دکتر آدامام برنشتین و محققانش از دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد در بوستون میگویند: افزایش مصرف بادام و آجیل و سویا و دانههای گیاهی به جای گوشت قرمز و لبنیات پرچرب میتواند بهترین سرمایهگذاری برای یک رژیم غذایی سالم باشد.
او میگوید: سویا و دانههای گیاهی از فراوردههای غذایی پرچرب ارزانتر و بهصرفهتر هستند. افراد میتوانند به جای مصرف فراوان میوه و سبزیجات بخشی از این رژیم غذایی خود را به دانههای گیاهی و سویا اختصاص دهند تا از هزینههایغذایی آنها تا حد قابل توجهی کاسته شود و در ضمن نیز از رژیم غذایی سالمی پیروی کرده باشند زیرا بنا بر نتایج تحقیقاتی که در پی میآید، رژیم غذایی مرسوم سلامت، با استفاده از میوه فراوان و سبزیجات، هزینه بالاتری نسبت به غذای پرچرب را میطلبد.
محققان میگویند: راز داشتن یک رژیم غذایی سالم و کمهزینهتر از نظر مالی صرف هزینه برای خرید محصولات غذایی است که ریشه گیاهی دارند.
تحقیقات بسیار نشانگر آن است که مصرف غذاهای آماده و فستفود کم هزینهتر از مصرف میوههای تازه و سبزیجات است.
محققان از کشورهای اسپانیا، فرانسه و آمریکا در گزارشی که از تحقیقات خود در نشریه آمریکایی تغذیه منتشر کردهاند نوشتهاند که مصرف غذاهای سالم هزینه بیشتری را بر افراد تحمیل میکند، با این حال میتوان غذاهای سالم ارزانتری را هم بهدست آورد.
محققان جهت بررسی و مقایسه میان هزینه غذایی و سلامت جسمانی وضعیت سلامت 78هزار و 191زنی که در تحقیقات سلامت پرستاران مشارکت داشتند را مورد تحقیق قرار دادند. محققان تحقیقات خود را بر اساس عادات غذایی و میزان ویتامین مصرفی این زنان مطابق با فهرست غذاهای سالم انجام دادند.
در نتیجه این تحقیقات مشخص شد که زنانی که بیشتر از مواد غذایی سالم مصرف میکردند روزانه 60/4دلار صرف غذای خود میکردند در حالی که زنانی که کمتر از غذاهای سلامت استفاده میکردند برای غذای روزانه خود 70/3دلار هزینه میکردند.
محققان میگویند با وجود آنکه در اغلب موارد غذاها یا مواد غذایی سالمتر پر هزینهتر از مواد غذایی ناسالم و مضر برای سلامت هستند افراد میتوانند با انجام تغییراتی در برنامه غذایی خود، از رژیم غذایی سالمتر و کم هزینهتری استفاده کنند؛ مانند رژیم غذایی با سویا و دانههای گیاهی.
صدها سال است که دانههای سویا بهعنوان غذای اصلی در بعضی فرهنگها محسوب میشود. این دانهها از طریق مردم شرق آسیا به آمریکای شمالی معرفی شدند. اکنون آمریکا بزرگترین تولیدکننده سویا و محصولات مرتبط با آن است. این گیاه با موارد استفاده فراوان، سرشار از پروتئین، چربی غیر اشباع، فیبر و مواد معدنی است. استفاده مکرر از سویا و محصولات آن باعث کاهش خطر ابتلا به بعضی از بیماریهای خطرناک و مهلک، مانند بیماریهای قلبی- عروقی، سرطان و پوکی استخوان میشود. بهنظر میرسد خواص مفید سویا مرتبط با فیتوکمیکالی بهنام ایزو فلاون است که تقریبا در تمامی محصولات سویا وجود دارد.
دانههای سویا حاوی تقریبا 40درصد پروتئین هستند. صنایع غذایی میتوانند دانههای سویا را طوری فرآوری کنند که پروتئین آنها حفظ شود، بنابراین دانه سویایی که خورده میشود مملو از پروتئین خواهد بود. مهمترین نتیجه حاصل از مصرف محصولات سویا کاهش بیماریهای مهلک است.
دانههای سویا دارای مواد معدنی همچون کلسیم، آهن و روی هستند که میزان مواد معدنی آن در انواع متفاوت دانههای سویا، مختلف است. 2نوع ایزوفلاون مهم در دانههای سویا، جنیستئین(genistein) و داییدزئین(daidzein) هستند. در سالهای گذشته، بالغ بر200مقاله در زمینه نقش بیولوژیکی و بیوشیمیایی ایزو فلاونها منتشر شده است.
مطالعات انجام گرفته نشان میدهد که سرطان سینه، پروستات و روده کوچک در میان افرادی که به میزان کمتری از فراوردههای سویا استفاده میکنند بیشتر شایع است. در مطالعات آزمایشگاهی انجامشده مشخص شده که ایزوفلاونها میتوانند در قابلیت رشد یک سلول سرطانی اختلال ایجاد کنند. همچنین فراوردههای سویا میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهند.
سویا از جمله مواد غذایی است که میتوان از آن فراوردههای زیادی تهیه کرد. با بهرهگیری از تکنولوژی مدرن، بشر امکان تولید انواع مختلف فراوردههای سویا را با طعمهای متفاوت دارد.
هم اکنون نیز از فراوردههای مختلف این ماده غذایی در سراسر دنیا استفاده میشود، پارهای از فراوردههای غذایی سویا عبارتند از:
شیر سویا: از خیس کردن دانههای لوبیایی سویا در آب و خرد کردن و فشار دادن سویاهای خیس خورده، مایعی بهدست میآید که شیر سویا نام دارد. حالتی چرب و خامهای دارد و به آن طعمهای مختلفی از جمله طعم میوه میافزایند. برای کسانی که توانایی هضم لاکتوز(قند شیر) را ندارند و نمیتوانند شیر بنوشند، شیر سویا بهترین جایگزین است.
آرد سویا: از دانههای سرخ و کنگرهدار سویا میتوان آردی درست کرد که به خوبی آرد سفید در پخت غذاهای مختلف کاربرد دارد.
جوانه سویا: مانند جوانه گندم میتوان از آن در تهیه انواع سالاد استفاده کرد.
سس سویا: نوعی سس تخمیر شده است که از سویا، غلات برشته شده، آب و نمک تهیه میشود. معمولاً در غذاهای خاور دور از این نوع سس استفاده میشود. این سس نخستین بار در کشور چین ابداع شد اما امروزه در سراسر قاره آسیا به ویژه کشور ژاپن و حتی در دیگر نقاط دنیا از آن استفاده میشود.
سویا برگر و سوسیس سویا: گیاهخواران و افرادی که برای حفظ سلامتی خود از مصرف گوشت قرمز خودداری میکنند، میتوانند به جای گوشت، سویا را کباب کرده و در انواع مختلف نانهای ساندویچی قرار دهند و از خوردن آن لذت برند.
آجیل سویا: مانند بادام زمینی، نوعی خوراکی به شمار میرود، البته خیلی کم چربتر از آن است. سریع پخته میشود و طعم آن در سالادها بینظیر است.
دانههای سویا: در حالت عادی، دانههای سویا به تنهایی مصرف نمیشوند، اما میتوان آن را مانند دانههای سایر حبوبات پخت و مصرف کرد.