به طور معمول افراد یک خانواده در شب یلدا به خانه پدر و مادر یا بزرگ فامیل می‌روند و آن شب را گرامی می‌دارند.
همچنین در این شب از میوه‌های مختلفی که ویژگی خاص آن داشتن رنگ قرمز است چون هندوانه، انار و سیب استفاده می‌شود.
کف زنی در خراسان جنوبی
مردم معتقدند که اگر در این شب هندوانه بخورند، از گرمای چله تابستان که در تیرماه است در امان خواهند بود، همچنین در شب یلدا از انواع و اقسام تنقلات به ویژه تنقلات محلی چون انواع تخمه، برگه زردآلو و هلو (پخته) و... استفاده می‌کنند.
از زمان قدیم در این شب و با آداب و رسوم خاصی در منطقه خراسان جنوبی کف زدن صورت می‌گیرد که این کار، خاص خراسان جنوبی است و در دیگر نقاط کشور وجود ندارد.
کف زدن توسط گروهی از افراد انجام می‌شود و خانم ها تهیه مقدمات کار چون جوشاندن ریشه‌ها (بیخ) را بر عهده دارند.
صله‌رحم
گرد آمدن اعضای خانواده شامل فرزندان، پدر و مادر، داماد و عروس در یک جا و آن هم در آغاز فصل زمستان از کارکردهای اجتماعی گرامیداشت شب یلدا به حساب می آید.
اعضای خانواده در بلندترین شب سال با به جا آوردن صله رحم و جمع شدن در خانه بزرگترها باعث ایجاد همگرایی و انس و الفت می‌شوند.
خراسانی‌ها معتقدند که در شب چله، باید از میوه‌هایی که دارای خواص ویژه‌ای هستند خورد تا سال آینده خواص آنها در بدن باقی بماند. این میوه‌ها شامل هویج، گلابی، انار، زیتون سبز، خربزه و هندوانه است، که در میان میوه‌ها، هندوانه از میوه‌های اصلی است که باید در شب چله خورده شود.
چرا که می‌گویند هندوانه «گرمیت مغز» و «سوزندگی جگر» را دفع می‌کند. همچنین معتقدند هرکس در شب چله هندوانه بخورد جگرش لک برنمی‌دارد.
البته بعد از خوردن هندوانه، رسم براین است که پوست هندوانه را به پشت بام همسایه می‌اندازند تا اگر استطاعت خرید این میوه را ندارد پوست آنرا بتراشد و بخورد و این عمل تا بام همسایه‌ی هفتم ادامه دارد.
چله بردن برای خانواده عروس
از مراسم دیگر این شب فرستادن خوانچه میوه است که از طرف داماد و برای خانواده عروس فرستاده می‌شود. این خوانچه، پر از میوه با هدایای مناسب از قبیل قواره پارچه، دستبند یا گردن بند برای عروس است. در این خوانچه باید لااقل هفت رنگ میوه (انار، انگور، پرتقال، سیب، گلابی، هندوانه و ...) وجود داشته باشد.
چله بردن برای خانواده عروس از سنت‌های کهن شب یلدا، است. با فرا رسیدن شب چله مردهای جوان طبق‌های آراسته میوه، شیرینی و کله‌قند تزیین شده را به رسم هدیه به خانه عروس جوان می‌برند.
این طبق‌های هدیه که معمولا مسی است و روی آن با سفره‌های قرمز گلدوزی شده پوشانده شده، پر از ظرفهای بزرگ میوه پیچیده در زرورق‌های رنگین با گل و نوارهای مواج می‌شود.
مردانی این طبق‌ها را بر سر گذارده و در پی یکدیگر با شادی و پایکوبان راهی خانه عروس می‌شوند. خانواده دختر نیز به پاس قدردانی و به رسم یادبود لباس و یاقطعه پارچه‌ای را برای خانواده داماد، در سینی خالی شده هدایا می‌گذارند.
اگر قبل از شب چله برف باریده باشد برخی از مردم شهر و روستا در این شب با خوردن برف شیره، با شیرین کردن کام با معجونی از بارش زمستانی، با سردی زمستان آشتی می‌کنند. همچنین بزرگترها با دادن حلوا قلقلی از کوچکترها پذیرایی می‌کنند.
حلوا قلقلی از کوبیده شدن مغز گردو، بادام، کنجد و دیگر دانه‌های روغنی تهیه و سپس در شیره انگور نیز خوابانده می‌شود. اما برخی از افراد کهنسال و نیز آشنایان به فرهنگ مردم در خراسان شمالی همه این آیین و مراسم را بهانه‌ها و ترفندهایی برای گردهم آمدن خانواده‌ها، بجای آوردن صله ارحام و رفع کدورتهای احتمالی بین خویشاوندان می‌دانند.
آنان بر این باورند که پیشینیان در هر فصل به بهانه‌ای سعی می‌کرده‌اند تا اقوام را جمع کرده و صلح، صفا و صمیمیت را در بین آنان حکمفرما کنند.
تفال به حافظ
از جمله آیین‌های شب یلدا در خراسان شمالی آن است که خانواده‌ها در این شب‌نشینی شب یلدا تفالی نیز به دیوان حافظ می‌کنند که این‌کار هم معمولا توسط بزرگ خانواده صورت می‌گیرد.
آنان دیوان اشعار لسان‌الغیب خواجه شیراز را با نیت بهروزی و شادکامی می گشایند و فال و مراد دل خود را از او طلب می‌کنند. بازگویی خاطرات، قصه‌گویی پدر بزرگها و مادر بزرگها نیز یکی از مواردی است که یلدا را برای خانواده‌ها دلپذیرتر می‌کند.
