اینکه نماد اصفهان از قوس برج آذر شکل می‌گیرد و مجسمه‌اش ساخته می‌شود و نقش روی کاشی‌اش می‌شود تابلوی ورودی شهر و میدان نقش جهان.
«ببخش تا خدا ببخشد» حکایت شهری است که تا زمان خشکی رودخانه، خشک‌تر از همیشه بود و با بازشدن دریچه‌های سد، باران قبل از آنکه آب زنده‌رود در مسیر 48ساعته‌اش، بیاید و پل‌ها را در آغوش بگیرد و از سی و سه پل رنجور که زخم بر پیشانی‌اش نشسته، تا پایه‌های پل خواجو که عصا به دست به فکر لرزش ستون‌های فرسوده‌اش روزگار می‌گذراند عیادت کند، خود را به زمین رساند تا جارو کرده باشد غبار روح شهر را.
آذر قوسش را در آسمان می‌بندد تا مرغ‌های مهاجر به شهر بیایند و از سر و کول مردمی که نان خیرات آب می‌کنند بالا روند.اصفهان هرچند در اردیبهشت افسونگری می‌کند اما ناز نصف‌جهان در میان جنجال کلاغ‌های آذرماه، خریداران بیشتری دارد.
اصرار بر سوم اردیبهشت
اما شهرداری اصفهان به بی‌دلیلی خود و به بهانه روز تولد شیخ بهایی روز 3 اردیبهشت را به نام اصفهان نامگذاری کرده است که اصفهان‌شناسان بر این باورند که خشت‌جی در رحم آذرماه به نطفه شهری بی‌بدیل نشسته است درحالی‌که مورخان براساس کتیبه کاشیکاری‌های دیوار اتاق مقبره شیخ بهایی، او را متولد روز ۲۶ذیحجه سال ۹۵۳هجری قمری برابر با پنجشنبه ۸ اسفند‌ماه سال ۹۲۵هجری خورشیدی در بعلبک لبنان می‌دانند و تاریخ درگذشت وی را نیز ۱۲شوال سال۱۰۳۰ هجری قمری برابر با دوشنبه ۸ شهریور‌ماه سال۱۰۰۰ هجری خورشیدی در اصفهان عنوان می‌دارند که وی پس از مرگ، بنا بر کلماتش در وصیت نامه، در شهر توس در جوار امام رئوف علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع) برای همیشه آرمید.
اختلاف در نامگذاری روز اصفهان بین مجموعه شهرداری و سازمان‌های مردم‌نهاد و چهره‌های برجسته فرهنگی و هنری و تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران در روز ابتدای آذرماه، شکل ویژه‌ای به‌خود می‌گیرد چرا که مجموعه شهرداری در روز سوم اردیبهشت با استفاده از همه ابزار رسانه‌ای و سیستمی خود به‌دنبال برگزاری آیین نکوداشت این روز به‌عنوان روز اصفهان می‌گردد اما با همه این جنجال‌ها ناز اصفهان در روزهای ابتدایی برج قوس عجیب خریدار دارد. عینک باران‌خورده اصفهان را با دستمال کاغذی مچاله‌ای پاک می‌کنم که شهر، زیر نور دانه‌های باران، حال و هوای دیگری دارد. روزت مبارک شهر من.
حکایت روز اصفهان
قصه گزینش روزی برای اصفهان به بهمن‌ماه سال 1383 باز می‌گردد که پس از پیشنهاد گزینش چنین روزی از سوی دکتر شاهین سپنتا، برخی از سازمان‌های غیردولتی اصفهان همچون «کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ»، «جمعیت طبیعت‌یاران و انجمن مثنوی‌پژوهان ایران» از این پیشنهاد، استقبال و تلاشی گروهی را برای گزینش روز اصفهان آغاز کردند. در همین راستا، متن فراخوانی تهیه شد و برای بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری، فرهیختگان، اصفهان‌شناسان و استادان دانشگاه‌ها فرستاده شد و همگی فراخوانده شدند تا پیشنهادهای خود را برای گزینش روزی با عنوان « اصفهان» با ذکر دلایل و مستندات کافی و با توجه به ریشه‌های تاریخی و فرهنگی آن به دبیرخانه بفرستند.
سرانجام در اردیبهشت‌ماه سال1384 همه پیشنهادهای رسیده به دبیرخانه هم‌اندیشی برای نامگذاری روز نکوداشت اصفهان بررسی و به داوری گذاشته شد و پس از گفت‌وگو‌های بسیار، اصفهان‌شناسان با رای اکثریت روز «یکم آذرماه» هر سال را به‌عنوان «روز نکوداشت اصفهان» گزینش و تصویب کردند. دلیل انتخاب آنها این بود که براساس مستندات تاریخی، طالع بنیانگذاری شهر اصفهان در ماه آذر (قوس) دیده شده است. و آنان نگاره تاریخی منقوش بر کاشیکاری‌های سردر بازار قیصریه اصفهان را که تصویر فرد تیراندازی را با سر انسان و تنه ببر یا شیر و دم اژدها نشان می‌دهد و با اقتباس از صورت فلکی برج قوس (آذرماه) و با محتوایی متعالی طراحی شده به‌عنوان نماد اصفهان انتخاب کردند. علاوه بر این، داوران ضمن درنظر گرفتن همه جوانب فرهنگی، تاریخی و اجتماعی در برگزیدن این روز، در بیانیه‌ای تاکید کردند: از آنجا که احداث باروی حفاظتی یا حصار بزرگ اصفهان به‌منظور تضمین امنیت شهر تاریخی اصفهان در دوران دیلمیان و در زمان حسن رکن‌الدوله دیلمی (366 - 322 هجری قمری) صورت گرفت و برپایی این باروی امنیتی به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ اصفهان شناخته می‌شود، یاد روز آن رویداد تاریخی از این روی شایسته‌تر از دیگر پیشنهادهاست.
شرکت‌کنندگان در فراخوان، روزها و مناسبت‌های متنوعی را برای روز نکوداشت اصفهان پیشنهاد کرده بودند. برای نمونه دوم اردیبهشت‌ماه جشن باستانی اردیبهشتگان، 28 اردیبهشت ماه روز جهانی موزه و میراث فرهنگی، 31 اردیبهشت‌ماه روز جهانی توسعه فرهنگی، سوم اردیبهشت‌ماه روز بزرگداشت شیخ بهایی، دهم بهمن‌ماه سالروز برگزاری بزرگ‌ترین جشن سده در اصفهان در زمان مرداویج زیاری، اول آذرماه سالروز بنیان باروی بزرگ اصفهان در زمان دیلمیان و چند روز دیگر.
تصمیم‌گیری درست یا غلط؟
پس از نتیجه‌گیری همه داوران، مسئولان شهری همچون دکتر مرتضی سقائیان‌نژاد (شهردار اصفهان) و دکتر محمدعلی چلونگر (رئیس سابق مرکز اصفهان‌شناسی) و دکتر محمود محمدی(عضو شورای شهر) نظر اصفهان‌شناسان را پذیرفتند و بیانیه استادان را امضا کردند اما زمان زیادی از انتشار خبر انتخاب یکم آذرماه نگذشته بود که برخی از اعضای شورای شهر اصفهان در یک حرکت شتابزده، تصمیم به نفی انتخاب اصفهان‌شناسان گرفتند و براساس دستورالعمل شورای اسلامی شهر اصفهان، سوم اردیبهشت‌ماه را به‌عنوان سالروز ولادت شیخ‌بهایی و به نام روز اصفهان نامگذاری کردند.
پس از این انتخاب نامناسب، اصفهان‌شناسان طی نامه‌ای به اعضای شورای شهر تذکر دادند که این انتخاب، بنیان درستی ندارد و روز تولد شیخ‌بهایی سوم اردیبهشت نیست چرا که براساس کتیبه کاشیکاری‌های دیوار اتاق مقبره شیخ بهایی، او در روز ۲۶ ذیحجه سال۹۵۳ هجری قمری برابر با پنجشنبه ۸ اسفند‌ماه سال۹۲۵ هجری خورشیدی در بعلبک لبنان به دنیا آمده و در تاریخ ۱۲شوال سال۱۰۳۰ هجری قمری برابر با دوشنبه ۸ شهریور ماه سال۱۰۰۰ هجری خورشیدی در اصفهان درگذشته است. اما شورای شهر به‌نظر اصفهان‌شناسان اهمیت نداد! و حتی در سال‌های بعد کوشید تا روز سوم اردیبهشت به‌عنوان روز بزرگداشت شیخ‌بهایی و روز معمار در تقویم رسمی کشور ثبت شود.طبق نظر اعضای شورای شهر اصفهان و تکرار این پیشنهاد از سوی وزارت مسکن و شهرسازی وقت، سرانجام منصور واعظی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور اعلام کرد که سوم اردیبهشت همزمان با زادروز شیخ‌بهایی که یکی از ابعاد وجودی او در معماری تبلور پیدا کرده، به نام روز معماری و روز اصفهان نامگذاری می‌شود اما سرانجام رئیس بنیاد علمی پژوهشی معماری و شهرسازی ایران اعلام کرد که با توجه به نامگذاری روز سوم اردیبهشت‌ماه به‌عنوان روز ملی کارآفرینی توسط هیأت دولت، ثبت روز مذکور که مصادف با بزرگداشت شیخ بهایی است، به‌عنوان روز ملی معماری منتفی است.
اختلاف ادامه دارد
هرچند استاندار اصفهان در مصاحبه‌ای وعده تشکیل جلساتی برای حل این اختلاف را داده بود اما با این همه، چند سال است که شورای شهر اصفهان سوم اردیبهشت را روز اصفهان اعلام می‌کند و از سوم تا نهم اردیبهشت را به‌عنوان هفته اصفهان نام نهاده و روز سوم اردیبهشت در تقویم رسمی کشور به نام شیخ‌بهایی نام گرفته است اما براساس قول اصفهان‌شناسان روشن است که شورای شهر اصفهان حقایق تاریخی را نادیده گرفته و براساس یک اشتباه، روز سوم اردیبهشت را به نام روز تولد شیخ‌بهایی و روز بزرگداشت او معرفی کرده است .
