1. حکایت دنباله‌دار آلودگی هوای تهران همیشه از یک روز پاییزی آغاز می‌شود. فرقی نمی‌کند که 17 آبان باشد مثل پارسال یا 18 آذر مثل امسال. همین‌که آخرین ابرهای بارش‌زا آسمان پایتخت را ترک می‌کنند و چند روزی هم از باد خبری نمی‌شود، شاخص آلودگی هوا روی «ناسالم» و «هشدار» و «اضطرار» قرار می‌گیرد و داستان ما آغاز می‌شود. به دنبال این وضعیت، یکی دو روزی هشدارهای متخصصان تبدیل به تیتر روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها می‌شود. مثل همیشه اولین هشدارها به بیماران قلبی و تنفسی است که از تردد در هوای آزاد خودداری کنند. بعد نوبت به بقیه می‌شود که هشدار بشنوند؛ هشدارهایی از این دست که استنشاق این هوای آلوده ممکن است شما را به هزار و یک بلا از خفگی و ایست قلبی گرفته تا سرطان و خنگی مبتلا کند و بنابراین بهتر است تا اوضاع جوی پایدار است، شما هم در حفظ سنگر منزل ازخود پایداری نشان دهید.
2. کم کم نوبت نهاد های رسمی و متولیان امر می‌رسد که در مورد آلودگی نفس گیر تهران و البته بعضی دیگر از کلان‌شهرهای کشور از خود واکنشی نشان دهند. تشکیل کارگروه‌های بررسی آلودگی هوای تهران فرصتی می‌شود تا مثل همیشه و هرسال تقریبا تمام کسانی که باید فکری به حال این هوا کنند دور هم جمع شوند و روضه هایشان را یک جا برای تهرانی ها بخوانند. از رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران گرفته تا مدیرکل محیط زیست استان تهران و مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران. اما عادت کرده‌ایم که دیگر از این جلسات هم چیزی درنیاید به جز یک سری گلایه‌های تکراری مسوولان از یکدیگر، متهم کردن دیگران به کم‌کاری و رعایت نکردن مصوبه‌ها و البته مقداری مصوبه جدید که فقط به درد تیترهای روزنامه‌ها می‌خورند. و مهم‌تر از همه گلایه از پرداخت نشدن یارانه و هزینه توسعه مترو از سوی دولت به شهرداری.
3. حرف از مقصران آلودگی هوای شهر که می‌شود، خودروها و البته خودروسازان وطنی در مقام «مظنونین همیشگی» هستند. اما گاهی که هوا غیر‌قابل تنفس‌تر می‌شود و تعداد جلسات کاهش آلودگی هوا بیشتر، صنایع مختلف، سنگ‌بری‌ها، کارخانجات سیمان، معادن و ... به لیست متهمان اضافه می‌شوند و گاهی چون پارسال دستورهای یک هفته‌ای برای تعطیلی این صنایع صادر می‌شود.
تصمیم‌های مقطعی مثل اعلام شرایط خاص ترافیکی مانند طرح زوج و فرد، محدودیت فروش طرح ترافیک، کاهش یک ساعته ساعت کار ادارات و حتی تعطیلی مدارس، صنایع و گاه کل تهران هم که پای ثابت داستان دنباله‌دار آلودگی هوای پایتخت است. حالا برای تنوع پارسال در چند نوبت حتی مسابقه‌های فوتبال هم تعطیل شد و امسال چون مجلس اختیار تعطیلی را کمی تا قسمتی از دولت گرفته، هنوز به دوران خوش «فتیله، تهران تعطیله» نرسیده‌ایم.
در پس تمام این تصمیمات هم عده ای از تاثیر گذار بودن آن بر کاهش آلودگی هوا می‌گویند و عده‌ای دیگر با انتقاد از مقطعی بودن تصمیم‌گیری‌ها و فراموش کردن راهکارهای جامع برای خلاصی از شر آلودگی، از ضرر و زیان تعطیلات سخن می‌گویند.
4. پایان این داستان هم مانند آغازش تکراری است. بعد از تمام جلسه‌ها، تمام گلایه‌ها، تمام راهکارهای کوتاه‌مدت، گفتگو از طرح‌های بلندمدت کاهش آلودگی و ... باد و باران مدیریت خود را در کاهش آلودگی هوا به رخ می‌کشند. آخرش یا باد می‌آید و هوا تمیز می‌شود. یا باران خاطره آلودگی را می‌شوید و همه چیز تمام می‌شود تا سال دیگر که قصه از نو آغاز شود.
5. اگر سردبیر محترم همشهری آنلاین موافقت کند، من حاضرم همین الان با تغییر اندکی 10 یادداشت مشابه برای انتشار از الان تا 10 سال آینده بنویسم و تضمین کنم که در زمان اتشار لازم نیست یادداشت را تغییر دهند. مگر از پارسال و سال قبلش و همین‌طور سال قبل‌ترش که در مورد هوای تهران و آلودگی وحشتناکش نوشتم و نوشتند تا امسال چه اتفاقی افتاده که امیدوار باشیم تا 10 سال آینده اتفاقی بیافتد؟ فوقش 2 تا اسم عوض می‌شود و نهایتش یک طرح علمی-تخیلی مثل «آب‌پاشی هوای تهران با هلی‌کوپتر» ارائه می‌شود تا به قول وحید نوروزی مشاور معاون شهردار تهران در امور محیط زیست، « می‌خواهند مانند بحران آلودگی هوای سال گذشته دوباره سوار بالگرد شده و با آب پاشی شهر باعث خنده دنیا شوند.»
شاید هم چند قانون جدید آن هم از نوع «قوانینی برای اجرا نشدن» تصویب شود. وقتی «جلسه فوری کاهش آلودگی هوا» در تهران برگزار می‌شود و در این جلسه فوری تصمیم خاصی در رابطه با کاهش آلودگی هوای تهران گرفته نمی‌شود (خبرگزاری مهر، 19 آذر) چرا باید امیدوار به حل این مشکل باشیم.
وقتی آخر این داستان هم مثل همیشه تمام می‌شود و هر بار هم آلودگی را از دامان شهر رحمت ایزدی پاک می‌کند و نه مدیریت جامع مدیران شهر و کشور ما، چه فرقی می‌کند که این یادداشت پارسال نوشته شده باشد یا امسال یا 10 سال دیگر؟
