زندگی پی: رونمایی از رازهای زندگی

مهدی تهرانی: بعد از کارگردانی آثار متفاوتی مانند کوهستان بروکبک، هالک و مهم‌تر از همه اصیل‌ترین اثرش یعنی ببر خیزان ازدهای پنهان، حالا آنگ لی با ساخت فیلم 120 میلیون دلاری زندگی پی بازهم کار متفاوتی را روایت کرده است.

فیلمی که در اسکار 2013 در 11 بخش از جمله بهترین فیلم سال نامزد شده است.

رمان یان مارتل که در سال 2001 به بازار نشر راه یافت و غوغایی به پا کرد حالا دستمایه آخرین فیلم آنگ لی شده است. مارتل که جایزه بوکر را نیز برای کتابش در سال 2002 بدست آورده بود در کتاب 100 فصلی اش!قصه زندگی عجیب پسرکی به نام پی را روایت کرده و در طی آن به باورهای ذاتی انسان، کاربرد مذهب و قدرت آن، سرشت آدمی، ترس و طبیعت و موارد دیگر اشاره‌های فراوان کرده است.

بعد از کارگردانی آثار متفاوتی مانند کوهستان بروکبک، هالک و مهمتر از همه اصیل‌ترین اثرش یعنی ببر خیزان ازدهای پنهان، آنگ لی با ساخت فیلم 120 میلیون دلاری زندگی پی بازهم کار متفاوتی را روایت کرده است.

آنگ لی نیز در فیلمنامه‌ای که دیوید ماگی برایش نگاشته تا حدود زیادی به متن کتاب وفادار مانده. اما تغییرات بزرگی نیز در روایت سینمایی‌اش داشته که این تغییرات به سادگی در مقایسه با کتاب یان مارتل قابل مشاهده است (برای مثال سکانس آغازین طوفان در قسمت میانی فیلم جایی که پی حدود 230 روز سرگردان در اقیانوس است و رابطه اش با ببر داستان در حال شکل گیری است و یا قسمتی که از یک نهنگ رونمایی می‌شود را به یاد بیاورید) اما در کل روایت آنگ لی اساس نظرات مارتل را بازگو کرده است.

آخرین فیلم آنگ لی، شرح رخدادهای زندگی پسرکی هندی به نام پی پاتال است. در فیلم او را در سنین مختلف از ده سالگی تا وقتی که به آدمی کاملا بالغ تبدیل شده رویت می کنیم. اما مهمترین قسمت زندگی او در 16 سالگی اش روی می‌دهد. پی تمام دوران کودکی‌اش را با حیوانات گذرانیده و نزد پدرش در باغ وحش از نزدیک با آنان آشنا شده است.

در 16 سالگی پی پاتال، قرار است او به وسیله یک کشتی ژاپنی به همراه خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کنند. در این کشتی بزرگ علاوه بر مسافران، حیوانات باغ وحش هم بارگیری شده‌اند. سفر آغاز می‌شود و همه چیز خوب پیش می‌رود اما در ادامه مسیر، کشتی آنها دچار سانحه‌ای مهیب می‌شود و فقط پی از این حادثه جان سالم بدر می‌برد.

زندگی پی

او سوار قایق نجات می‌شود درحالیکه یک گورخر، یک اورانگوتان یک زرافه مجروح و یک کفتار هم در آن قایق حضور دارند. در حالیکه به نظر می‌رسد یک ببر 200 کیلویی بنگالی نیز در آب شناکنان بدنبال پی است ...

سراسر کتاب افسانه و وهم و خیال است و فیلم آنگ لی نیز بشدت در این قسمت مانند کتاب از کار درآمده است. در واقع اگر کتاب را خوانده باشید متوجه می‌شوید که اصلا کاری برای روایت سینمایی‌اش باقی نمی‌ماند ،از بس که غوطه ور در همین رویاها و فانتزی‌ها است.

با این همه به نظر می‌رسد آنگ لی قالبی برای شروع و سپس پردازش فیلمش یافته است و این مهم همانا استفاده از نیروی فانتزی برای خلق صحنه‌هایی است که فاصله رویا تا واقعیت‌شان فقط یک چشم برهم زدن باشد.

یکی دیگر از تیز هوشی‌های آنگ لی این است که در فیلم، روای داستان پیش برنده داستانک‌ها و گوینده شرح ماجرااست.

روندی که برای چنین داستان و فیلمی ایده‌آل جلوه گری می‌کند. در واقع گوینده سوم شخص این توانایی را به آنگ لی داد تا بتواند چنین فیلمی با چنین حجم از تخیل و فانتزی را پایان بندی درخوری دهد.

با این همه زندگی پی ممکن است خیلی ها را نیز ناامید کند. البته فیلم 3 بعدی است و می‌دانید فیلم 3 بعدی بالاخره آنقدر چشم نواز هست که بیننده را تا نصفه های فیلم نیز پایدار نگه دارد.

نگاه فلسفی در فیلم فراوان است.سئوال و جواب در کل داستانک‌ها، اصل غایی شکل گیری و پایان آن هستند. حتی رابطه شکل گیری عاطفی پی با ببر در قایق نیز، مدام از این سئوال و جواب‌ها لبریز است.

امتیاز این نوع روایت در فیلم آنگ لی (روایت سوم شخص) در این است که در مواقعی راوی مشگل گشایی می‌کند و باعث می‌شود بیننده با گرفتن اطلاعاتی، مداوم ذهنش را به حدس و گمان مشغول سازد. روندی که باعث می‌شود همین بیننده لحظه‌ای از سرنوشت پی غافل نشود و اورا تنها نگذارد.

گاهی همین گفتارها مانند کلمات قصار عمل می‌کنند و حسابی به دل می‌نشینند (اگر فیلم را دیده‌اید احتمالا جملاتی مانند زندگی فقط از یک چیز می‌بازد و آنهم جز ترس نیست را به یاد دارید) و قرابت تام تمامی با داستانی دارند که در حال شکل گیری است.

کتاب سه فصل دارد و فیلم آنگ لی نیز کمابیش همینگونه است. اما قسمت دوم و حضور پی در اقیانوس اصلا قابل مقایسه با فصل‌های دیگر نیست. چراکه سراسر این قسمت چالش برانگیز است. رفتار او با ببر، جلب اطمنیانش، سیر کردن او، فاصله‌ای که ابتدا باید با او برقرار کند، دوستی میان این دو، رسیدن پی و ببر به جزیره اسرار آمیز، دیدن موجودات افسانه‌ای و ...همگی چشم نواز از کار درآمده‌اند.

زندگی پی هم در گیشه و هم نزد منتقدان تقریبا دارای جایگاه بسیار مناسبی شده است و در محافل سینمایی نیز مورد احترام واقع شده.با این همه آخرین ساخته آنگ لی رقبایی سرسخت برای تصاحب اسکار بهترین فیلم دارد.طرفه اینکه حتما می دانید آکادمی اسکار عمدتا با فیلم های تخیلی سرسازگاری ندارد.آواتار که یادتان هست؟!

پوستر فیلم زندگی پی