در کنار وفور تولید انواع میوه، صنایع تبدیلی متعددی هم در آذربایجان غربی برای تولید کنسانتره میوه از مازاد محصول راه‌اندازی شده است. به همین دلیل آذربایجان غربی استانی پیشتاز در صنایع تبدیلی محسوب می‌شود به‌طوری که سالانه 30 هزار تن فراورده‌های میوه‌ای را صادر می‌کند. اما با وجود گسترش باغداری و رونق تولید میوه و با این‌که اشتغال بیش از 80 هزار خانوار در استان به‌صورت مستقیم از طریق تولید محصولات باغی تامین می‌شود، تولیدکنندگان سیب و صاحبان صنایع تبدیلی در استان به‌دلیل نابسامانی‌های هر ساله همچنان با مشکلات متعدد دست به گریبانند و هنوز ا قدام مؤثری برای رفع موانع تولید و کمک به رونق بازار و صادرات سیب صورت نگرفته است.
نبود برنامه‌ریزی برای حمایت از تولید، عقب ماندن در رقابت با محصول خارجی، بسته‌بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید و در برخی موارد همسان نبودن کیفیت سیب داخلی با نمونه‌های خارجی از جمله دلمشغولی‌های موجود به شمار می‌رود که به گفته دست‌اندرکاران تولید و فروش محصولات باغی، ادامه این وضع باعث می‌شود تا سود حاصل از تلاش و زحمت تولیدکنندگان سیب همچنان به جیب دلالان و واسطه‌ها برود یا صرفا کام تولیدکنندگان کنسانتره را شیرین کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اعلام این‌که امسال بیش از یک میلیون و 4 هزار تن سیب از باغ‌های استان بر داشت شده است، می‌گوید: «از کل محصول، 35 درصد جذب صنایع تبدیلی می‌شود، بیش از 50 درصد آن به‌صورت تازه خوری در بازارهای داخلی و خارجی به فروش می‌رسد و بقیه نیز برای مصرف در سایر فصول در سردخانه‌ها ذخیره‌سازی می‌شود.»
محمد رضا اصغری با تایید مشکلات مربوط به تولید و عرضه سیب و رکود بازار آن‌که به کاهش 10 هزار تنی تولید در مقایسه با پارسال منجر شده است، بر اجرای طرح اصلاح و احیای باغ‌های سیب استان برای حل بخشی از مشکلات تاکید و خاطرنشان می‌کند: « برای جلوگیری از ادامه روند کاهش تولید سیب در استان، اجرای طرح اصلاح الگوی کشت و توسعه باغ‌ها در مناطق مستعد در دست مطالعه قرار دارد، همچنین اصلاح سامانه مدیریت تولید در باغ‌ها و اصلاح باغ‌های قدیمی درجه 2 و نوسازی آنها ضروری است.»وی پایین بودن قیمت عرضه سیب در بازارهای جهانی، بالا بودن هزینه باغداری و ریزش‌های قبل از برداشت را از مهم‌ترین مشکلات تولیدکنندگان این محصول عنوان و خاطرنشان می‌کند: «فسادپذیر بودن محصولات باغی و این‌که در بازارهای جهانی قانون عرضه و تقاضا حاکم است، باعث افت قیمت‌ها می‌شود، ولی انتظار می‌رود از سال آینده با مدیریت اصولی در برداشت محصول، از کاهش قیمت سیب جلوگیری شود.»
ریزش پیش از برداشت
اما سجاد حسامی، کارشناس کشاورزی نیز ریزش‌های قبل از برداشت محصول را از بزرگ‌ترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی عنوان و اضافه می‌کند که میزان ریزش سیب‌های زرد و قرمز لبنانی موسوم به گُلدِن و رِد دِلیشز که ارقام غالب محصول سیب کشور است، در برخی موارد به 80 درصد کل محصول نیز می‌رسد و به این ترتیب بخش عمده محصول در پایان دوره رشد از دست می‌رود.
وی یادآور می‌شود:« ضربه واردشده به میوه حین ریزش و صدمه دیدن متعاقب آن، امکان انبارداری میوه را به حداقل می‌رساند و با بالا رفتن شدت تنفس در سیب‌های صدمه‌دیده و کاهش کیفیت آن، بخش عمده‌ای از ذخایر سردخانه‌ای میوه از بین می‌رود.»
این کارشناس باغداری تاکید می‌کند که سازمان جهادکشاورزی باید با آموزش روش‌های جلوگیری از ریزش محصولات قبل از برداشت میان باغداران، این محصول راهبردی استان را که از عوامل مهم پایداری اشتغال و ارزآوری در منطقه است، از آسیب در امان نگه دارد.
حسامی همچنین درباره مشکلات بازاریابی و فروش سیب در بازارهای جهانی می‌گوید: «برای رونق تولید سیب در استان و جلوگیری از رکود آن، دستگاه‌های ذی‌ربط باید در زمینه بازاریابی و فروش به‌ویژه در مبادلات تجاری با طرف‌های خارجی یا در چارچوب موافقتنامه‌های بازرگانی تمهیدات خاصی بیندیشند.»
درد دل باغداران
نبود برنامه‌ریزی‌های اصولی برای جلوگیری از افت قیمت سیب در زمان عرضه آن به بازار مشکل مهمی است که باعث دامن زدن به احساس ناامنی در میان باغداران استان می‌شود.
رمضان کریمی، یکی از باغداران سیب با ابراز ناخشنودی از این‌که باغداران نمی‌توانند محصول خود را به قیمت منطقی و با سود مناسب بفروشند، می‌گوید: «اکنون مجبوریم محصول خود را با قیمت پایین به بازار عرضه یا بعد از برداشت روانه سردخانه کنیم.»این باغدار اضافه می‌کند: «هزینه تولید سیب روی درخت هر کیلوگرم حداقل 70تومان است اما از مرحله برداشت تا نگهداری به‌مدت 6 ماه در سردخانه، هزینه تمام‌شده آن به بیش از 600 تومان افزایش می‌یابد که با واردات بی‌رویه سیب در زمانی که وقت عرضه محصول انبار شده است، دچار زیان می‌شویم.» کریمی می‌گوید: «باغداری حرفه خانوادگی ماست و در آمدی به غیر از آن نداریم، اما اکنون برای گذران زندگی با مشکل مواجهیم.»
وی توجه دولت به حل مشکل تولیدکنندگان سیب را ضروری می‌داند و می‌گوید: « اگر از تولید کنندگان حمایت نشود، تولید کاهش می‌یابد و باغداران رغبتی به ادامه تولید نخواهند داشت.»
یاسر زرندی، دیگر باغدار استان، نیز با بیان این‌که امسال محصول تازه قیمت بسیار پایینی داشت که جوابگوی هزینه‌های تولید نبود، خاطرنشان می‌کند: «قیمت سیب در بازار چند برابر قیمتی است که دلالان و واسطه‌ها از ما می‌خرند و مسئولان باید برای حل این مشکل به‌صورت اساسی چاره‌اندیشی کنند.» وی با انتقاد از این‌که تاکنون دولت هیچ اقدام مؤثری برای حمایت از باغداران نکرده، اضافه می‌کند: «سال‌‌هاست که مشکل خرید سیب صنعتی از باغداران آذربایجان غربی به اصلی‌ترین دغدغه آنان تبدیل شده و در این میان نبود برنامه‌های اصولی و کارآمد سبب شده است تا باغداران استان بیشترین ضرر را متحمل شوند.»
کمبود شرکت‌های بازاریابی
استاندار آذربایجان غربی هم پایین بودن سطح کیفی بسته‌بندی محصولات باغی و کمبود شرکت‌های بازاریابی را از مشکلات مهم باغداران استان می‌داند که باعث شده است فعالیت آنها توجیه اقتصادی نداشته باشد.
وحید جلال‌زاده با اعلام حمایت از شرکت‌های بازاریابی سیب و ضرورت فعال شدن آنها برای فروش محصول در بازارهای داخلی و خارجی می‌گوید: «باغداران و تولیدکنندگان نیز باید اقدامات لازم را برای مشتری‌پسند شدن محصولات خود انجام دهند تا در میدان رقابت از قافله عقب نمانند.»
وی با بیان این‌که 30 درصد سیب تولیدی استان را ضایعات تشکیل می‌دهد و این در حالی است که متوسط ضایعات سیب در دنیا 5 درصد است، ارائه آموزش و راهکار برای جلوگیری از افت کیفیت محصولات باغی را مهم‌ترین وظیفه دستگاه‌های متولی حمایت از بخش کشاورزی عنوان و تاکید می‌کند نباید در این زمینه کوتاهی شود.صنعتی کردن تولید محصولات باغی، ارائه حمایت‌های مالی و تسهیلات لازم برای افزایش کیفیت محصول، فعال کردن شرکت‌های بازاریابی برای فروش محصول سیب بدون وجود واسطه‌ها و دلالان سودجو، برنامه‌ریزی برای متعادل کردن قیمت سیب داخلی در مقایسه با سیب‌های وارداتی، ارائه محصولات باغی به‌صورت بسته‌بندی و منطبق بر سلایق مشتری از جمله راهکارهایی است که برای حل مشکل عرضه سیب در آذربایجان غربی مطرح می‌شود و انتظار می‌رود قبل از این‌که تولید این محصول به رکود کشیده شود، مسئولان برای عملی شدن این طرح‌ها برنامه‌ریزی کنند تا بعد‌ها لازم نشود به‌دنبال نوشدارو پس از مرگ سهراب بگردند.
