کریسمس یکی از روزهای سال است که به سالروز میلاد حضرت عیسی بن مریم(ع) اشاره دارد. بسیاری از اعضای کلیسای کاتولیک رم و پیروان آیین پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن گرفته و بسیاری آن را در شامگاه ۲۴ دسامبر نیز برگزار می‌کنند.
اعضای بیشتر کلیساهای ارتودوکس در سراسر دنیا نیز روز 25 دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند.
برخی از مسیحیان ارتودوکس در روسیه، اوکراین و دیگر نقاط جهان به سبب پیروی از گاهشماری یولیانی، جشن کریسمس را در روز ۷ ژانویه برپا می‌دارند.
اعضای کلیسای ارامنه طبق سنت منحصر به فرد خود، روز میلاد و همچنین روز غسل تعمید مسیح را همزمان در روز ششم ژانویه جشن می‌گیرند.
ایام 12 روزه کریسمس با سالروز میلاد مسیح در ۲۵ دسامبر آغاز می‌شود و تا جشن خاج‌شویان در روز ۶ ژانویه ادامه دارد. مردم بسیاری به‌خصوص در کشورهای ایالات متحده و کانادا، کریسمس را مهم‌ترین رویداد سالانه مسیحی محسوب می‌دارند.
با وجودی که این روز، یک عید مذهبی شناخته می‌شود، از اوایل قرن بیستم میلادی به بعد به طور گسترده به عنوان یک جشن برگزار شده است. کریسمس با آیین‌های ویژه‌ای به‌طور مثال آراستن یک درخت کاج، برگزار شده و شخصیتی خیالی به نام بابانوئل در آن نقشی مهم دارد.
بابا نوئل
بابانوئل یک شخصیت تاریخی و داستانی در فرهنگ عامیانه کشورهای غربی و مسیحی است. نام بابانوئل با جشن کریسمس آمیخته شده است. بابا نوئل عمدتاً یک پیرمرد با ریش سفید بلند و لباس قرمز است که در روز کریسمس یا شب قبل از آن هدیه‌هایی را برای بچه‌ها می‌آورد. بابانوئل یا پاپانوئل که در زبان فارسی نیز به کار برده می‌شود، برگرفته از اصطلاح فرانسوی پاپانوئل Papa Noël و یا Père Noël (پدر نوئل) است. در بیشتر کشورهای دنیا نام انگلیسی - آمریکایی آن سانتا کلاوز Santa Claus استفاده می‌شود. سن نیکولاس، بابا کریسمس و کریس کرینگل دیگر نام‌های آن است. بابا نوئل اشاره به نام یکی از کشیشان مسیحی به نام سن نیکولاس دارد که در قرن چهارم میلادی می‌زیست و از اهالی بیزانس و منطقه آناتولی در ترکیه فعلی بوده است. وی به خاطر کمک و دادن هدیه به فقرا شهرت داشت.
درخت کریسمس
سنت‌های کریسمس دربرگیرنده نصب تصویر سنتی تولد حضرت مسیح، تزئین درخت کریسمس و تبادل هدیه و کارت تبریک و حضور بابانوئل در شب عید کریسمس است و محورهای این عید بر ترویج حسن نیت، بخشندگی، مهربانی و گردهمایی‌های خانوادگی استوار است.
مسیحیان برای روز کریسمس درختی تهیه می‌کنند و آن را در خانه قرار دهند. درخت کریسمس معمولاً از درختان دارای برگ‌های سوزنی به‌ویژه کاج تهیه می‌شود و می‌تواند در اندازه‌های مختلف باشد. خانواده‌های مسیحی با تزئین درخت کریسمس، سعی در شاداب کردن محیط خانه دارند.
سابقه تزئین درخت کریسمس به قرن شانزدهم میلادی برمی‌گردد. آلمانی‌ها نخستین کسانی بودند که سنت تهیه و تزئین درخت کریسمس را بنیان نهادند. پرنس آلبرت، همسر ملکه ویکتوریا در سال ۱۸۴۱ میلادی درخت کریسمسی را به کاخ ویندسور آورد و به این ترتیب موجب محبوبیت بیشتر آن شد.
کریسمس در بسیاری از کشورهای جهان جشن گرفته می‌شود و این امر به چگونگی پراکندگی مسیحیان و فرهنگ غربی و ترکیب آن با جشن‌های زمستانی ارتباط دارد.
تا قبل از قرن 4 میلادی تصور می‌شد که عیسی مسیح در فصل بهار متولد شده است؛ اما پاپ ژولیوس اول، در سده چهارم میلادی، روز 25 دسامبر را برای تجلیل از میلاد مسیح اعلام کرد.
در همان سده چهارم، یکی از اسقف‌های آسیای صغیر (ترکیه امروز) به خاطر رفتار مهربانانه‌اش با کودکان شهرت یافت.
این شخص که بعدها به سنت نیکولاس (نیکولاس قدیس) شهرت یافت، در نقاشی‌های قرون وسطا و عصر رنسانس به شکل مردی بلند بالا با چهره‌ای جدی و نجیبانه نشان داده شده است و تا حدود قرن شانزدهم، جشن مخصوص او در روز ششم دسامبر در سراسر اروپا برگزار می‌شد، اما از آن پس، این جشن، تنها به پروتستان‌های هلند منحصر شد.
بچه‌های هلندی، شب کریسمس کفش‌های خود را کنار بخاری دیواری خانه‌هایشان می‌گذاشتند و کمی علوفه هم برای اسب نیکولاس قدیس بیرون در خانه می‌نهادند و سنت نیکولاس، سوار بر اسب خود، بر بالای بام خانه‌ها می‌گذشت و از راه دودکش خانه‌ها، آب نبات و شیرینی به داخل کفش‌های کودکان می‌انداخت، همزمان معاون او - پیتر سیاه - نیز از لوله دودکش‌ها پایین می‌رفت و هدایایی را که برای بچه‌ها آورده بود، در خانه‌ها می‌گذاشت.
مهاجران هلندی که به آمریکای شمالی کوچ کردند، این رسم را با خود به آن کشور بردند و در آنجا بود که نام او به SANTA CLAUS تغییر یافت. در یک داستان منظوم با عنوان شب پیش از کریسمس برای نخستین بار از یک شیطانک (پری) پیر و شوخ نیز یاد شده، که سوار بر سورتمه‌ای به وسیله یک گوزن کشیده می‌شود.
کریسمس در اعصار انجیلی جشن گرفته نمی‌شد، اما در برخی کلیساها مراسمی برگزار می‌شد.
