ناصر کرمی: عصر امروز مراسم گرامیداشت دکتر محمدتقی رهنمایی، جغرافیدان سرشناس و برجسته کشور در خانه اندیشمندان ایران برگزار می‌شود.

دکترمحمدتقی رهنمایی

خدمات علمی این استاد بازنشسته دانشگاه تهران را می‌توان در سه حوزه برشمرد:الف) تبیین و گسترش انگاره توسعه پایدار، با نگاه چشم‌اندازگرا. دکتر رهنمایی که خود فارغ‌التحصیل کشور آلمان است، همچون غالب جغرافیدانان این کشور قائل به ‌نظریه چشم‌انداز بوده و بسیار برای تبیین این نظریه در ایران و برآوردن یک نوع مفهوم بومی توسعه پایدار از دل آن کوشیده است. توسعه پایدار البته وجوهی گسترده دارد و بسته به اینکه توسط اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، اکولوژیست‌ها یا جغرافیدانان بیان شود، مفهومی متفاوت پیدا می‌کند اما در انگاشت جغرافیدانان چشم‌اندازگرا این نگره فرابخشی، وجهی کاملا بسیط می‌یابد؛ تغییر در حتی یکی از مولفه‌های به ظاهر حاشیه‌ای و کم‌اثر یک محیط جغرافیایی (اعم از محیط انسانی یا طبیعی) در نهایت ممکن است به دگرگونی تمام چشم‌انداز منجر شود و از این نظر توسعه پایدار گونه‌ای از توسعه است که به تمامی مولفه‌های متعامل در یک چشم‌انداز نظر دارد و نه فقط یکی از آنها. می‌توان گفت دکتر رهنمایی با 35 سال پافشاری بر مفهوم توسعه پایدار نقشی مؤثر در توجه جامعه علمی ایران به این انگاره داشته است.

ب) برنامه‌ریزی شهری با نگاه جغرافیایی و نه لزوما مهندسی. اینکه برنامه‌ریزی شهری موضوعی است در حوزه جغرافیای شهری و نه مهندسی سیویل و ساخت‌وساز ازجمله مسائلی است که می‌توان گفت بیش از هر کس دیگر توسط دکتر رهنمایی مورد پافشاری و تأکید قرار گرفته و انجام چندین طرح جامع شهری با ابعاد ملی توسط ایشان در همین زمینه نقش زیادی در تحکیم دانش جغرافیای شهری در ایران داشته است.

اگرچه تردیدی نیست که متأسفانه کماکان به برنامه‌ریزی شهری در ایران غالبا فقط از منظر سیاست‌های تنسیق فضای کالبدی نگریسته می‌شود و به همین‌خاطر در غیاب جغرافیدانان و جامعه‌شناسان شهرشناس، این مهندسان عمران هستند که بی‌پروا شهرها را شخم می‌زنند.

واقعا چگونه است که هجوم بزرگراه‌ها شهرهای ایران را همچون جگر زلیخا هزارتکه کرده و به مجمع‌الجزایر فاقد ارتباط ارگانیک تبدیل می‌کند یا اینکه در دل بافت‌های تاریخی شهرهایی همچون کرمان، یزد، کاشان و... شهرهای جدید! ساخته می‌شود؟

ج) توسعه دانش جهانگردی. دکتر رهنمایی را می‌توان ازجمله پیشگامان توسعه دانش جهانگردی در ایران دانست. وی نخستین مدرس این رشته در دانشگاه تهران بوده و در اجرای غالب طرح‌ها و مطالعات ملی توسعه ایرانگردی نقشی فعال داشته است.
برنامه‌های جامع توسعه گردشگری برخی استان‌ها که توسط ایشان تدوین و ارائه شده هم‌اکنون ازجمله مهم‌ترین منابع علمی و فنی در این زمینه در کشور محسوب می‌شود.دکتر رهنمایی در آستانه 70سالگی همچنان در حوزه‌های تحقیق و تدریس و تالیف بسیار فعال هستند. نکوداشت ایشان، احترام به 35سال تلاش و سختکوشی برای حفظ آب و خاک ایران و اعتلای این سرزمین است.

‌ای‌کاش این مراسم بهانه‌ای باشد برای توجه بایسته به آموزه‌هایشان در زمینه توسعه پایدار، درونزا و منطبق با اقتضائات واقعی جغرافیای ایران.

 

کد خبر 204861

پر بیننده‌ترین اخبار آسیب اجتماعی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز