رابطه طول تلومر کروموزوم‌ها با طول عمر

به گزارش phys.org این پژوهشگران طول کلاهک‌های کروموزمی به نام "تلومرها"- را در یک جمعیت شامل حدود 320 چکاوک را در یک جزیره کوچک منزوی اندازه‌گیری کردند.

این پژوهش در این حیوانات نشان داد تفاوت بسیاری از لحاظ سرعت کوتاه شدن تلومرها با افزایش سن میان افراد این جمعیت وجود دارد، و داشتن تلومر کوتاه در هر سنی همراه با افزایش خطر مرگ است. بر اساس این بررسی طول تلومرها شاخص بهتری از امید به زندگی (میانگین طول عمر) نسبت به سن واقعی است، و بنابراین در واقع شاخص طول عمر زیستی است.

این طرح 20 ساله برای اولین بار طول تلومرها را در تمام طول عمر اعضای یک جمعیت حیوانات وحشی اندازه گرفته است. این دانشمندان به بررسی گونه‌ای از چکاوک‌ها در یک جزیره گرمسیری خالی از سکنه پرداختند که در آن حیوانات شکارچی پرندگان وجود نداشت، بنابراین می‌توانستند این پرندگان را در تمام طول زندگی‌شان تا پیری دنبال کنند. آنها دو بار در سال نمونه‌های خونی از این پرندگان می‌گرفتد و طول تلومرها را اندازه‌گیری می‌کردند.

تلومرها در انتهای کروموزوم‌ها یافت می‌شود. آنها به عنوان کلاهک‌های محافظتی عمل می‌کنند که مانع تخریب شدن ژن‌های نزدیک به انتهای کروموزم می‌شوند- شبیه به کاری که انتهاهای پلاستیکی بند کفش انجام می‌دهد.

دکتر ریچاردسون، سرپرست این پژوهش می‌گوید: "تلومرها در طول زمان متلاشی و کوتاه‌تر می‌شوند. هنگامی که تلومرها تا حدی بحرانی کوتاه شوند، سلول‌های حاوی آنها از کار می‌افتند و می‌میرند. این سازوکار برای این به وجود امده است تا مانع از تکثیر خارج از کنترل سلول‌ها - یا سرطانی‌شدن آنها- شود. اما از طرف دیگر تجمع این سلول‌های مرده در اندام‌های ما باعث تحلیل‌رفتن - یا پیرشدن- آنها و در نتیجه ایجاد بیماری و نهایتا مرگ افراد می‌شود."

"تلومرها به محافظت ما در برابر سرطان کمک می‌کنند، اما در مقابل به پیرشدن ما می‌انجامند."

این پژوهش از این لحاظ اهمیت دارد که این نظریه تا به حال فقط در حیوانات آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته بود، نه در محیط طبیعی و بر روی حیوانات وحشی.

ریچاردسون می‌گوید: "انجام بررسی شبیه به این در انسان ها تقریبا ناممکن است زیرا باید برای مدتی بسیاری دراز - به اندازه طول عمر انسان - ادامه پیدا کند. و از طرف دیگر انسان‌ها با انجام مداخلات بیماری‌های‌شان را درمان می‌کنند؛ بنابراین یک بررسی طبیعی قابل انجام نیست."

به گفته ریچاردسون بررسی‌های پیشین در انسان‌ها نشان داده‌اند که تلومرها با وضعیت بدنی در انسان‌ها ارتباط داردند و بازتاب‌دهنده سابقه "استرس اکسیداتیوی" هستند که در طول عمر فرد رخ می‌دهد. هر چه فرد سالم‌تر بوده باشد، تلومرها بهتری دارد. اما مشکل است که تعیین کرد وضعیت تلومرها نتیجه سالم بودن است، یا علت آن.

او می‌گوید: "استرس اکسیداتیو تلومرها ار تخریب می‌کند. بنابراین رفتارهایی مانند سیگار کشیدن یا خوردن غذاهای ناسالم که بدن را تحت استرس فیزیکی یا روانی شدید قرار می‌دهند برای شما بد هستند، زیرا بر تلومرها تاثیر می‌گذارند. تلومر کوتاه‌شده بیانگر تجمع آسیب‌هایی است که در طول زندگی به شما وارد آمده‌اند."