مفاهیم: آنورکسیا چیست؟

تمایل به لاغری ماجرایی است که در دهه‌های اخیر ذهن بسیاری از جوانان و حتی نوجوانان را به خود مشغول کرده است. در این میان دختران بیش از پسران درگیری مد لاغری هستند. ورزش‌های سخت، گرفتن رژیم‌های سخت و غیراصولی و استفاده از داروهای مضر برای سلامتی از جمله روش‌هایی است که برخی از این دختران برای هرچه لاغرتر شدن استفاده می‌کنند.

اما بعضی افراد هم دچار کم‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا) می شوند. مبتلایان به این اختلال به خود گرسنگی می‌دهند و دچار کاهش وزن شدید می‌شوند.

کسانی که مبتلا به آنورکسیا هستند، معمولا افرادی بسیار لاغرند که گاهی تا ۱۵ کیلوگرم نسبت به وزن طبیعی فرد کمبود وزن دارند اما با این وجود خودشان تصور می‌کنند که اضافه وزن دارند. این تصور از آن‌جا ناشی می شود که آن‌ها ترس و واهمه شدیدی نسبت به چاق شدن دارند. این ترس، عادت‌های غذایی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد: بسیار کم غذا می‌خورند، گاهی از غذا خوردن در حضور دیگران امتناع می‌کنند و گاهی برای دیگران غذای خوش آب و رنگ و سنگینی آماده می‌کنند اما خودشان لب به آن غذا نمی‌زنند.

مبتلایان به این اختلال، نخوردن و کم‌خوردن افراطی را گاه تا آن‌جا پیش می‌برند که بسیار لاغر می‌شوند و این عمل را تا بیمار شدن و حتی مرگ پیش می‌برند اما تصور می‌کنند هنوز اضافه وزن دارند.

ورزش شدید و حتی استفاده از ملین‌ها از دیگر شیوه‌هایی است که این افراد برای لاغر شدن از آن استفاده می‌کنند.

با علائم آنورکسیا آشنا شویم

آنورکسیا علائم مختلفی دارد که البته بعضی افراد همه این علائم را تجربه نمی‌کنند. عدم تناسب وزن با سن و تناسب نداشتن وزن با قد به‌گونه‌ای که فرد دست‌کم ۱۵ کیلوگرم کمبود وزن نسبت به وزن نرمال خود داشته باشد از مهم‌ترین این علائم است. از دایگر علائم آنورکسیا می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• عقب افتادن حداقل سه دوره از عادت ماهیانه (در خانم‌ها)

• تمایل نداشتن یا امتناع از غذاخوردن در حضور دیگران

• اضطراب

• ضعف

• شکننده شدن پوست

• تنگی نفس

• وسواس درمورد کالری‌های مصرفی

عوارض آنورکسیا

امتناع از غذا خوردن و درپی آن نرسیدن مواد غذایی لازم به بدن، مسلما خطرات بسیار زیادی را متوجه سلامتی مبتلایان به آنورکسیا می‌کند. جمع شدن استخوان‌ها، کمبود موادمعدنی، پایین بودن دمای بدن، نامنطم بودن ضربان قلب، نارسایی دائمی در رشد طبیعی، ایجاد پوکی استخوان و همچنین احتمال ابتلا به بولیمیا از جمله این مشکلات است.

از سوی دیگر برخی از مبتلایان به آنورکسیا برای کاهش وزن هرچه بیشتر به استفاده از ملین‌ها روی می‌آورند. استفاده طولانی‌مدت از این داروها نیز برای بدن مضر است. این داروها عضلات روده را فرسوده می‌کنند و موجب پایین آمدن کارایی روده می‌شوند. برخی ملین‌ها هم شامل مواد مضری هستند که ممکن است در بدن بازجذب شوند.

پشت سر گذاشتن یک دوره بارداری سالم و بی‌خطر مشکل دیگری است که زنان مبتلا به آنورکسیا با آن مواجه می‌شوند.
به‌طور معمول زنان باردار به‌طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم وزن اضافه کنند. اما این چیزی نیست که یک مبتلا به آنورکسیا که وحشت اضافه وزن دارد، بتواند آن را تحمل کند. چنین افرادی کمبود وزن دارند و در طول مدت بارداری هم مواد غذایی کافی مصرف نمی‌کنند و به این ترتیب جان خود و بچه را به خطر می‌اندازند.

خانم‌های مبتلا به اختلالات غذایی بیشتر دچار سقط‌جنین می‌شوند و ممکن است نوزادشان زودرس به‌دنیا بیاید و درمعرض مشکلات سلامتی بسیاری باشد.

راه‌های درمان

آمار دقیقی از میزان مبتلایان به این اختلال در دنیا وجود ندارد. اما گفته می‌شود که یک درصد از دختران نوجوان در آمریکا مبتلا به آنورکسیا هستند و ۱۰ درصد از مبتلایان جان خود را در اثر این بیماری از دست می‌دهند.

اگرچه اختلال‌های غذایی مانند آنورکسیا بیشتر در طبقات اجتماعی-اقتصادی بالاتر جامعه و یا افرادی مانند مانکن‌ها شایع‌ است، اما افراد دیگر هم ممکن است به این اختلال دچار شوند.

آنورکسیا قابل درمان است اما مانند هر اختلال روحی دیگری ممکن است درمان آن به زمان نیاز داشته باشد. فرد مبتلا حتما به حمایت زیاد اطرافیان و خانواده خود نیاز دارد.

کمک گرفتن از یک متخصص تغذیه به همراه یک مشاور یا روان‌پزشک هم نباید فراموش شود، هرچند که ممکن است توصیه به مراجعه به پزشک در ابتدا با مقاومت و عصبانیت فرد مبتلا به آنورکسیا روبه‌رو شود.