نمایندگان مجلس با استناد به قانون می‌گویند نه تنها دولت باید فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کند که تأخیر یکماهه در اجرای آن یک تخلف قانونی محسوب می‌شود. اما روی دیگر سکه به چرخش مواضع مقامات دولتی برمی‌گردد که پیش از تعیین سقف بودجه هدفمندی یارانه‌ها از سوی مجلس، از عزم و آمادگی تمام عیار دولت برای اجرای فاز دوم خبر می‌دادند و حالا تردید بر برنامه‌های دولت سایه افکنده و دولتی‌ها را واداشته تا یک روز از انصراف ضمنی برای اجرای فاز دوم سخن بگویند و روزی از اجرای قانون در زمان مناسب. تردید دولتی‌ها و اصرار مجلسی‌ها از چه حکایت می‌کند؟
ظاهر ماجرا این است که مخالفت مجلس با بودجه 137هزار میلیارد تومانی برای اجرای فازدوم هدفمندی به تردید دولت منجر شده است اما واقعیت را شاید بتوان در جای دیگر جست‌وجو کرد؛ آمارهای بانک مرکزی از تندشدن احتمالی و شتاب بیشتر نرخ تورم در سال1391 خبر می‌دهد و رئیس‌کل بانک مرکزی همان ابتدای فروردین هشدار داد که مهار تورم با واردات دشوار شده است. افزون بر همه اینها، تردیدها بین تیم اقتصادی دولت هم زیاد است به‌ویژه اینکه وزرای صنعت، معدن و تجارت و جهادکشاورزی به‌عنوان اصلی‌ترین متولیان بخش تولید و مسئول در تنظیم بازار کالاهای اساسی نگران بروز چالش‌های جدی هستند. کالبدشکافی وعده‌ها و تردیدهای دولتی‌ها نشان می‌دهد که گام‌گذاشتن دولت در جاده هدفمندی یارانه‌ها در فاز دوم بدون دست انداز نخواهد بود.مروری براین تغییر مواضع، خالی از لطف نیست.
90/9/29؛ تعلل جایز نیست
شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد اعلام کرد: گام بعدی اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را باید آغاز کنیم و تعلل در این امر جایز نیست. فاز بعدی هدفمندی یارانه‌ها با اصلاح قیمت و پرداخت یارانه انجام می‌شود. سناریوهای اصلاح قیمت و باز توزیع و شیوه‌های آن در حال بررسی است اما از آنجا که حامل‌های انرژی قابل ذخیره‌سازی است زمان اجرای گام دوم اعلام نمی‌شود. همچنین 80درصد هزینه‌ها با بازتوزیع جبران شد و کسری برای پرداخت یارانه نقدی نداریم.
90/10/17؛ اجرا نکنیم تخلف کرده ایم
وزیر اقتصاد سه هفته بعد تصریح کرد: هدفمندکردن یارانه‌ها یک برنامه است و در حال حاضر این قانون تکلیفی بر دوش ماست که باید طی پنج‌سال اجرا شود؛ پس طبیعی است که نه تنها فاز دوم بلکه فازهای دیگر آن را دولت باید اجرا کند و اگر اجرا نکند در واقع دولت از اجرای قانون سر باز زده است، به همین دلیل مجلس و بخش‌های مختلف از دولت این مطالبه را دارند که فازهای دیگر قانون اجرا شود.
91/2/17؛ چارچوب همانند مرحله نختست
سخنگوی اقتصادی دولت در جریان بررسی بودجه سال1391 در مجلس در اظهارنظری گفت: در بخش انرژی چارچوب کلی گام دوم هدفمندی مانند گام اول است و گرایش کلی هم به این سو خواهد بود که بازتوزیع برای خانوارها به‌صورت نقدی باشد و کماکان اعطای یارانه نقدی به خانوارها ادامه پیدا خواهد کرد. در بخش حمایت از تولید نیز چند برنامه را دنبال خواهیم کرد که یکی از آنها پایین آوردن هزینه تأمین مالی آن دسته از بنگاه‌هایی است که می‌خواهند بهبود تکنیکی دهند. ساختار بنگاه تولیدی به‌گونه‌ای است که باید اصلاح شود تا مصرف انرژی را کم کند. برای جایگزینی آن یارانه سود خواهیم داد. بر این اساس واحدهای تولیدی‌ای که در راستای اصلاح سیستم‌های تولیدی گام بردارند، در جهت تأمین منابع مالی حمایت می‌شوند. همچنین در فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها یکسری نرخ‌های ترجیحی به‌طور مثال در زمینه حامل‌های انرژی به نفع تولید مانند قبل قائل خواهیم شد؛ مثلا در گذشته قیمت برق بخش صنعتی از خانگی بالاتر بود که بعد از اصلاح قیمت‌ها، قیمت برق خانگی از برق صنعتی بالاتر رفت و این خود کمکی به بخش تولید است که ادامه خواهد یافت.
91/2/20؛ حمایت از اقشار آسیب پذیر
وزیر نیرو بی‌خبر از آنچه در ستاد هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد، بدون اشاره به بالاگرفتن تردیدها در تیم اقتصادی دولت گفت: در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها قطعا قیمت آب و برق تغییر می‌کند و سازمان هدفمند کردن یارانه‌ها مکانیزم را به‌نحوی طراحی و برنامه‌ریزی کرده که اقشار آسیب پذیر مورد حمایت قرار گیرند و دولت با پیشنهادهای وزارت نیرو درخصوص تغییر قیمت آب و برق موافقت کرده است.
91/3/3؛ نمایان شدن نشانه های تردید
با تصویب بودجه سال91 و مشخص شدن بودجه هدفمندی یارانه‌ها چرخش در مواضع وزیر اقتصاد نمایان شد تا آنجا که به صورت ضمنی اعلام کرد: همانند مرحله اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها بهترین زمان برای اجرای فاز دوم درنظر گرفته می‌شود تا آسیبی به مردم و بخش‌های مختلف وارد نشود. البته پیشنهاد دولت با آنچه در بودجه تصویب شد، متفاوت بود. از این رو، این مصوبه که تازه ابلاغ شده است، باید در ستاد هدفمندی یارانه‌ها با حضور رئیس‌جمهور بررسی و ضمن آن، درباره چگونگی و زمان و نحوه اجرای مرحله بعدی هدفمندی تصمیم‌گیری شود. الان هم تصمیم خاصی برای موقع اجرای آن گرفته نشده است.
91/3/5؛ طراحی دولت به هم خورد
سکوت همراه با تردید را این بار وزیر نیرو به‌گونه‌ای دیگر نمایان ساخت آنجا که مجید نامجو، وزیر نیرو اعلام کرد: دولت درنظر داشته فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را از ابتدای سال‌جاری در کشور اجرایی کند اما مصوبه مجلس طراحی دولت برای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را به هم زده ولی دولت با تغییراتی اصرار دارد فاز دوم در نخستین فرصت به اجرا درآید. بنابراین باید دولتمردان دوباره دور هم جمع شوند و نحوه اجرای فاز دوم را براساس قانونی که در اختیارشان هست و مجلس آن را تصویب کرده مجددا بررسی کنند و مروری بر سناریوهای مختلف حامل‌های انرژی صورت بگیرد چون منابعی که می‌خواستیم از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی در اختیار بگیریم و براساس آن بتوانیم فاز دوم هدفمندی را اجرا کنیم محدود شده و باید از نو مطالعه و بررسی صورت بگیرد.
البته افزایش قیمت آب و برق هم به شکل منطقی خواهد بود و به‌نحوی می‌شود که کمتر از تصور عمومی خواهد بود چرا که وزیر نیرو در ادامه تصریح کرد: با توجه به چیزی که از فضای بودجه بر می‌آید افزایش قیمت آب و برق به‌گونه‌ای خواهد بود که مردم را به هیچ وجه اذیت نخواهد کرد.
91/3/6؛ فعلا تصمیمی نداریم
یک روز بعد از این اظهارنظر، محمدرضا فرزین، دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها گفت: با توجه به مشکلات مصوبه مجلس در قانون بودجه1391، دولت فعلا هیچ تصمیم و برنامه‌ای برای اجرای گام دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها ندارد. محمدرضا فرزین گفت: طبیعی است اطلاع‌رسانی این موضوع همچون روال گذشته در ستاد هدفمندی یارانه‌ها صورت خواهد گرفت و اطلاعات جدید منتشر خواهد شد، لذا هرگونه گمانه‌زنی فردی وگروهی فاقد اعتبار است. دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها اظهار داشت: تمام قیمت‌های مربوط به حامل‌های انرژی همچنان به روال مرحله نخست قانون هدفمندی یارانه‌ها ادامه می‌یابد و هیچ افزایشی در حال حاضر در قیمت حامل‌های انرژی نخواهیم داشت.
91/3/7؛ وعده کلی آقای وزیر
فردای اظهارنظر دبیر ستاد هدفمندسازی، وزیر اقتصاد زمان اجرا را بهترین زمان اعلام کرد اما تردیدها در صحبت‌های او پنهان کردنی نبود. شمس‌الدین حسینی تأکید داشت که بگوید: ما تجربیات خوبی از فاز اول به‌دست آوردیم و نقاط ضعف و قوت را آنالیز کردیم. حالا درباره آنکه چه زمانی و چگونه فاز دوم اجرایی شود، فعلا مصوبه‌ای نداریم. در حال بررسی هستیم و ان‌شاءالله به‌موقع نتیجه اطلاع‌رسانی خواهد شد. اکنون ما هیچ برنامه مصوبی درباره زمان و چگونگی اجرای این قانون نداریم. البته این به آن معنا نیست که قانون از دستور کار خارج شده باشد. فاز اول هدفمندی یارانه‌ها اجرا شده و در حال انجام است. لذا برای هیچ‌چیز بیش از گمانه‌زنی ارزش قائل نیستیم و فکر می‌کنیم که فاز دوم در بهترین شرایط و زمان صورت بگیرد.
91/3/23؛ زمان اجرا فعلا نامعلوم!
سرانجام اینکه وزیر اقتصاد اعلام کرد: زمان اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها هنوز مشخص نیست اما همانند مرحله اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها بهترین زمان برای اجرای فاز دوم درنظر گرفته می‌شود تا آسیبی به مردم و بخش‌های مختلف وارد نشود. تفاوت پیشنهاد دولت در تنظیم بودجه برای هدفمند کردن یارانه‌ها با مصوبه مجلس دلیل تأخیر در اجرای گام دوم هدفمند کردن یارانه‌هاست و نیاز است که این گام در ستاد هدفمند کردن یارانه‌ها با حضور رئیس‌جمهوری بررسی شود. البته اجرای این قانون به برنامه قوی نیاز دارد و همچنان توجه دولت روی جزئیات این طرح معطوف است.
