این طرح 28 اردیبهشت امسال به قوه قضاییه ارسال شد.با وجود توانایی آزمایشگاهی بررسی هویت ژنتیک افراد و همکاری چندساله پزشکی قانونی با مراجع قضایی و انتظامی هنوز بانک اطلاعات هویت ژنتیک راه‌اندازی نشده است. برای راه‌اندازی این بانک نیاز به تولید نرم‌افزاری است که علاوه بر هماهنگی با نمونه خارجی آن به نیاز‌های داخلی نیز پاسخگو باشد. تصویب این طرح توسط قوه قضاییه منجر به تولید این نرم‌افزار و ایجاد بانک هویت ژنتیک می‌شود.
تشخیص لکه به جای مانده در صحنه جرم و تطبیق آن با یکی از مظنونین، بررسی نمونه کوچک پوست باقیمانده روی شیشه‌های خودرو و اثبات بی‌گناهی متهم ردیف اول، تشخیص هویت قربانیان حادثه تصادف اتوبوس کاروان راهیان نور در سال86 و حادثه سقوط هواپیما در فرودگاه مشهد در سال85 و چندین حادثه دیگر از مواردی است که به کمک دانش هویت ژنتیک امکان تشخیص هویت متهمان اصلی و قربانیان حوادث یادشده را فراهم می آورد، اما این تمام ماجرا نیست؛براساس بند پنج اصل 156قانون اساسی، قوه قضاییه ملزم به انجام اقدامات لازم جهت پیشگیری از وقوع جرم است.
تشکیل این بانک‌ها می تواند تأثیر بسزایی در کاهش جرم داشته باشد.آمارها نشان می‌دهد که 60درصد از مجرمین جرائم خشن در کمتر از سه سال به جرائم مشابه روی می‌آورند. با استفاده از مدارک موجود در صحنه جرم می‌توان به شناسایی این مجرمین اقدام کرد. تشکیل چنین بانکی در انگلستان به تنهایی باعث کاهش 26درصد از جنایات شده است.به گزارش همشهری، از دیگر کاربرد‌های این بانک‌ها می‌توان به شناسایی افراد مجهول‌الهویه اشاره کرد؛ افرادی که از کودکی از خانواده‌شان جدا شده‌اند و اجسادی که در سوانح قابل شناسایی نیستند.
به‌طور کلی اطلاعات در این بانک‌ها در سه سامانه قابل ذخیره‌سازی است که شامل سامانه ثبت هویت مجرمین، اطلاعات ژنتیک نمونه‌هایی که در صحنه جرم به‌دست آمده و افراد گم‌شده و بستگان آنهاست.شناسایی مجرمین، پیشگیری از وقوع جرم، پاسخ به سؤالات بی‌جواب در پرونده‌های جنایی، پیشگیری از فجایع بعد از جرم مانند قتل مجرمین، برهم زدن صحنه جرم با سوزاندن، کشف قتل‌های زنجیره‌ای و امنیت از جمله قابلیت‌های تشخیص هویت ژنتیک است.
برای تعیین هویت افراد می‌توان از روش‌های ساده‌تر و ارزان‌تری مثل رنگ، قد، سن، جنس، ساختار دندان‌ها، خال، خالکوبی، بدشکلی، اثر انگشت و گروه خونی استفاده کرد ولی این روش‌ها معایبی دارند که شناسایی را صددرصد امکان‌پذیر نمی‌کنند. به‌طور مثال در بسیاری از موارد علائم خاص افراد با مواردی مثل سوختگی یا عمل جراحی از بین می‌رود.در برنامه پنجم توسعه کشور موضوع تشکیل بانک اطلاعات هویتی کشور پیش‌بینی شده است. در حال حاضر چهار آزمایشگاه برای تعیین هویت ژنتیک در تهران، اصفهان، مشهد و ساری فعال است. در سال 88آزمایشگاه مشهد اقدام به صدور کارت هویت ژنتیک کرد.
این بانک باید فرمتی داشته باشد که هم در داخل و هم در خارج بتوان به اطلاعات آن دست یافت. بنابراین قوانین ثبت هویت ژنتیک افراد در حال تدوین است تا میزان دسترسی‌های افراد و سازمان‌ها مشخص و تعیین شود.تمامی سلول‌های بدن به جز گلبول قرمز و پلاکت، دارای ماده ژنتیک DNA در هسته هستند. بنابراین DNA در یک تار مو، یک قطره خون یا آب دهان نیز وجود دارد.
حتی در غیاب فرد می‌توان ماده ژنتیک را از قسمت‌های مختلفی که در ارتباط با فرد بوده مثل شانه و مسواک به‌دست آورد. ویژگی‌هایی که از این طریق می‌توان به‌دست آورد حتی با ویژگی‌های پدر، مادر، خواهر و برادران فرد نیز متمایز است.در DNA انسان مواردی وجود دارد که در افراد مختلف دارای تنوع است؛ به‌عبارت دیگر ماده ژنتیک هر فرد ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که او را از خانواده‌اش نیز متمایز می‌کند.
احتمال یکسان بودن هویت ژنتیک بین دو نفر البته به جز دوقلو‌های همسان آنقدر کم است که عملا صفر درنظر گرفته می‌شود؛ به‌عبارت دیگر این عدد چیزی حدود یک در 80 کوادریلیون است.سابقه انگشت‌نگاری ژنتیک به 25سال پیش می‌رسد؛ زمانی که در سال1985 الک جفری در انگلستان به چنین قابلیتی پی برد.
یک سال بعد از این روش برای رد اتهام از یک مظنون احتمالی در تجاوز به عنف استفاده شد. سال 1995 با تشکیل بانک داده‌های ژنتیک، انقلاب بزرگی در کشف جرم، شناسایی مجرمین و در نهایت پیشگیری از جرم اتفاق افتاد. در سال 2008 میلادی حدود پنج میلیون پروفایل ژنتیک در این بانک به ثبت رسید.
