پدر او جان آگوستین فینی و مادرش باربارا کوران که هر دو در ایرلند به دنیا آمده بودند، در سال ۱۸۷۲ از ایرلند به آمریکا مهاجرت کردند.
جان در پورتلند و تا سطح دیپلم درس خواند. بعدها تالار مرکزی همین دبیرستان به خاطر بزرگداشت وی به تالار جان فورد تغییر نام یافت.
جان فورد در سال ۱۹۱۴ و با نام سینمایی جک فورد شروع به بازیگری در فیلم‌ها کرد. او علاوه بر فیلم‌هایی که برای بازیگری در آنها مزد دریافت می‌نمود، در بعضی فیلم‌ها بصورت افتخاری نیز بازی می‌کرد.
وی در بیشتر فیلم‌هایش اشاره مستقیم و غیرمستقیم به اصالت ایرلندی خود داشت. فورد که بازیگری را در سن ۲۰ سالگی با حضور در فیلم «تولد یک ملت» آغاز کرد، اما این دوران چندان طول نکشید و در سال ۱۹۱۷ اولین فیلم خود را در مقام کارگردان با نام «گردباد» ساخت.
جان فورد در ماه ژوئیه سال ۱۹۲۰ با ماری مک براید اسمیث ازدواج نمود و از او صاحب دو فرزند گردید و هرگز از همسرش جدا نشد. وی کارگردانی را در سال ۱۹۲۱ آغاز کرد و تا پایان زندگی بیش از ۵۰ فیلم ساخت که بیشتر آنها وسترن بودند.
او شهرت فراوان خود را به‌واسطه ساخت فیلم‌های وسترن مانند «جویندگان» و «دلیجان» و همچنین ساخت نسخه‌های سینمایی از آثار کلاسیک برجسته قرن بیستم مانند «خوشه‌های خشم» به‌دست آورد.
رکورد او در کسب ۴ جایزه اسکار بهترین کارگردانی همچنان دست‌نیافتنی است. سبک خاص او در فیلم‌سازی بسیار تاثیرگذار بود؛ به‌گونه‌ای که «اینگمار برگمن» و «ارسن ولز» از او به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان تاریخ سینما نام می‌بردند.
جان فورد پیشگام فیلم‌برداری فضای خارج از استودیو و نماهای بسیار باز بود که در آن شخصیت‌های فیلم در یک محیط طبیعی بسیار بزرگ قرار می‌گرفتند.
او الهام‌بخش کارگردانان بزرگ سینما چون «جورج لوکاس»،«مارتین اسکورسیزی»، «آکیرا کوروساوا»، «استیون اسپیلبرگ»، «کلینت ایست‌وود»، «ویم وندرس»، «دیوید لینچ»، «پیتر بوگدایوویچ» و «کوئنتین تارانتینو» بوده است.
جان فورد در دهه ۲۰ به ریاست انجمن کارگردانان آمریکا منصوب شد. از میان بازیگران هالیوود، «جان وین» رکورددار بازی در فیلم‌های «فورد» است.
او در ۲۴ فیلم به کارگردانی «فورد» نقش‌آفرینی داشت که از معروف‌ترین آنها می‌توان به دلیجان(۱۹۳۹)، دختری با روبان زرد (۱۹۴۹)، جویندگان (۱۹۵۶) و بال‌های عقاب‌ها (۱۹۵۷) اشاره کرد.
محبوب‌ترین لوکیشن فورد برای ساخت فیلم‌هایش، دره «مانیومنت» در جنوب ایالت یوتا بود. او به سخت‌گیری شدید با بازیگران فیلم‌هایش و تمسخر و فریاد برسر آنان شهرت داشت. تا جاییکه «جان وین» را «احمق بزرگ» صدا می‌زد و به گفته هنری فوندا، تنها کسی بود که می‌توانست «جان وین» را به گریه بیندازد.
با این حال بسیاری از بازیگرانی که سابقه کار با «فورد» را داشته‌اند، اذعان کرده‌اند که شخصیت محکم و جدی او، بهترین بازی را از آنها گرفته است.
او در طول جنگ جهانی دوم به‌عنوان فرمانده در نیروی دریایی ایالات متحده خدمت کرد. در این زمان، دو فیلم مستند برای نیروی دریایی آمریکا ساخت و توانست برای فیلم مستند «جنگ میانه‌راه» (۱۹۴۲) و فیلم تبلیغاتی «هفتم دسامبر» (۱۹۴۳) دو جایزه اسکار به‌دست آورد.
وی در طول چند دهه فعالیت سینمایی، کارگردانی ۱۴۵ فیلم را برعهده داشت که کسب چهار جایزه اسکار بهترین کارگردانی، بزرگ‌ترین افتخار کارنامه سینمایی او محسوب می‌شود.
وی در سال ۱۹۳۵ برای «خبرچین»، درسال ۱۹۴۰ برای «خوشه‌های خشم»، در سال ۱۹۴۱ برای «دره من چه سرسبز بود» (جایزه اسکار بهترین فیلم) و در سال ۱۹۵۲ برای «مرد آرام» موفق به کسب اسکار شد.
جان فورد تنها کارگردان تاریخ سینما است که چهار اسکار بهترین کارگردانی را برده است. فرانک کاپرا و ویلیام ویلر هرکدام سه‌بار این جایزه معتبر را کسب کرده‌اند.
این کارگردان نام‌دار برای دو فیلم «مرد آرام» و «خانه دوردست» نامزد بهترین فیلم اسکار شد. در سال ۱۹۷۳، «ریچارد نیکسون»، رییس‌جمهور وقت آمریکا مدال آزادی ریاست‌جمهوری را به «فورد» اعطا کرد و در همان سال، انجمن فیلم آمریکا اولین جایزه دستاورد سینمایی خود را به او اختصاص داد.
او در سال ۱۹۵۳ برای فیلم «خورشید به روشنی می‌درخشد» نامزد جایزه اول جشنواره کن بود. «فورد» چهار بار نامزد جایزه بهترین فیلم از نگاه انجمن کارگردانان آمریکا بود که یک‌بار در سال ۱۹۵۳ برای فیلم «مرد آرام» موفق به کسب آن شد.
فورد در سال ۱۹۵۵ جایزه ویژه دستاورد سینمایی را از جوایز گلدن گلوب به‌دست آورد. در سال ۱۹۴۸ برای فیلم «کلمنتاین عزیزم» جایزه ربان نقره‌ای انجمن ملی روزنامه‌نگاران فیلم ایتالیا را کسب کرد.
او دو بار سابقه کسب جایزه از جشنواره لوکارنو را دارد؛ اول در سال ۱۹۵۰ برای فیلم «وقتی ویلی به خانه برمی‌گردد» و دوم جایزه بهترین کارگردانی در سال ۱۹۴۸ برای «چهل آپاچی».
وی در سال ۱۹۷۱ جایزه افتخاری شیر طلایی جشنواره ونیز را کسب کرد و در سال ۱۹۵۲ برای فیلم «مرد آرام» جایزه بین‌المللی این جشنواره را به‌دست آورد.
جان فورد ۳۱ اوت ۱۹۷۳ بر اثر سرطان معده در سن ۷۹ سالگی در کالیفرنیای آمریکا درگذشت.
فهرست آثار هنری جان فورد:
۱۹۷۶ Chesty (documentary)
۱۹۶۶ ۷ Women
۱۹۶۵ Young Cassidy (uncredited)
۱۹۶۴ Cheyenne Autumn
۱۹۶۳ Donovan's Reef
۱۹۶۲ How the West Was Won (segment "The Civil War")
۱۹۶۲ Alcoa Premiere (TV series)
۱۹۶۲ The Man Who Shot Liberty Valance
۱۹۶۱ Two Rode Together
۱۹۶۰ Wagon Train (TV series)
۱۹۶۰ Sergeant Rutledge
۱۹۵۹ The Horse Soldiers
۱۹۵۹ Korea (documentary short)
۱۹۵۸ The Last Hurrah
۱۹۵۸ Gideon of Scotland Yard
۱۹۵۷ The Rising of the Moon
۱۹۵۷ The Wings of Eagles
۱۹۵۶ The Searchers
۱۹۵۵ Screen Directors Playhouse (TV series)
۱۹۵۵ Jane Wyman Presents The Fireside Theatre (TV series)
۱۹۵۵ Mister Roberts
۱۹۵۵ The Long Gray Line
۱۹۵۳ Mogambo
۱۹۵۳ The Sun Shines Bright
۱۹۵۲ What Price Glory
۱۹۵۲ The Quiet Man
۱۹۵۱ This Is Korea! (documentary)
۱۹۵۰ Rio Grande
۱۹۵۰ Wagon Master
۱۹۵۰ When Willie Comes Marching Home
۱۹۴۹ She Wore a Yellow Ribbon
۱۹۴۹ Pinky (uncredited)
۱۹۴۹ Fireside Theatre (TV series)
۱۹۴۸ ۳ Godfathers
۱۹۴۸ Fort Apache
۱۹۴۷ The Fugitive
۱۹۴۶ My Darling Clementine
۱۹۴۵ They Were Expendable
۱۹۴۳ How to Operate Behind Enemy Lines (documentary)
۱۹۴۳ December ۷th
۱۹۴۳ German Industrial Manpower (documentary) 
۱۹۴۳ We Sail at Midnight (documentary short
۱۹۴۲ The Battle of Midway (documentary short)
۱۹۴۲ Sex Hygiene
۱۹۴۲ Torpedo Squadron (documentary short)
۱۹۴۱ How Green Was My Valley
۱۹۴۱ Tobacco Road
۱۹۴۰ The Long Voyage Home
۱۹۴۰ The Grapes of Wrath
۱۹۳۹ Drums Along the Mohawk
۱۹۳۹ Young Mr. Lincoln
۱۹۳۹ Stagecoach
۱۹۳۸ Submarine Patrol
۱۹۳۸ Four Men and a Prayer
۱۹۳۸ The Adventures of Marco Polo (uncredited)
۱۹۳۷ The Hurricane
۱۹۳۷ Wee Willie Winkie
۱۹۳۶ The Plough and the Stars
۱۹۳۶ Mary of Scotland
۱۹۳۶ The Prisoner of Shark Island
۱۹۳۵ Steamboat Round the Bend
۱۹۳۵ The Informer
۱۹۳۵ The Whole Town's Talking
۱۹۳۴ Judge Priest
۱۹۳۴ The World Moves On
۱۹۳۴ The Lost Patrol
۱۹۳۳ Doctor Bull
۱۹۳۳ Pilgrimage
۱۹۳۲ Flesh (uncredited)
۱۹۳۲ Air Mail
۱۹۳۱ Arrowsmith
۱۹۳۱ The Brat
۱۹۳۱ Seas Beneath
۱۹۳۰ Up the River
۱۹۳۰ Born Reckless
۱۹۳۰ Men Without Women
۱۹۲۹ Salute (uncredited)
۱۹۲۹ The Black Watch
۱۹۲۹ Strong Boy
۱۹۲۸ Riley the Cop (uncredited)
۱۹۲۸ Napoleon's Barber (short)
۱۹۲۸ Hangman's House (uncredited)
۱۹۲۸ Four Sons
۱۹۲۸ Mother Machree (uncredited)
۱۹۲۷ Upstream
۱۹۲۶ The Blue Eagle (uncredited)
۱۹۲۶ ۳ Bad Men
۱۹۲۶ The Shamrock Handicap
۱۹۲۵ The Fighting Heart
۱۹۲۵ Thank You
۱۹۲۵ Kentucky Pride
۱۹۲۵ Lightnin'
۱۹۲۴ Hearts of Oak
۱۹۲۴ The Iron Horse (uncredited)
۱۹۲۳ Hoodman Blind
۱۹۲۳ North of Hudson Bay (as Jack Ford)
۱۹۲۳ Cameo Kirby
۱۹۲۳ Three Jumps Ahead (as Jack Ford) 
۱۹۲۳ The Face on the Bar-Room Floor (as Jack Ford)
۱۹۲۲ The Village Blacksmith (as Jack Ford)
۱۹۲۲ Silver Wings (as Jack Ford / prologue only)
۱۹۲۲ Little Miss Smiles (as Jack Ford)
۱۹۲۱ Jackie (as Jack Ford)
۱۹۲۱ Sure Fire (as Jack Ford)
۱۹۲۱ Action (as Jack Ford)
۱۹۲۱ Desperate Trails (as Jack Ford)
۱۹۲۱ The Wallop (as Jack Ford)
۱۹۲۱ The Freeze-Out (as Jack Ford)
۱۹۲۱ The Big Punch (as Jack Ford)
۱۹۲۰ Just Pals (as Jack Ford)
۱۹۲۰ Hitchin' Posts (as Jack Ford)
۱۹۲۰ The Girl in Number ۲۹ (as Jack Ford)
۱۹۲۰ The Prince of Avenue A (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Marked Men (as Jack Ford)
۱۹۱۹ A Gun Fightin' Gentleman (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Rider of the Law (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Ace of the Saddle (as Jack Ford)
۱۹۱۹ The Outcasts of Poker Flat (as Jack Ford)
۱۹۱۹ The Last Outlaw (short)
۱۹۱۹ Riders of Vengeance (as Jack Ford)
۱۹۱۹ The Gun Packer (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۹ By Indian Post (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Gun Law (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Bare Fists (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Rustlers (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۹ A Fight for Love (as Jack Ford)
۱۹۱۹ The Fighting Brothers (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۹ Roped (as Jack Ford)
۱۹۱۸ Three Mounted Men (as Jack Ford)
۱۹۱۸ The Craving
۱۹۱۸ A Woman's Fool (as Jack Ford)
۱۹۱۸ Hell Bent (as Jack Ford)
۱۹۱۸ The Scarlet Drop (as Jack Ford)
۱۹۱۸ Thieves' Gold (as Jack Ford)
۱۹۱۸ Wild Women (as Jack Ford)
۱۹۱۸ The Phantom Riders (as Jack Ford)
۱۹۱۷ Bucking Broadway (as Jack Ford)
۱۹۱۷ A Marked Man (as Jack Ford)
۱۹۱۷ The Secret Man (as Jack Ford)
۱۹۱۷ Straight Shooting (as Jack Ford)
۱۹۱۷ Cheyenne's Pal (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۷ The Soul Herder (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۷ The Scrapper (short) (as Jack Ford)
۱۹۱۷ The Trail of Hate (short)
۱۹۱۷ The Fighting Gringo
۱۹۱۷ The Tornado
