با آنکه اکثر مردم در زمان غذا خوردن حتی به فرایند بلع توجه نمیکنند اما ممکن است بسیاری از افراد دیگر گهگاه دچار مسائل و مشکلات بلع شوند. معمولا این موضوع فینفسه دلیلی بر نگرانی نیست اما ممکن است اشکال دائمی در بلع حاکی از وجود مشکلی بسیار جدی در بدن باشد.
مشکلات بلع میتواند در اثر بسیاری از مسائل و مشکلات مختلف ازجمله اختلال عضله و عصب و همچنین انسدادهای گوناگون روی دهد. از آنجایی که انواع و اقسام عصبها و عضلهها در امر بلع دخالت دارند، این عارضه میتواند بسیار پیچیده باشد. بهعلاوه، در زمان بروز مشکلات ما بیشتر متوجه عمل واقعی بلع در هنگام جویدن غذا و فروبردن آن از مری به معده میشویم. ممکن است اشخاصی که مشکلات بلع را تجربه میکنند پی ببرند این عمل چندان نیز ساده نیست.
گاهی اوقات میتوان با آهسته خوردن و جویدن کامل غذا مشکلات بلع را رفع کرد، اما اگر بهنظر برسد که فردی در حال خفه شدن و دچار مشکلات تنفسی یا بلع است، ممکن است راه هوایی اصلی وی مسدود شده باشد. همواره باید درد در هنگام بلع را به پزشک اطلاع داد تا پزشک بتواند یک آزمایش پزشکی درست برای تشخیص علت آن انجام دهد. شاید پزشک از بیمار سؤال کند که آیا با مشکلات بلع مایعات، بلع غذا یا بلع قرص مواجه میشود یا خیر؟ با این وجود اشکال در بلع قرص حاکی از وجود مشکلات بالینی بالقوه و قطعی است و بیماران حتما باید این مشکل را با پزشک در میان بگذارند.
ممکن است بیمارانی که قادر به بلع راحت قرص نیستند، بتوانند به شکل دیگری داروی تجویزی خود را میل کنند. برای بلع راحتتر قرصها میتوان قرصهای بزرگ را به قطعات کوچکتر تقسیم کرد؛ به اندازهای که بهراحتی قابل بلع باشد. حتی میتوان قرصها را به شکل پودرشده یا محلول در آب مصرف کرد. در حقیقت همیشه باید قرصها را با آب خورد، حتی زمانی که مشکل بلع وجود ندارد.
دلایل بروز علائم مرتبط با بلع، مشخصکننده نوع درمان دیسفاژی خواهد بود. ممکن است با تعبیه یک لوله تغذیه در معده بیمار بهطور موقتی یا در شرایط خاص، بهطور دائمی مشکل بلع را رفع کرد. یک لوله تغذیه از طریق بینی یا شکم وارد معده بیمار میشود و به محض اینکه وی قادر به ازسرگیری بلع شود، لوله خارج میشود.
پزشک میتواند برای پی بردن به دلایل دیسفاژی چند آزمایش مختلف درخواست کند. شاید پزشک جهت یافتن نشانه انسداد یا تومور در حلق تلاش کند. رشد چنین تومورهایی در حلق نادر است، اما میتوان آنها را با جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی معالجه کرد. از سوی دیگر، ممکن است لازم باشد پزشک مطلع شود آیا بیمار پس از صرف غذا دچار سرفه و احساس خفگی میشود؟ آیا تغییرات منفی در صدای بیمار رخ داده؟ آیا بیمار با علائم دیگری نیز روبهرو است و آیا بیمار از داروهای دیگری نیز استفاده میکند یا خیر؟ پاسخ صادقانه به هر یک از این سؤالات میتواند به پزشک در تشخیص علت اصلی مشکلات بلع کمک کند.
به علاوه مشکل خفگی یا جویدن، نخستین مشکل دیگری که در هنگام بلع رویمیدهد شامل ترشح بیش از حد بزاق یا جاری شدن بزاق از دهان است. گاهی اوقات، ترشح بیش از حد بزاق علامت بیماری اماس است. تقریبا 30 تا 40درصد احتمال دارد که افراد مبتلا به بیماری اماس به مشکل بلع دچار شوند. در چنین مواردی، یک تیم پزشکی شامل متخصص گفتاردرمانی، تغذیه و رادیولوژی مشکلات بلع بیمار را درمان خواهد کرد. متخصص تغذیه میتواند به بیمار توصیه کند بلع چه غذاهایی راحتتر است.
به علاوه میتوان بهسادگی با استفاده از چند روش ساده جایگزین به رفع هرگونه اشکال و ناراحتی در بلع کمک کرد. حفظ آرامش و قرار گرفتن در وضعیت بدنی درست در هنگام صرف غذا در تسکین این عارضه مؤثر است. به آرامی غذا خوردن و کم صحبت کردن هنگام صرف غذا بهترین روشی است که میتواند باعث کاهش اشکال در بلع شود. زندگی همه انسانها پرمشغله است؛ از اینرو گاهی اوقات برایمان مشکل است که زمانی را به بررسی وضعیت سلامتی و تندرستی خود اختصاص دهیم اما لازم است که غذا را بدون استرس و نگرانی میل کنیم، بهویژه هنگامی که بیمار با درد و مشکلات بلع نیز روبهرو است.
با نوشیدن مقدار زیادی آب مابین لقمهها، غذا را نرم کنید و برای حداقل 30 دقیقه پس از خوردن غذا بدنتان را در وضعیت راست قرار دهید تا غذا بدون اشکال مسیر خود را از حلق به معده طی کند. به یاد داشته باشید چنانچه اشکال در بلع در اثر یک بیماری دیگر ایجاد شود که نیاز به مصرف داروهای خوراکی دارد، اشکال دارویی متفاوتی وجود دارد که میتوانند به شکل مایع مصرف شوند و به تسکین درد و ناراحتی در بلع کمک کنند.
افرادی که قورت دادن قرص برایشان مشکل است میتوانند با مصرف داروهایی که به شکل مایع هستند آرامش روحی بیشتری را به دست آورند. گاهی اوقات مصرف دارو به شکل مایع درد را از بین میبرد و در نتیجه بیمار میتواند سبک زندگی راحتتری را تجربه کند.
ایزاین آرتیکلز