محمد ملاحسینی: شهر تاریخی کاشان از گذشته‌های دور با نام‌های کاسیان، کاه فشان، چهل دختران، کاشیان و رستاق قاسان خوانده می‌شده است
کاشان در فاصله ۲۷۰ کیلومتری جنوب تهران و در بین دامنه کوه کرکس نطنز و دشت کویر در استان اصفهان قرار دارد. این شهرستان از شمال به آران و بیدگل، از جنوب به نطنزو اردستان، از غرب به کوه کرکس و سیاه کوه و شهرستان محلات و اراک و از شرق به کویر مرکزی ایران محدود است.
طبق روایات کتب معتبر تاریخی این شهر جزیی از ناحیه چهل حصاران بوده و حد میان اصفهان و قم محسوب می‌شده است. پیش از ظهور و گسترش دین مبین اسلام، مردم دشت کاشان زرتشتی بوده و به زبان پارسی با لهجه اوستایی سخن می‌گفتند.
کاشان در سال‌های نخستین هجری دارای آبادی، قلعه‌های بسیار و مسجد جامع بوده است. این شهر ۴ دروازه بزرگ به نام‌های دروازه قم، دروازه یزد اصفهان، دروازه خراسان و درب باغ داشته است.
مقدسی در کتاب خود می نویسد: کاشان شهری نامور و کهن ساز در مرز کویراست و پیرامون آن کشتزارهای آباد و کاریز های فراوان دارد.
شهر تاریخی کاشان با قدمتی زیاد همچون نگینی پُر بها در میان کویر و دامنه‌های زاگرس همچنان پایدار و استوار خودنمایی می‌کند.
کاشان شهر زیبای کویری، شهر سنت‌های اصیل را مروارید کویر نیز می‌خوانند چرا که نشان از اصالت دارد و تاریخ شکوهمندش، پیوندی عمیق با تمدن هفت هزار ساله سیلک.
کاشان، شهری نشسته بر کرانه کویر است چون هرگز در برابر بادهای کویری و طوفان‌های مهیب شنی جا خالی نکرده. نه از گرمای طاقت‌فرسای تابستان کویری بیم داشته و نه از سرمای سوزنده زمستان لرزه بر اندامش افتاده. کاشان شهریست که نشانه‌های نبوغ معماری ایرانی در بناهای متعددد تاریخی‌اش متجلی است.
کاشان شهر مسجدهاست، شهر بقاع متبرکه، دیار گنبدهای فیروزه‌ای و گلدسته‌های بلند است، صحیفه‌ای گسترده از یادمان‌های به یاد ماندنی از تاریخ و هنر ایران کاشان دارالمؤمنین است با مردمی نه از نسل پیشین، بلکه دل بسته به اعتقادات پیشینیان.
کاشان شهر هنر و هنرمندان، شهر قالی، زری و مخمل، شهر قلمزنها و کاشی‌سازهاست. کاشان در صفحات تاریخ ایران نامی زنده است و چهره امروزیش، چهره‌ای هماهنگ با تحولات سریع اجتماعی می‌باشد.
برخی از نقاط تاریخی کاشان که از جمله معروفترین مراکز توریستی به حساب می‌آیند عبارتند از:
خانه بروجردی‌ها، آرامگاه سهراب سپهری، آرامگاه باباافضل، آرامگاه محتشم کاشانی، آرامگاه فیض کاشانی، مدرسه آقا بزرگ، باغ و کاخ تاریخی فین، خانه طباطبایی، خانه عامری‌ها، خانه عباسیان، خانه صالح، مدرسه امام خمینی(ره)، منار زین‌الدین، مجموعه بابا ولی، مجموعه خان، مجموعه حاجی سید، آب انبار حاج صباغ، آرامگاه شاه عباس، آرامگاه ملا فتح الله، قلعه جلالی، روستای ابیانه، تپه‌های سیلک، روستای نیاسر، حمام عبدالرزاق خان، حمام مجموعه اردهال، حمام بازار، حمام و باغ فین، حمام سلطان میر احمد، کاروانسرای سن سن، کاروانسرای مرنجاب، آتشکده نیاسر، غار ریس و ...
