تشدید فعالیت القاعده درمغرب اسلامی

سلفی های جهادی والقاعده تشکیلات خود رادر سراسر جهان بویژه در حوزه مغرب اسلامی (مغرب عربی سابق) مستحکم و قدرتمندتر می کند. عملیات انتحاری (خود دگرکشنده) 11 آوریل 2007 در یایتخت الجزایر که 250 نفر کشته و زخمی برجای گذاشت[بیشتر] و 7 عملیات انتحاری در کازابلانکا پایتخت اقتصادی مغرب نشانگر آن است که مغرب اسلامی بر روی بشکه باروت  قرار دارد.[بیشتر]

در بیانیه ای که در اینترنت منتشر شده، گروه "دولة العراق الاسلامیة" وابسته به القاعده  اعلام کرد که کابینه خود را تشکیل داده است و وزیر جنگ  این دولت  ابوحمزه مهاجر  فرمانده القاعده در عراق تعیین شده است  ادعا شده که این انتخاب بر اساس تصمیم مجلس شورای مجاهدین  اتخاذ شده  این اقدام دو روز بعد از قتل عام 170  عراقی در انفجارهای منطقه صدریه صورت می گیرد.

در افغانستان طالبان مناطق وسیعی از استان هلمن را در اختیار گرفته اند و بنظر می رسد خود را آماده نبردهای خونینی می کنند. ترس از القاعده و یا بهانه حضور تروریست ها ، آمریکا را بر آن داشته تا اقدام به پایگاههای  دایمی در مناطق مختلف از جمله سومالی (شاخ آفریقا)  و در شمال غرب آفریقا (سنگال) نماید.

پایگاه سنگال، مناطق مغرب ،الجزیره ،تونس ،موریتانی، سنگال ،نیجر،نیجریه، مالی و چاد را پوشش اطلاعاتی و رهگیری  قرار خواهد داد. انفجارهای  همزمان در 7 منطقه نظامی الجزایر در بومرداس و تیزی و انفجارهای انتحاری اخیر در الجزیره و7 عملیات انتحاری در مغرب که البته  این کشور از سه ماه قبل در حال وضعیت فوق العاده  و آماده باش بسر می برد، اینها نشانه هشدار و حضور القاعده است.

پس یک دوره سخت در روابط الجزایر و آمریکا، از 11 سبتامبر  آمریکاییان همواره از الجزایر بعنوان یک متحد در چارچوب سیاست‌های جهانی مقابله با تروریسم یاد می‌کنند.

آمریکا  و ناتو علاوه بر داشتن تسهیلات نظامی در منطقه شمال آفریقا و پایگاه در شهر الجبرالتار انگلیس  در تنگه جبل الطارق  و گشت زنی های دریایی منظم در آبهای ساحلی مغرب،  در صدد برپایی پایگاه‌های نظامی دایمی در منطقه صحرای آفریقا است. همکاری‌های ناتو با سه کشور منطقه  طی سال گذشته مسیحی با انجام رزمایش نیروهای آمریکایی در صحرای بزرگ الجزایر در چارچوب "برنامه حمایت از تلاش‌های مبارزه با تروریسم در ساحل افریقا" و رزمایش  دریایی دیگری در سواحل غرب مغرب  و رزمایش ضد تروریستی  متشکل از نیروهای اف بی آی و نیروهای مغربی  در شهر طانطان  و حاشیه صحرا نمود بیشتری پیدا کرد.
 
آمریکایی‌ها چند سالی است به طور آشکار و به بهانه مبارزه با تروریسم در مثلث صحرا (الجزایر- مغرب – موریتانی)  نیرو مستقر کرده‌اند و در نظر دارند یکی از پایگاههای  مبارزه جهانی با تروریسم را در منطقه  مثلث صحرا ایجاد کنند.

این روزها رایزنی‌های مقامات آمریکا با دولتمردان منطقه تشدید شده  و مقامات مختلفی  از آمریکا برای  گفت وگو با مقامات این کشورها در زمینه گسترش همکاریهای دو جانبه در تمامی زمینه‌ها  رفت و آمد نموده اند.

در پادشاهی مغرب ، شهرهای مکناس ،تطوان، سلا، کازابلانکا و آسفی علاوه بر 188 نفر مظنون به ارتباط با القاعده، عده زیادی از نیروهای اسلام گرای معتدل  وابسته به عدل و احسان نیز دستگیر شده اند. 

روز 10 آوریل در جریان عملیات امنیتی پلیس در شهر کازابلانکا، چهار انتحاری و یک پلیس  ، کشته شدند.
 یکی از این چهار نفر به ضرب گلوله کشته شد وسه نفر دیگر با منفجر کردن بمب، خود را کشتند.این افراد مظنون به دست داشتن در یک توطئه بزرگ تروریستی، از جمله منفجر کردن کشتی های خارجی در کازابلانکا،بودند.همچنین تصور می شود ستاد مرکزی پلیس در این شهر و برخی هتل های شهرهای مغرب، آگادیر و صویره که میان توریست ها پرطرفدار است از اهداف بالقوه این گروه بوده باشد.

گمان می رود افراد مورد بحث با انفجار بمب در یک کافه اینترنتی در کازابلانکا در ماه گذشته، ارتباط داشته اند که در جریان آن حمله شخص بمبگذار کشته و چهار نفر از جمله شخصی که ظن آن می رود از همدستان مهاجم بوده مجروح شدند. پلیس مغرب 18 نفر را در ارتباط با این حمله دستگیر کرده بود. در ماه مه سال 2003، در جریان یک رشته بمبگذاری های انتحاری در مغرب، 45 نفر از جمله 12 بمبگذار کشته شدند.

در حال حاضر 50 نفر به اتهام برنامه ریزی برای حملات تروریستی به هدف های دولتی و مناطق توریستی مغرب در سال گذشته، تحت محاکمه قرار دارند.از زمان حملات انتحاری سال 2001 در آمریکا، دولت مغرب از سیاست دولت ایالات متحده تحت عنوان مبارزه جهانی با تروریسم حمایت کرده است.

 مغرب پس از انفجارهای 16 می 2003 بیشتر از سه هزار نفر را دستگیر نموده بود. عملیات انتحاری یا  کم تخریب در کازابلانکا  یک پدیده جدید است زیرا سیاست القاعده عملیات انتحاری با هدف حداکثر خسارت انسانی و مادی است عملیات خودکشی تروریستها در کازابلانکا یا ناشی از هشیاری و آماده باش و اطلاعات دقیق  نیروهای امنیتی است و یا این که انتحاری های کازابلانکا از تخصص و امکانات لازم برای ساخت کمربند های مخرب تر عاجز هستند. عملیات انتحاری  به هرحال تاثیر منفی بر نفوذ  اسلام گرایان میانه رو  وارد کرده است.
 
نکته اساسی در مورد انتحاری های آوریل کازابلانکا این است که همگی 10 انتحاری که در یکماه گذشته کشته شده اند به فقیرترین  افراد در حلبی آباد های اطراف کازابلانکا  که به آن کاریان (کاروان) می گویند تعلق دارند  4 نفر آنها به  دو خانواده تعلق داشته اند و دو انتحاری که خود را در مرکزآموزش  زبان آمریکا و در نزدیکی کنسولگری آمریکا منفجر کردند هر دو برادر بودند و در فهرست 12 انتحاری فهرست شده در اولین حادثه یکماه قبل قرار نداشتند. یکی از دو برادری که خود را روز شنبه 25 فروردین منفجر کردند قصد داشته است وارد موسسسه آموزش زبان آمریکا شود که پلیس مانع ورود وی شده بود.

 از یک‌ماه قبل ضمن اینکه وضعیت قرمز اعلام شده بود به پلیس ها دستور داده شده است که به محض مشاهده فرد مشکوک به انتحاری وی را از پای درآورند و این پلیس چون فرد مظنون را به قتل نرسانده بود به کوتاهی و قصور متهم شده است.
  
شهروندان مغربی سابقه وسیعی در همکاری و عضویت با القاعده و همچنین سابقه عضویت در سازمانهای اطلاعاتی غرب برای نفوذ در تشکیلات القاعده دارند.  نیمی از عوامل اصلی در انفجارهای مادرید مغربی تبار بودند  و در 11 سبتامبر نیز چند مغربی مشارکت داشتند.

 القاعده در مغرب اسلامی

حوزه مغرب اسلامی و مدیترانه: یکی از حوزه‌ها‌ی پنجگانه اصلی تشکیلات القاعده  است (حوزه هند و پاکستان،آسیای میانه، جنوب شرق آسیا، خلیج فارس و شبه جزیره عربی و منطقه مغرب اسلامی) برآورد شده است که 400 جنگجو از منطقه مغرب عربی در افغانستان آموزش دیده اند و هم اکنون 600 نفر الجزایری و همین تعداد مغربی در عراق همدوش القاعده می جنگند.

 در منطقه شمال آفریقا گروهها و افراد زیادی متمایل به افکار سلفی تکفیری وجود دارد.قبلا  5 گروه  پیکارجو در منطقه شمال آفریقا فعال تر بود:

1-  گروه  دعوت و پیکار یا "جماعت سلفیه موعظه  و کشتار (GSPC) الجزایر"
2-  جوانان توحید و جهاد تونس 3- گروه اسلامی جنگنده لیبی
4- جنبش اسلامی موریتانی5- گروه اسلامی پیکار گر مغرب.
این گروه‌ها ضمن اعلام تبعیت از اسامه بن لادن، تشکیلات جدیدی بنام"القاعده در مغرب اسلامی" را تاسیس کرده اند که متشکل از یک شورای مرکزی 16 نفره به رهبری ابومصعب عبدالودود (عبدالمالک روکدال) و چند تبعه مراکشی و تونسی است.

اهمیت این گروه در آنجا است که آنها مستقیما قادرند شهرهای اروپایی سبته و ملیله را که در قاره آفریقا قرار دارد هدف قرار دهند این دو شهر در راس شهرهای هدف  قرار گرفته اند و بسیار آسیب پذیر هستند به همین منظوردر  حال آماده باش کامل قرار دارند.

اخیرا  43 نفر مغربی  از افراد متهم به شرکت در دوره های آموزشی در پایگاه القاعده در صحرای مالی از سوی نیروهای امنیتی مغرب تحت تعقیب بین المللی قرار دارند. همه این افراد از شهرهای طنجه، تطوان و وزان هستند. کشورهای ساحل اروپایی و ساحل آفریقایی مدیترانه در سالهای اخیر مشاورات و هماهنگی های متعدد قضایی و مرزی و امنیتی برای تبادل اطلاعات در مورد القاعده و تروریزم داشته اند.  در این حوزه  دسته های مجزا و مستقل متعددی از هواداران القاعده وجود دارد که در سالهای اخیر با ایمیل و انترنت توانسته اند ارتباط نزدیکی با هم برقرار نمایند.

ایدیولوژی ارهاب و انتحار

تروریزم را در زبان عربی به ارهاب ترجمه کرده اند که البته ترجمه دقیقی  نیست زیرا کلمه ارهاب را از آیه " ترهبون به عدو الله " گرفته اند ترهبون در این آیه به معنی خوف و رعب نیست بلکه  ترساندن همراه با هدایت است زیرا رهب ریشه فارسی دارد واز  رهبان مشتق شده است یکی از معنی های رهبان یا راه بان هدایت کنندگی و راهنمایی است.در حالیکه در ترور، دهشت افکنی ، کینه ورزی،  نفرت، انتقام ، خشونت . کشتار  نهفته است. انتحار دو نوع است یکی آن است که فقط فرد خودش را بدون آسیب به دیگران می‌کشد( خودکشی) دوم اینکه  خود و دیگران را به قتل می رساند (خود و دگر کشی)

گفته می شود داستان شمشون که در انجیل آمده است می تواند قدیمی‌ترین شاهد بر اقدام یک فرد برای خودکشی به هدف آسیب رساندن بر دشمن محسوب شود در دوره بعدی نیز حشاشین از جمله گروه‌هایی بودند که برای ضربه زدن به دشمن از عملیات انتحاری بهره گرفتند. این گروه 1090- 1270  قلعه الموت (مرگ) را پایگاه خود قرار داده بودند.

در جنگهای صلیبی، جنگ فرانسه - اسپانیا 1785 و جنگ ویتنام در جنگ جهانی دوم  در ژاپن نیز دهها  فرد داوطلب بنام کامیکاز  با عملیات انتحاری هواپیماهای خود را بر ناوگان و پایگاههای آمریکایی کوبیدند. این ها شواهدی از عملیات انتحاری است.  نوع دیگری از خودکشی، خودکشی اعتقادی است که این نوع در میان مسیحیان از قدیم وجود داشته  که می توان از  آخرین آنها سه مورد را نام برد.

الف: در سال 1978  بیشتر از 918 نفر به توصیه کشیش (قسیس) جیم جونز در شهر جویانا در ایالت سانفرانسیکو  اقدام به خودکشی نمودند
ب: بدترین مورد در آستانه  سال 2000 در اوگاندا روی داد و طی آن بیشتر از هزار نفر در کلیسایی در 300 کیلومتری کامپالا اقدام به خودکشی گروهی نمودند با این تفکر که قبل از رسیدن سال 2000 عیسی ظهور خواهد کرد.
ج : فرقه معبد خورشید، تعدادی از افراد این گروه در کانادا، فرانسه و سویس در سالهای 1995 تا 1997 خودکشی نمودند.
اما عملیات انتحاری از نوع خاص سلفی جهادی یا تکفیری برای اولین بار در عراق شهرت پیدا کرد. ایدئولوژی تکفیری تا حدود زیادی متاثر و برگرفته از افکار اخوان المسلمین و به‌ویژه از افکار وهابیت سلفی سیاسی  است.

عده‌ای ریشه های اصلی تروریزم را در فقر و بی عدالتی و نظام غیر دمکراتیک و تضاد طبقاتی دانسته‌اند. آن ها معتقدند ظهور افکار تکفیری ناشی از شکست قومگرایان و لائیک‌های عرب در مواجهه با دشمنان عرب و امت اسلامی از یکسو و شکست اسلام‌گرایان معتدل در تامین عدالت اجتماعی و ناتوانی در ایجاد قسط و عدل از سوی دیگر است.
 
مهمترین عملیات تروریستی انتحاری  پس از 11 سپتامبر 2001 

 آمریکا : 11 سپتامبر  19 انتحاری 4 هواپیمای مسافربری را ربوده و به  ساختمانهای تجارت جهانی و پنتاگون  کوبیدند که منجر به قتل 2978 نفر شد یک هواپیمای ربوده شده  نیز در پنسالوانیا توسط جنگنده های آمریکایی سرنگون شد.

روسیه: بیشتر از 25 عملیات تروریستی صورت گرفته که اهم آن عبارتند از:

10 نوامبر2001 - کشتار 24 نفر و زخمی‌شدن 200 نفر در انفجار بازار اوستیای شمالی
9 مه2002 - کشتار 24 نفر و زخمی شدن 170 نفر در انفجار کاسبیسک داغستان روسیه

23 اکتبر 2002 - کشتار 162 نفر و زخمی شدن دههاتن در گروگانگیری در تئاترشهر مسکو

5 جولای 2002 کشته شدن 16 نفر و زخمی شدن 60 نفر در انجار انتحاری در قطار مسکو - 12 می 2003  – کشتار 60  نفر و زخمی شدن 200 نفر در هجوم روستای زنامینسکویه چچن. 

جولای 2003  عملیات انتحاری منجر به کشته شدن 16 خلبان و 57 نفر زخمی در پایگاه اوستیسا شمالی .9 می 2004 قتل حاج احمد قدریف رئیس جمهور چچن
ا سپتامبر 2004  کشته شدن 232  دانش آموز مدرسه بیسلان در روسیه.

اسپانیا: 5 عملیات تروریستی صورت گرفته مهم ترین آن:  11 مارس 2004 کشته شدن 200نفر و زخمی شدن 1200 نفر دیگر در قطار مادرید.
2005 لندن:  دو مورد عملیات تروریستی در متروی لندن و اتوبوس سیاحتی
عراق:  امروزه شنیدن اخبار کشتارهای  ضد بشری  در عراق هرچند هم که خسارات و تلفات بسیار سنگینی برجای می گذارد تقریبا عادی  شده است شاید نتوان رقم دقیقی از تعداد عملیات انتحاری عراق که  وحشیانه ترین و غیر انسانی ترین شیوه تروریزم است را مشخص کرد ولی بیشتر از سی عملیات مهم انتحاری که  هزاران کشته ومجروح برجای گذاشته است را می توان فهرست نمود تعدادی از آنها:
19 اگوست 2003 کشته شدن 80 نفر و از جمله رهبر شیعیان عراق آیت الله حکیم  در اثر خودرو انتحاری. همان روز  عملیات انتحاری در هتل قنات  کشته شدن 22 نفر از جمله نماینده دبیرکل سازمان ملل.

فوریه 2004 کشته شدن 105 نفر در مقر حزب کردستان عراق
2005  شهریور 84 روز عاشورا تخریب پل کاظمیه  و کشته شدن بیش از هزار نفر از شیعیان
28 فوریه 2005 – انفجار خودرو انتحاری کشته شدن 118 نفر و زخمی شدن 150 نفر دیگر
22 فوریه  2006 انفجار 215  کیلوگرم مواد منفجره  منجر به آسیب کلی مرقد امام هادی و امام حسن عسکری علیهما السلام شد.

2007 - کشتار دهها نفر از عزاداران  و راهپیمایان در مراسم تعزیه حسینی
15 آوریل 2007 کشته شدن 45 نفر در انفجاری میان زوار  کربلا
18 آوریل 2007  کشته شدن 140 نفر در عملیات انتحاری منطقه شیعه نشین صدریه

ترکیه: مهمترین آن نوامبر 2003 که  سه خودرو انتحاری علیه بانک  و کنسولگری  انگلیسی و یک مرکز یهودی منجر به قتل 63 نفر شد.

لبنان: از 2005 تا 2007 تعداد 10 عملیات تفجیری صورت گرفت که مهمترین آن
14 فوریه 2005  قتل رفیق حریری نخست وزیر لبنان  و 20 نفر دیگر بود

عربستان:  از 2003 تا 2007 تعداد 12 عملیات تروریستی که مهمترین آن
 12 می 2003  انفجار سه خودرو انتحاری و قتل 20 نفر و زخمی شدن 200 نفر

کویت:  5 عملیات تروریستی  مجموعا 25 نفر کشته

یمن: چندین عملیات تروریستی که مهمترین آن  12 اکتبر 200 انهدام ناوشکن آمریکایی کول و کشته شدن 17 سرباز آمریکایی بود.

اردن: آوریل 2004  خنثی شدن عملیات انتحاری توسط کامیون مواد شیمیایی
9 نوامبر 2005 عملیات انتحاری هتل عمان 61 کشته و 100 نفر مجروح

تونس: 11 آوریل 2002  کشته شدن 21 نفر و 14 آلمانی در مرکز یهودیان تونس

الجزایر:  6 عملیات تروریستی در دو سال گذشته که مهمترین آن 11 آوریل 2007  سه خودرو انتحاری مرکز حکومت و مرکز پلیس در شرق الجزیره را هدف قرار داد 33 کشته و 222 نفر مجروح شدند.

مغرب: 16 می 2003 تعداد 14 انتحاری،  هتل فرح – کلوپ ایتالیا – کلوپ اسپانیا و مرکز یهودیان کازابلانکا را هدف قرار دادند 41 کشته و 100 نفر مجروح شدند.
11 مارس تا 14 آوریل 2007 تعداد 7 نفر انتحاری خود را به قتل رساندند.

کنیا: نوامبر  2002  هتل مومباسا قتل 18 نفر  قبلا نیز انهدام سفارتخانه های آمریکا در کنیا و تانزانیا در سال 1998  تعداد 300 کشته برجای گذاشته بود

مصر: 7 مورد عملیات تروریستی - مهمترین آن  اکتبر 2004  عملیات انتحاری انهدام هتل طابا 34 کشته  و از جمله 12 اسرائلی و دهها زخمی. جولای 2005 کشته شدن 88 نفر در تفریگاه شرم شیخ  - آوریل 2006  سه انفجار در تفرجگاه ذهب کشته شدن 18 نفر.

هند: سه مورد عملیات انتحاری مهمترین آنها:
 11 جولای کشته شدن 209 نفر و زخمی شدن 770 نفر در قطار بمبه ای هند.

اندونزی: اکتبر 2002 سه انجار کلوپ شبانه در جزیره بالی 202 نفر کشته شدند.
در پاکستان – افغانستان نیز چندین عملیات انتحاری صورت گرفته است.