معمولا تصور ما این است که زمینی که روی آن زندگی میکنیم همان خاک سختی است که هیچ چیز نمی تواند آسیبی به آن برساند اما خیلی زود و با اولین زمین لرزه می فهمیم که چنین نیست و حتی همان چیزهایی که ما تصورش را میکنیم که آسیب پذیر نیستند هم به راحتی دچار خرابیهای سنگین می شوند. زمین لرزهها در عرض چند ثانیه میتوانند تمام آنچه را که بشر ساخته است را تخریب کند.
در طی سالهای سال دانشمندان تلاش بسیاری کردهاند تا در مورد زمین لرزهها همه چیز را بدانند اما هنوز هم نکات بسیاری وجود دارند که هنوز از آنها سر در نیاوردهاند.
به همین علت است که با وجود پیشرفتهای بسیار برای آنکه بتوان بشر را از وقوع زلزلهای در راه با خبر ساخت، اما هنوز هم در سراسر دنیا زمانی فرا می رسد که در عرض چند ثانیه و بدون اطلاع قبلی زمین چنان می لرزد که انگار هرگز قصد ایستادن ندارد.
تحقیقات نشان می دهد که زمین لرزهها در جهان بسیار بیشتر از آنچه ما تصورش را می کنیم اتقاق می افتند. آمارها حاکی از آن است که در هر سال حدود 3 میلیون زمین لرزه قوی یا ضعیف در دنیا به وقوع می پیوندد که معنی آن 8000 تکان در روز یعنی 1 زلزله در هر 11 ثانیه است.
این آمار می تواند ترس و اضطراب بسیاری را بر انگیزد اما آماری است که کاملا صحت دارد و نشان میدهد زمین لرزهها بیش از آنچه ما فکر میکنیم به ما نزدیک هستند.
در صد سال گذشته تا کنون بیش از 1.5 میلیون زلزله به وقوع پیوسته که بسیاری از آنها تخریب های بسیاری را به همراه داشتهاند. زیرا این زمین لرزهها هستند که میتوانند سونامی ها و رانش زمین را نیز پدید آورند که بسیار مخربند.
مطالعه زمین لرزه
تحقیقات دانشمندان روی زمین لرزهها که از قرن 20 میلادی آغاز شده است نشان میدهند که معمولا آنچه که منجر به لرزش زمین میشوند لایه های زمین است. اگر آتشفشانی فعال شود باعث میشود که ساختمان زمین دچار لغزش شود و در نهایت زمین لرزه بشود.
تئوریهای پایه روی زمین لرزهها نشان میدهد که لایه ها و طبقات مختلف زیر زمین ممکن است جا به جا شوند، به یکدیگر فشار بیاوردند و یا اینکه روی هم بلغرند. با وجود هر کدام از این اتفاقات شکستگی و گسل ها پدید میآید و به همین خاطر است که در مناطقی که این گسلها و رانش دیده می شود امکان وقوع زلزله بسیار بیشتر است.
وجود شکستگیها و جا به جاییهای متعدد زیرزمین که می تواند بر اثر فشارهای وارد به طرفین لایه های زیر زمینی به جهات مختلف صورت گرفته باشد یکی دیگر از علل زمین لرزههاست.
زیرا قدرت درونی زمین که انباشته شده باشد میتواند سبب تکان خوردن زمین شده و زمین لرزه را رقم بزنند. و این دقیقا همان دلیلی است که باعث میشود که در مناطقی همچون ژاپن در هر چند روز، زمین بارها بلرزد.
سونامیها هم به همین دلایل پدید میآیند. جا به جایی طبقات و لایههای زیرین درجات مختلف زیر اقیانوسها باعث میشود که موجهای بسیار بلند بوجود آیند. اگر لایه در جهت شمال به جنوب حرکت کنند موجهای بسیار بلند به سمت سواحل آمده و پدیده بسیار مرگبار سونامی را رقم میزنند.
در مورد زلزله چه کرده ایم؟
نتایج دانشمندان نسبت به سالهای گذشته پیشرفت بسیاری داشته است اما هنوز هم اسرار بسیاری وجود دارد که ما از آنها اطلاع نداریم. ممکن است هر کدام از ما پس از بوجود آمدن موجهای نسبتا بلند احساس خطر کنیم و آن را به نزدیک بودن زلزله تعبیر کنیم، اما حتی آن هم چند دقیقه قبل از وقوع زلزله است و کار زیادی از دست کسی بر نمیآید.
محققان اکنون تقریبا می توانند حدس بزنند که زلزله چه زمانی اتفاق میافتد و آن هم با در نظر گرفتن حرکات زیر زمینی در مناطقی با لایههای شکسته و جا به جا شونده است که قبلا شناسایی شدهاند.
مهمترین پیشرفتی که بشر پس از مطالعه روی زمین لرزه بدست آورده است آن است که مهندسی ساختمانها تا حد بسیار زیادی پیشرفت کرده و ساختمانها به نحوی ساخته میشوند که کمترین آسیب را هنگام لرزش زمین داشته باشد.
اما با این وجود، آموزشهای زیادی باید به هر کسی که در کشورهای زلزله خیز زندگی میکند به طور کامل و مفصل داده شود تا هنگام مواجه با زمین لرزه بتواند به خوبی از خود دفاع کند.