آیین به مراسم مذهبی و اجتماعی می‌گویند. مثل مراسم عروسی یا مراسم سینه زنی در ماه محرم در ایران و مراسم رقص‌های مخصوص در کشورهای دیگر.
انسان همیشه دوست داشته است به اتفاقاتی که خارج از اراده و میل اوست تسلط داشته باشد و این ویژگی اصلی تئاتر است.
تئاتر در مقایسه با هنرهای دیگر امکانات زیادی دارد؛ برای اینکه از هنرهای دیگر مثل نقاشی، ادبیات، معماری، موسیقی و ... در آن استفاده می‌شود.
کلمه تئاتر (theater) در اصل از کلمه تآترون (theater on) است که قسمت اول آن تیه thea تماشاگران و یا محله تماشا است.
درزمان‌های قدیم، تماشاگران در سرازیری تپه‌ها می‌نشستند و مراسم مذهبی را که با آداب و تشریفات مخصوص در پایین همان تپه یا کناره معبد که محل عبادت بوده، تماشا می‌کردند.
موسیقی، رقص، گفتار، صورتک، لباس، اجراکنندگان، تماشاگر و صحنه در اجرای آیین آرایش توسط رنگ، خاکستر یا جوهر که سطح بدن را می‌پوشاند، برای کامل کردن صورتک و لباس بکار می‌رود؛ آنطور که گریم در تئاتر این کار را انجام می‌دهد.
بازیگران آیین باید بسیار ماهر و با انضباط باشند. مثل بازیگران تئاتر برای اجرای آیین یکی پیشکسوتان یا سالمندان آشنا به آیین تمرین سختی را برای اداره اجرای خوب آیین بکار می‌گیرد که کاملا با کارگردانی تئاتر قابل مقایسه است.
با اینکه سرچشمه آیینی امروز پذیرفته‌ترین نظریه درباره بوجود آمدن تئاتر است، اما جستجوگرانی هم اعتقاد دارند سرچشمه تئاتر داستانسرایی است.
آنها می‌گویند که گوش کردن و رابطه برقرار کردن با قصه‌ها جزو بزرگترین خصوصیات انسان است. برخی می‌گویند تئاتر از رقص و حرکات ضربی و ژیمناستیک و یا تقلید حرکات و صدای حیوانات آغاز شده است.
اما نه خصوصیت داستانسرائی انسان و نه علاقه او به تقلید، هیچکدام نمی‌تواند او را به سوی آفریدن هنر تئاتر راهنمائی کرده باشد، چرا که اسطوره‌ها و داستانها هم در اطراف آیین‌ها بوجود آمده‌اند و تقلید از حیواناتی که اندیشه و عقل ندارند هم نمی‌توانسته سرچشمه تئاتر باشد؛ چرا که آیین‌ها از اندیشه و اعتقادات و میزان شناخت انسان شکل گرفته است.
در فارسی به تئاتر «نمایش» می‌گویند. دراصل تعریف دقیق تئاتر یعنی بیان مشکلات مردم و مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک جامعه به زبان تئاتر و مهمترین فنی که باید در تئاتر استفاده شود، فن بیان است.
تاریخچه رشته پرطرفدار تئاتر مربوط به یونان باستان و روم در قبل از میلاد مسیح است.
زیرشاخه‌های تئاتر را می‌توان در موارد زیر بیان کرد:
- نمایش
- پانتومیم(بی کلام)
- نمایش حوضی
- تعزیه خوانی
- نقالی
- نمایش عروسکی
- تئاترخیابانی: این کارتوسط یک یاچندبازیگردریک محیط بازبه نام "سن" انجام می‌گیردکه این کارتوسط کارگردان هدایت می‌شود.
- پانتومیم (بی کلام) : نمایشی است که فقط توسط یک بازیگر انجام می‌گیردو در آن ازهیچ کلامی استفاده نمی‌شود.
- نمایش حوضی: به نمایشی گفته می‌شودکه تماشاگرانی دور یک حوض جمع می‌شوند و یک نفر بعنوان راوی داستان نمایش را اجرا می‌کند. این نوع نمایش درزمان های قدیم انجام می‌شد.
- تعزیه خوانی: به نمایشی گفته می‌شود که درآن بیشتر مصائب کربلا و حوادث عاشورا را به تصویر می‌کشد و تعداد بازیگزان آن از یک نفر الی چندین نفر می‌باشد.
- نقالی: به نمایشی گفته می‌شود که تصاویری بر روی پرده می‌کشند و یک راوی طبق این پرده به نقل کردن نمایش می‌پردازد. استفاده این نوع نمایش بیشتردر زمانهای قدیم استفاده می‌شد و به نمایش قهوه‌خانه‌ای معروف است.
- نمایش عروسکی: نمایش عروسکی به نمایشی گفته می‌شودکه درآن از عروسک استفاده می‌شود و بازیگزان صحنه عروسکها هستند و به افرادی که این عروسکها را به حرکت درمی‌آورند، عروسک گردان گفته می‌شود و این نمایش هم دارای کارگردان است.
منبع: www.shabakekarino.com
