گزارش همایش ژئوپلتیک شیعه؛ بررسی نقش شیعه در ساخت قدرت

به گزارش همشهری آنلاین، همایش ژئوپلتیک شیعه که با هدف جستجوی راه‌های عزت مسلمین، وحدت جهان اسلام، طلیعه تمدن جدید اسلامی و بررسی راه‌های تشکیل امت واحده اسلامی در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار می‌شود، با پیام حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی افتتاح و با سخنرانی سردار دکتر سید یحیی صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا، دکتر محمدرضا حافظ‌ نیا رئیس انجمن ژئوپلتیک ایران، حجت‌الاسلام دکتر سید سعیدرضا عاملی رئیس دانشکده مطالعات جهان و آیت‌الله اختری دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) ادامه پیدا کرد.

دکتر سیدعباس احمدی دبیر همایش ژئوپلتیک شیعه با بیان اینکه شیعیان در مسیر عزت مسلمانان همواره پیشگام بوده‌اند، گفت: ژئوپلتیک شیعه به دنبال ایجاد وحدت در جهان اسلام است نه به دنبال انشقاق در شاخه‌های مختلف اسلامی. همایش ژئوپلتیک شیعه هم در صدد تبئین واقعی و علمی چگونگی نقش‌آفرینی شیعیان در مناسبات بین‌المللی است.

دکتر سید یحیی صفوی، رئیس کمیته علمی همایش ژئوپلتیک شیعه در تشریح پیام این همایش گفت: عزت مسلمین به این معنا است که در قرن حاضر که قرن بیداری و عزت مسلمین است روشنفکران، نخبگان، اندیشمندان، عالمان و مجاهدان کشورهای اسلامی از جمله ایران نباید دورنمای منحصر به فرد فرصت‌های پیش‌رو را با تکیه بر قدرت عظیم فرهنگی، جمعیتی و اقتصادی از دست دهد.

وی با بیان اینکه تداوم بیداری اسلامی تضمین‌کننده عزت ملت‌های عربی، آفریقایی و آسیایی خواهد بود، افزود: اینکه 60 هزار عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به همراه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری کشورمان هر کدام سالانه یک نظریه جدید ارائه دهند و ایران بتواند قطب اول علمی و اقتصادی شود، یکی از راه‌های عزت‌بخشی ملت ایران پیموده شده است. 

به گفته دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا، برای تحقق وحدت جهان اسلام باید به ترتیب 5 مرحله ابراز نیاز به همگرایی منطقه‌ای و جهانی بین ملت‌ها و دولت‌ها، همکاری‌های کشورهای همسایه مرزی با یکدیگر، همکاری‌های منطقه‌ای و قاره‌ای، تکامل و ایجاد پیوندها و قراردادها و عهدنامه‌های سیاسی و اقتصادی و امنیتی و همگرایی کامل به عنوان وحدت جهان اسلام طی شود.

بر طبق این گزارش، دکتر محمدرضا حافظ نیا رئیس انجمن ژئوپلتیک ایران نیز با تأکید بر پرداختن بیشتر بر مبحث ژئوپلتیک شیعه در ایران به عنوان کشوری که مرکزیت و قطبیت شیعه در فضای جغرافیایی این کشور قرار دارد، گفت: ژئوپلتیک مفهومی ترکیبی از سه مولفه جغرافیا، سیاست و قدرت است. شیعه به عنوان یک پدیده جغرافیایی و انسانی در جهان مولفه سیاسی پیدا کرده و در چند دهه اخیر شدت سیاسی شیعه احیا شده و شیعه یک بازیگر سیاسی در صحنه جهانی و منطقه‌ای است.

وی با بیان اینکه شیعه با نقش‌آفرینی سیاسی به قدرت پیوند می‌خورد، خاطرنشان کرد: شیعه در تکاپوی قدرت است تا بتواند حقوق از دست رفته خود را بازیابی کند و هم اینکه نقش‌آفرینی سیاسی شیعه با ساخت‌های قدرت ارتباط پیدا می‌کند. نماد و نمود سیاسی شدن شیعه را می‌توان در پدیده انقلاب اسلامی دید چراکه وقتی شیعه توانست در ایران حکومت تشکیل دهد به عنوان بازیگر رسمی در عرصه بین‌الملل مطرح شد و نقش سیاسی خود را به صورت رسمی و غیر رسمی به نمایش گذاشت.

دکتر حافظ نیا اولین تأثیرگذاری شیعه در ساخت‌های قدرت را بسترسازی برای سقوط نظام دوقطبی در جهان دانست و گفت: شروع ریزش و لرزش در ساخت قدرت جنگ سرد با انقلاب اسلامی شروع شد. در دوران جنگ سرد و قبل از انقلاب اسلامی ایران ساخت‌های قدرت به یک موازنه جغرافیایی و ژئوپلتیکی رسیده بود اما این موازنه فضایی با پیروزی انقلاب اسلامی به هم خورد.

رئیس انجمن ژئوپلتیک ایران، کشورمان را از اجزای مهم موازنه فضایی قدرت در دوران جنگ سرد قلمداد کرد و افزود: وقتی ایران با پیروزی انقلاب اسلامی از نظام دوقطبی خارج شد، غرب در موقعیت فرو دستی و شرق در موقعیت فرا دستی قرار گرفت. وقتی ایران از اردوگاه غرب خارج شد، این طور تصور می‌شد که ایران به سمت شرق می‌رود اما ایران در این مقطع دیگر نیروی سوم را در بیرون مرزهایش جستجو نکرد و به سمت شرق نرفت بلکه نیروی سوم را در درون خود یافت و با تکیه بر ظرفیت‌های داخل، خودش رویکرد سوم را ایجاد کرد. این تحولات زمینه سقوط نظام دوقطبی را فراهم آورد؛ این تأثیر شیعه بود.

وی با یادآوری اینکه امروز شیعه به عنوان یک بازیگر بسیار تعیین‌کننده در سیاست جهانی مطرح است، یادآور شد: نقش‌آفرینی و ربط پیدا کردن شیعه با ساخت‌های قدرت با این ترکیب سه مولفه جغرافیا، سیاست و قدرت مفهومی به نام ژئوپلتیک شیعه را شکل می‌دهد.  

به گزارش همشهری آنلاین، دکتر سید سعید عاملی رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز در ادامه این همایش، جداسازی اسلام و تشیع را نیرنگی تاریخی خواند و گفت: فرقه‌سازی شیعه و کوچک‌سازی یک جریانی که از اسلام ناب و کامل پیروی می‌کند و ادامه‌دهنده سنت الهی و سنت پیامبر (ص) است، از زمان بنی‌امیه آغاز شده و امروز با نگاه آمریکا مرکزی با شدت بیشتری دنبال می‌شود. این درحالیست که تشیع همان اسلام است و شیعه اصیل همان مسلمان واقعی است.

وی ماهیت تشیع و اسلام کامل را مبتنی بر سه ولایت محوری و کانونی «ولایت الله»، «ولایت پیامبر (ص)» و «ولایت معصومین (ع)» معرفی کرد و در بخش دیگر سخنانش گفت: ظرفیت‌های جغرافیای سیاسی شیعه در سه سطح دو تایی قلمرو مجازی (جغرافیای واقعیت، جغرافیای مجازی)، قلمرو بازنمایی (جغرافیای نما و جغرافیای بازنمایی) و قلمرو واقعی (جغرافیای عینی و جغرافیای ذهنی) قلمرو قدرت شیعه را تعریف می‌کنند.

دکتر عاملی در ادامه در تشریح ظرفیت‌های امروزی قدرت پیروان اسلام کامل (تشیع) به انقلاب اسلامی به عنوان یک جهانی شدن معکوس اشاره کرد و افزود: گیدنز وقتی به مفهوم انقلاب می‌رسد، می‌گوید انقلاب تا به حال در تضادهای طبقاتی معنا پیدا کرده و یک مفهوم چپ و مارکسیستی بوده ولی با ظهور انقلاب اسلامی مفهوم انقلاب هم عوض شده است بنابراین اکنون وقتی می‌خواهیم درباره انقلاب صحبت کنیم باید بر پایه ظرفیت‌های جدید ژئوپلتیک شیعه بعد از انقلاب اسلامی صحبت کنیم.

رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در بخش دیگر سخنانش با تأکید بر اینکه امروز اسلام ناب از سه ظرفیت بزرگ در جغرافیای سیاسی جهان برخوردار است در نتیجه‌گیری مباحث خود گفت: اسلام ناب و عدالت‌گرایی فراگیر راهبردی است که جغرافیای سیاسی متفاوتی را رقم خواهد زد.

بر طبق این گزارش، آیت‌الله اختری دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) نیز به عنوان دیگر سخنران این همایش به جمعیت 300 میلیونی شیعیان در دنیا اشاره کرد و گفت: وجود شیعه در کلیه نقاط دنیا می‌تواند ظرفیت بسیار بزرگ برایمان ایجاد کند.

وی امت واحده را به عنوان یک هدف و قله‌ای برای رسیدن قلمداد کرد و گفت: گرچه امروز امت واحده شکل نگرفته اما خداوند روند حرکت جامعه را به گونه‌ای آغاز کرده که به امت واحده هم می‌رسد.

آیت‌الله اختری با تأکید بر تلاش برای وحدت در جهان اسلام نیز گفت: پنج گروه شیعه، حنفی، مالکی، حنبلی و شافعی اگر به همدیگر بپیوندند و به طور کامل دست به دست هم دهند این وحدت شکل می‌گیرد.

به گزارش همشهری آنلاین، 24 مقاله برگزیده همایش ژئوپلتیک شیعه طی 6 نشست روز نخست این همایش با عناوین انقلاب اسلامی و ژئوپلتیک شیعه، موقعیت راهبردی قلمروهای شیعی، موقعیت اقتصادی و ژئواکونومیک شیعیان، انقلاب اسلامی و ژئوپلتیک شیعه، موقعیت راهبردی قلمروهای شیعی و شیعه، بیداری اسلامی و آینده شیعیان در سالن‌های ایران، سینما و حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران ارائه شدند.

این نشست‌های علمی به ریاست دکتر سید عبدالامیر نبوی، حجت الاسلام بهمن اکبری، دکتر ناصر رضایی، دکتر عبدالرضا فرجی‌راد، دکتر علی صباغیان و دکتر مراد کاویانی‌راد برگزار شدند.

بر طبق این گزارش، 24 مقاله دیگر در روز دوم همایش ژئوپلتیک شیعه در قالب شش نشست ژئوپلتیک شیعه و موقعیت ایران، موقعیت راهبردی قلمروهای شیعی، اقلیت‌های مسلمان در جهان، ایران و ژئوپلتیک شیعه (نقد هلال شیعی)، شیعه، بیداری اسلامی و آینده شیعیان و اقلیت‌های شیعه در جهان در محل سالن‌های دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار خواهند شد.