دکتر رضا منصوری، مجری طرح رصدخانه ملی و استاد دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با همشهری اظهار داشت: ایران یک موقعیت استثنایی برای نصب تلسکوپ دارد و به همین دلیل محققان و متخصصان نجوم و اخترفیزیک در دنیا بسیار علاقه‌مندند برای رصد آسمان و فضا به ایران بیایند.
وی افزود: تا اواسط یا اواخر مهر، جاده‌ای منتهی به رصدخانه ساخته خواهد شد، هرچند ما امیدوار بودیم این جاده اواسط مرداد به بهره‌برداری برسد. این جاده 13 کیلومتر طول دارد که تا بالای قله 3 هزار و 620 متری کرکس در کاشان کشیده می‌شود.
دکتر منصوری افزود: مساحت رصدخانه در آینده مشخص خواهد شد ولی باید توجه داشت مسئله مهم‌تر از مساحت، تلسکوپی است که در آنجا نصب و مستقر خواهد شد. مجری طرح رصدخانه ملی اظهار داشت:
ما بر ساخت تلسکوپ مدیریت و نظارت داریم ولی این تلسکوپ در کشور دیگری که صاحب این تکنولوژی است ساخته خواهد شد. باید یادآوری کرد متخصصان مشغول به کار در رصدخانه، با کمک مشاوران خارجی، تلسکوپ را طراحی کرده‌اند که اپتیک آن به‌طور کامل در خارج از کشور و بخش‌های مکانیک و الکترونیک آن در ایران تولید و ساخته می‌شود.
تلسکوپ رصدخانه ملی در رده تلسکوپ‌های متوسط با قطر آینه 4.3متر خواهد بود. دکتر منصوری با اشاره به این مطلب افزود: هر محقق نجوم، چه ایرانی و چه غیرایرانی، با در نظر داشتن برخی شرایط، مجاز به استفاده از این تلسکوپ خواهد بود. در این زمینه نه‌تنها با محققان ایرانی که با تمامی متخصصان و پژوهشگران نجوم در دنیا همکاری خواهیم کرد به‌ویژه اگر تلسکوپ مذکور دارای تمام ویژگی‌های لازم و برنامه‌ریزی شده ما باشد. ما در تمام زمینه‌ها از محققان ایرانی و خارجی از جمله دکتر مبشر، استاد دانشگاه در آمریکا و بنیانگذار نجوم در یکی از دانشگاه‌های کالیفرنیا بهره‌برده‌ایم.
به گفته دکتر منصوری ساخت رصدخانه، طبق زمان‌بندی صورت‌گرفته پیش می‌رود و فقط به خاطر استخدام و تربیت مهندسانی که در این پروژه همکاری می‌کنند حدود 5 یا 6 ماه تاخیر داشته‌ایم. وی اضافه کرد: تحریم‌ها بر ساخت رصدخانه تاثیر گذاشته و خواهدگذاشت ولی ما راه خود را به پیش خواهیم برد.
دکتر منصوری استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به دشواری‌ها و پیچیدگی‌های مکان‌یابی رصدخانه که قبلا انجام شده است، اظهار داشت: «آسمان صاف، کم بودن ذرات معلق در فضای اطراف، نبود آلودگی‌های نوری، تغییرات آب‌و‌هوایی اندک و مناسب بودن عامل دید از نظر آشفتگی‌های جوی از ویژگی‌هایی است که بررسی آنها مستلزم مطالعات علمی دقیق برای مکان‌یابی رصدخانه بود.
به هرحال آسمان صاف هم موهبتی است؛ مثلا برخورداری کشور شیلی از آسمان بسیار صاف باعث شد که کشورهای اروپایی در چارچوب سازمان رصدخانه جنوب اروپا از دهه 70 میلادی به بعد میلیاردها دلار برای ساختن رصدخانه در این کشور - به‌رغم اوضاع بی‌ثباتش - سرمایه‌گذاری و درآمد ارزی هنگفتی نصیب آن کنند.
بهره‌برداری از این پروژه، سیمای نجوم رصدی ایران را تغییر خواهد داد و جامعه نحیف نجوم حرفه‌ای ایران را به یک جامعه فعال و قابل توجه بدل خواهد کرد و تبادل متخصصان و اطلاعات این حوزه را بین کشورهای مختلف سبب خواهد شد.
طاهره ساعدی
