او فارغ التحصیل رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، لیسانس و کارشناسی ارشدتصویرسازی و دارای مدرک درجه یک هنری(دکترا) است.
تصویرساز کتابهای کودکان و تصویرساز برای مطبوعات کودک و نوجوان به مدت 20 سال، طراحی وایلستراسیون کتابهای کودکان بیشتر از 50 کتاب، مدرس کارشناسی ارشد دانشگاهها به مدت 10 سال، مدرس کارشناسی تصویرسازی و نقاشی دانشگاهها به مدت 10 سال، نکوداشت به عنوان تصویرگر برجسته خانه هنرمندان ایران- تهران سال 1380، دریافت لوح درجه یک هنری، دکترای افتخاری وزارت ارشاد اسلامی1382، عضو هیئت داوری چندین نمایشگاه تصویرگری کودکان و دانشجویان سراسر کشور، شرکت در چندین سمینار تصویرگری در بلونیای ایتالیا و مصاحبههای متعدد از جمله فعالیتهای هنری نیکانپور هستند.
او همچنین مشاور و مدیر هنری، داور چندین نمایشگاه داخلی و بینالمللی،دارای چندین جایزه داخلی و جهانی و مولف کتابهای بسیاری در زمینه تصویرگری است.
خوش فامی رنگهای اکولین، ویژگیهای مشترک تصویری او در کتابها و مناسب برای کودکان پیش دبستانی است.
نیکانپور در کتاب اندازه دنیا (1369)، از روشهای رنگ اندیشانه قبلی خود فاصله میگیرد و با رویکرد به کاربرد رنگهای آکریلیک و با استفاده از خطوط رنگی که به چاپ دستی نزدیک است، تصاویری ساده با استفاده از خطوط محیطی خلق کرده است؛ تصاویری که مقدمه ورود نیکانپور به قلمرو انتزاع در تصویرگریهای بعدی اوست.
تصاویر این کتاب، دیپلم افتخار دومین بیینال جهانی لانییون فرانسه را به دست آورد.
"سی چشمه تا دریا"عنوان کتاب دیگری است که اکبر نیکانپور، در ابتدای کار خود در دهه 60، تصویرگری کرده است.
تصویرهای این کتاب نیز همچون کتاب "اسب سفید چوبی" به روش اکولین نقاشی شده است.
از دیگر تلاشهای نیکانپور در دهه 60، می توان تصویرگری کتابهای روز اول مدرسه (1368)، سنجاقک گرفتن چه راحته، خورشید خانه من، پشت چراغ قرمز، آسمان ابری نیست، قصه بهار، قصه ماه و مار سبز و پونه (1368) را نام برد.