همشهری آنلاین: قلعه ایرج در نزدیکی دهکده جعفرآباد، در شمال شرقی ورامین و در استان تهران قرا دارد
این قلعه که به شکل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده، یکی از بزرگترین قلعههای ایران به حساب میآید.
قلعه ایرج یکی از بینظیرترین قلعههای خشتی جهان است و با ارتفاع 50 فوت با وسعت 200 هکتار در دوران ساسانی ساخته شده اما به علت عدم حفاظت از آن به شدت آسیب دیده است.
کلایس، باستانشناس اروپایی در مورد قلعه ایرج گفته: ابعاد داخلی شمال - جنوب قلعه ایرج ورامین 1214 متر و ابعاد شرقی - غربی آن 1150 متر است که با هیچ یک از قلعههای خشتی و تاریخی جهان قابل مقایسه نیست.
این قلعه مستطیلی در ابعاد 1440متر در 1280 متر ساخته شده است. مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است و به بزرگترین قلعه خشتی و گلی دفاعی ایران معروف است.
این قلعه در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا قرار دارد و در 4 جهت بنا، دروازههایی به منظور فراهم ساختن امکان ورود و خروج به درون آن ساخته شده است. از چهار دروازه تنها دروازه اصلی که در شمال شرقی واقع شده، باقی مانده است.
از این قلعه بزرگ تنها حصار آن با چهار دروازه باقی مانده که این حصار دارای ضخامتی بین ۱۷ تا ۲۲ متر و بیشترین ارتفاع آن ۱۶ متر است. نمای بیرونی حصار در چهار طرف ۱۴۶ برج و نیم دایره ای دارد که حد فاصل هر دو برج با چهار طاقنما تزئین شده که این طاقنما در بعضی قسمتها به صورت دو طبقه است.
درون دیوارهای قطور قلعه ایرج راهروهایی تعبیه شده که برجکهای دیدهبانی را به هم وصل میکرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد.