و حال کتابفروشیهای آمریکا از یک ماه قبل خود را برای شیفت نیمهشب کاری به منظور فروش این شاهکار ادبی آماده کردهاند، اکنون پرسش بزرگ این است که موراکامی اینبار چه معجزهای با قلمش آفریده که بازار کتاب جهانی اینگونه بیصبرانه در انتظار ترجمهی جدیدترین رمان اوست؟
به گزارش ایسنا، خوانندگان بینالمللی از سال 2007، با انتشار رمان «پس از تاریکی»، منتظر اثر جدیدی از نویسنده محبوبشان بودند.
«1Q84» در ژوئن 2009 در دو جلد روانهی بازار کتاب ژاپن شد. تمام کپیهای این رمان در یک روز به فروش رسید، در حالی که خوانندگان از این رمان فقط عنوان آن را میدانستند.
موراکامی از دادن هرگونه اطلاعات درباره موضوع شاهکار جدیدش خودداری کرده بود؛ زیرا خاطرهی بدی از نشر نقدهایی بر کتاب «کافکا در ساحل»ش در سال 2002 داشت که موجب کاسته شدن ارزش ادبی این کتاب پرفروش شده بود.
چالشهای بازاندیشی در تولید ادبی ژاپن
تقاضا برای «1Q84» تا حدی بالا بود که «شینچوشا»، ناشر این کتاب در ژاپن، مجبور شد اولین چاپ آن را از 100 هزار به 480 هزار نسخه افزایش دهد. مردم از ساعت 12 نیمهشب پشت در کتابفروشیها صف بسته بودند تا کتاب موراکامی را بخرند. رکورد فوقالعادهی فروش «1Q84» به دو میلیون و 440 هزار جلد در ژاپن رسید.
گویی حلقهی رازآمیزی که این رمان را در بر گرفته بود تمام خوانندگان موراکامی را به سوی خود میکشاند تا از خواندن جدیدترین آفریدهی این رماننویس بزرگ جهانی محروم نمانند.
اولین نقد «1Q84»
در یکی از اولین نقدهایی که بر «1Q84» نوشته شد، این کتاب اینگونه توصیف شد: ««1Q84» روایتی پیچیده و سوررئال است که بین داستان دو شخصیت، یکی مرد و دیگری زن که به دنبال هم میگردند، در حال حرکت است. این رمان به مسائل اجتماعی و احساسی همچون مذاهب، خشونت، عشق و روابط خانوادگی میپردازد.»
«1Q84» یعنی چه؟
بحث بر سر عنوان عجیب موراکامی هنوز هم ادامه دارد. عدهای معتقدند این نام متاثر از «1984» شاهکار «جورج اورول» است؛ چرا که تلفظ حرف Q انگلیسی همآوا با تلفظ عدد 9 در زبان ژاپنی است. برخی نیز بر این باورند که این عنوان نوعی ادای احترام به داستان بلندی به نام «آه کیو» از نوشتههای «لو شون» است.
شون نویسندهای چینی بود که بسیاری میگویند موراکامی تحت تاثیر آثار او مینویسد.
موراکامی کیست؟
بسیاری این نویسندهی ژاپنی را یکی از بزرگترین رماننویسان در قید حیات جهان میدانند، آثار وی به بیش از 40 زبان دنیا ترجمه شده است. وی ششمین برندهی جایزهی کتاب «فرانتس کافکا» برای رمان «کافکا در ساحل» است.
موراکامی یکی از مهمترین شخصیتها در حیطهی ادبیات پستمدرن به شمار میرود. روزنامه ی «گاردین» وی را بزرگترین رماننویس زندهی دنیا دانسته است.
فیلم برگرفته از رمان «جنگل نروژی» او اوایل سال گذشتهی میلادی به روی پردهی سینماها رفت و انتظار علاقهمندان موراکامی را به پایان رساند. هراس جمعی تم اصلی داستانهای این نویسندهی مطرح است. با پایان یافتن رمان «روزشمار پرنده کوکی»اش در میانهی دههی 90، موراکامی به وقایع اجتماعی و سیاسی روی آورد. پس از زلزلهی کوبی و گازگرفتگی گروهی که در ژاپن اتفاق افتاد، وی به نوشتن کتابی غیرداستانی مشغول شد که برای نگارشش با 60 نفر از نجاتیافتگان حادثهی نشت گاز سارین سال 1995 متروی توکیو مصاحبه کرد.
پس از زمان کوتاهی از انتشار این اثر مجموعه داستان کوتاهی به نام «پس از زلزله» از موراکامی روانهی بازار شد که دربارهی حوادث پس از زلزلهی کوبی به نگارش درآمده بود. «به آواز باد گوش بسپار» رمانی دیگر از موراکامی است که در سال 1979 به عنوان اولین قسمت از سهگانهی «موش صحرایی» منتشر شد. «پینبال 1973» و «تعقیب گوسفند وحشی» دومین و سومین جلد این سهگانه بودند.
«سرزمین عجایب و پایان جهان» رمان سال 1985 این نویسندهی ژاپنی است که داستان آن در فضایی رویاگونه اتفاق میافتد.ششمین رمان موراکامی «رقص، رقص، رقص» نام دارد که اولینبار در سال 1988 روانهی بازار شد. این کتاب را میتوان دنبالهی «تعقیب گوسفند وحشی» دانست، اگرچه خط داستانی این دو اثر با هم تطابق ندارد.
موراکامی در سال 1992 «جنوب مرز، غرب خورشید»، رمانی کوتاه با فضایی غمگین را به چاپ رساند.
وی در سال 1999 «دلدار اسپوتنیک» را روانهی بازار کرد و «فیلیپ گابریل» در سال 2001 ترجمهی انگلیسی این رمان را منتشر کرد. « مجموعه داستان اسرارآمیز توکیو» نیز از دیگر آثار این نویسندهی سرشناس هستند.
«1Q84» سهگانهی پرآوازهی وی نیز تنها چند روز پس از انتشار، به فروشی 680 هزار جلدی رسید و عنوان پرفروشترین رمان ژاپنی را از سال 1990 تا 2009 به خود اختصاص داد.
جلد اول و دوم این سهگانه یک هزار صفحهای به طور غیرمنتظرهای به فروش رسید تا اینکه موراکامی با خبر نگارش جلد سوم این رمان، تمام خوانندگانش را شوکه کرد.
چاپ «1Q84» و ترجمهی آن:
آوریل سال 2010 بازار کتاب ژاپن میزبان قسمت سوم «1Q84» شد و این رمان نیز مانند دو جلد اول با استقبال بینظیر علاقمندان رمانهای موراکامی روبرو شد.
انتشارات «knopf» ترجمهی انگلیسی «1Q84» را روز 25 اکتبر 2011 روانه ی بازار میکند و انتشارات «هارویل سکر» انگلیسی نیز در همین روز جدیدترین اثر موراکامی را در یک جلد منتشر میکند. کتابفروشیهای آمریکایی چندی پیش اعلام کردند برای پاسخگویی به تقاضای خریداران «1Q84» موراکامی در ماه آینده قصد دارند مغازههای خود را تا نیمهشب باز نگه دارند. در یک اقدام بیسابقه ترجمهی انگلیسی این رمان را دو مترجم، «جی روبین» و «فیلیپ گابریل»، به طور همزمان به دست گرفتند.
«هارویل سکر» ناشر این رمان برای اینکه خوانندگان انگلیسی تجربهی اولین مطالعهکنندگان این شاهکار ادبی را داشته باشند، تصمیم گرفته جلد اول و دوم این رمان را در 18 اکتبر (26 مهرماه) در یک کتاب روانه بازار کند و سپس از 25 اکتبر (3 آبانماه)، همزمان با نشر این کتاب در آمریکا، جلد سوم آن را در دسترس علاقهمندان قرار دهد.
موراکامی چه نوشت که بازار کتاب جهانی را لرزاند؟
داستان «1Q84» در سال 1984 اتفاق میافتد. اولین جلد، حوادث بین ماههای آوریل تا ژوئن و دومین جلد، رویدادهای جولای تا سپتامبر را روایت میکند. آخرین قسمت این سهگانه نیز به روایت اتفاقات رخداده بین ماههای اکتبر و دسامبر 1984 میپردازد.
انتشارات ژاپنی «شینچوشا» رمان موراکامی را با اثر اورول مقایسه کرده و گفته است: «اورول رمانی را با موضوع آینده منتشر کرد، در حالی که موراکامی به همان سال از جهت مقابل نزدیک شده است. وی گذشتهای بدلی را خلق کرده است.»
«1Q84» و چهار شخصیت اصلی
«اومم» زنی 30 ساله یکی از دو راوی داستان است که به عنوان آدمکش برای یک سازمان کار میکند. نام او که از کودکی مایهی شرمساریاش بوده، با تلفظی عجیب به معنای لوبیا سبز است.
«تنگو» معلم ریاضی درونگرا و رماننویسی که هیچیک از آثارش به چاپ نرسیدهاند، دومین راوی این رمان است. تنگو بسیاری از خصوصیات شخصیتهای غالب داستانهای موراکامی را دارد: فردی منفعل، نادیده گرفته شده و نهچندان موفق.
صدای «مایکل جکسون» از رادیوی ماشین شنیده میشود، کارمندان شبکهی ملی ژاپن به در خانهها میروند و حق اشتراک تلویزیون را از مشتریان خود جمع میکنند، شاهزاده «دیانا» زنده است و اخبار جنگ ایران و عراق از تلویزیون پخش میشود ... خوانندهی داستان نمیداند که آیا اومم و تنگو در سال 1984 دنیای ما زندگی میکنند و یا در دنیای غیرواقعی، همچون دنیای 1984 اورول.
حوادث داستان برای تنگو و اومم به گونهای پیش میرود که این دو شخصیت به هم نزدیک میشوند و وجود خود را بدون پیدا کردن دیگری غیرممکن میدانند. موراکامی مرز واقعیت و خیال را در هم میشکند. آشنا تبدیل به غریبه میشود و غریبگی به آشنایی نزدیک میشود. این روایت ساده اما معماگونه، خواننده را روی خط باریک یک مرز نگه میدارد.
«کوماتسو» دیگر شخصیت داستان است. وی مردی 45 ساله است که به عنوان ویرایشگر در یک انتشارات کار میکند. به غیر از شایعاتی که گفته میشود، دربارهی زندگی شخصی او چیز زیادی نمیدانیم. اگرچه او به خاطر صلاحیت کاریاش شهرت دارد اما انسان چندان صلحطلبی به نظر نمیرسد. وی اغلب نیمهشبها به تنگو زنگ میزند.
«فوکری» دانشآموزی 17 ساله است که نوشتهاش در یک مسابقهی ادبی شرکت داده شده است. او دختری تودار و ساکت است که به طرز عجیبی حرف می زند و به نظر میرسد نگاه سردی نسبت به زندگی دارد. او از مشکلش در خواندن و حرف زدن و مشاجراتی که در مدرسه دارد، رنج میبرد. وقتی کتاب «روزشمار پرنده کوکی» موراکامی به انگلیسی ترجمه شد، کسی مطمئن نبود در بازار کتاب جهانی جایی برای آثار یک نویسندهی ژاپنی باشد؛ اما اکنون سوال بزرگی ذهن همه را نگران کرده که آیا این آخرین کتاب موراکامی است و یا این نویسندهی توانمند باز هم خوانندگان خود را خرسند میکند؟
وی در مصاحبهای که اخیرا با یک روزنامهی اسپانیایی داشت، گفت: شاید جلد چهارم این مجموعه هم با موضوع دوران سالخوردگی تنگو به بازار آمد، چه کسی میداند؟