‌ها نیست.کلیه‌های خاموش هم که باعث فشار خون و عفونت‌های ادراری می‌شوند با این روش بدون شکاف بزرگ خارج می‌شوند.
- لاپاراسکوپی واریکوسل برای چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟
خب ابتدا باید توضیح بدهیم که اصلا واریکوسل چیست؟ به گشادشدگی غیرطبیعی شبکه وریدهای بیضه واریکوسل گفته می‌شود.واریکوسل در 15درصد مردان بالغ و در سن باروری دیده می‌شود. در 35درصد مردان با ناباروری اولیه و 80درصد مردان با ناباروری ثانویه واریکوسل در معاینه مشاهده می‌شود.
- علت ایجاد واریکوسل چیست؟
علت واقعی آن نامشخص است ولی نارسا‌بودن دریچه‌های لانه کبوتری و اثر فشاری روی وریدهای بیضه را از علل ایجاد واریکوسل ذکر می‌کنند.
- و علامت وجود این مشکل؟
واریکوسل در بیضه چپ شایع است و ممکن است بی‌علامت یا درد بیضه با فعالیت‌های سنگین، سرپا بودن طولانی و ورم بیضه خود را نشان دهد.
- شما با چه روشی واریکوسل را تشخیص می‌دهید؟
اغلب در معاینه بالینی توسط پزشک به‌صورت شبکه وریدی گشاد و درهم که با گرفتن و فشار‌دادن، گشاد‌شده و بیشتر می‌شود. امروزه اغلب از سونوگرافی رنگی یا کالر داپلر در تأیید بیماری واریکوسل استفاده می‌شود.
- با این حال واریکوسل به درمان دارویی پاسخ می‌دهد یا اینکه تنها باید به جراحی متوسل شد؟ روش‌های درمانی واریکوسل کدامند؟
ببینید، هیچ درمان دارویی‌ای برای واریکوسل وجود ندارد. با این حال تکنیک عمل‌های جراحی این بیماری عبارتند از: عمل جراحی باز و لاپاراسکوپی. عمل جراحی باز با برش در محل عبور وریدها با دید مستقیم یا با استفاده از میکروسکوپ انجام می‌شود. در عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی نیز سه سوراخ نیم سانتی در ناف و کناره‌های شکم جهت عبور لوله تروکار و دوربین و وسایل‌های جراحی ایجاد می‌شود و وریدهای واریس با بزرگنمایی چندین برابر در تلویزیون‌ها مشخص و قطع می‌شوند. البته درصد موفقیت به اندازه عمل جراحی باز است ولی درد آن کمتر از عمل جراحی باز است و بیمار به‌صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری، همان شب بیمارستان را ترک می‌کند.
- با این روش ناباروری هم 100درصد درمان می‌شود؟
در این مورد باید بگویم عمل جراحی واریکوسل فقط در 60-50درصد موارد باعث بهبودی کیفیت اسپرم می‌شود. بارزترین تغییرات پس از عمل هم در حرکت اسپرم به وجود می‌آید که باعث تقویت حرکت اسپرم خواهد شد.
