در اواخر قرن بیستم، با افزایش فعالیت‌های نظامی الکترونیکی و جنگ‌های الکترونیکی، نیروهای نظامی ایالات متحده نیاز به سیستمی را حس کردند که بتواند محل دقیق نیروهای‌‌شان را در هر جای دنیا و با دقت زیاد مشخص کند.
به این ترتیب آمریکایی‌ها سیستمی را پایه‌گذاری کردند که جی‌پی‌اس GPS نام دارد و به معنی سیستم موقعیت‌یاب جهانی است. اما مثل همه تکنولوژی‌های دیگر در زندگی، نیاز به چنین سیستمی در زندگی روزمره هم حس شد. به این‌ترتیب جی‌پی‌اس چند دهه پس ا زکاربردهای نظامی‌اش وارد زندگی شد.
جی‌پی‌اس یک سیستم ماهواره‌ای جهانی است که محل دقیق هر چیزی را که یک گیرنده مخصوص داشته‌باشد را روی زمین مشخص می‌کند. گیرنده این دستگاه می‌تواند به‌راحتی فاصله خود را با ماهواره‌های این سیستم در سراسر دنیا بسنجد و پس از اندازه‌گیری فاصله خود با حداقل 4 ماهواره اصلی دنیا محل دقیق شما را روی کره‌زمین مشخص می‌کند.
24 ماهواره در سراسر جهان به اسم «ایریدیوم» در حال فعالت هستند و هر کسی می‌تواند با خریدن یک دستگاه گیرنده جی‌پی‌اس، با استفاده از این ماهواره‌ها، جای دقیقش را روی زمین مشخص کند.
سیگنال‌های سه ماهواره یا بهتر از آن چهار ماهواره کافی است تا شما بدانید در کجای این کره خاکی هستید. از اعماق جنگل آمازون تا وسط یخبندان‌های سیبری یا حتی وسط صحرای آفریقا. این 24 ماهواره طوری در مدارهای مناسب دور زمین می‌چرخند که تمام سطح زمین را پوشش می دهند.
الان در دنیا برای مسیریابی و موقعیت‌یابی هواپیماها و کشتی‌ها، جی‌پی‌اس نقش اساسی پیدا کرده‌است. در خیلی از نقاط دنیا هم این سیستم روی اتومبیل‌ها نصب شده و برای مسیریابی جاده‌ای به کار می‌رود.
جی‌پی‌اس وارد کشور هم شده‌است.آخرین خبر این است که این دستگاه روی اتوبوس‌های حمل‌ونقل شهری نصب شده و پلیس‌راه ایران اتوبوس‌ها را با جی‌پی‌اس کنترل می‌کند.
البته سیستم جی‌پی‌اس همان‌طور که گفته‌شد، برای مقاصد نظامی طراحی شده‌بود. برای همین ایرادهای اساسی هم داشت. مخصوصاً این که برای آمریکایی‌ها قابلیت‌های بیشتری داشت و ماهواره‌های آن روی آمریکای‌شمالی تمرکز بیشتری داشتند.
البته هنوز پرکاربردترین سیستم موقعیت‌یاب جهانی است. اما اروپایی‌ها که می‌خواستند که سیستمی دقیق‌تر برای خودشان البته با پوشش جهانی داشته باشند هم یک سیستم دیگر به نام جی‌پی‌اس طراحی کردند.
معنی این یکی جی‌پی‌اس، «سیستم موقعیت یاب گالیله» هست. در این سیستم، 30 ماهواره به اسم «گالیله» در فضا قرار می‌گیرند تا موقعیت‌ها را دقیقاً مشخص کنند. برنامه گالیله را آژانس فضایی اروپا از سال 1999 راه انداخت ولی پس از حملات 11 سپتامبر 2001، این نیاز روزبه‌روز بیشتر حس می‌شد.
به نظر می‌رسید وقتش رسیده که جی‌پی‌اس با یک سیستم دقیق‌تر و به‌روزتر جایگزین شود. به این‌ترتیب، پروژه گالیله روند رو به رشدی داشت. چند تا از ماهواره‌های این سیستم هم برای آزمایش‌های اولیه در سال‌های اخیر به فضا فرستاده شده‌اند. اما این سیستم هنوز تکمیل نشده و نمی‌توان از آن به طور کامل استفاده کرد.
سازمان فضایی اروپا رسماً اعلام کرده که سیستم موقعیت‌یاب گالیله رسماً تا سال 2012 به طور کامل راه می‌افتد. جی‌پی‌اس آمریکایی دقت خوبی داشت اما برای کاربردهای نظامی.
وقتی این سیستم در اختیار عموم قرارگرفت، با دقت کمتری عرضه شد، چیزی حدود 15 متر دقت. اما گالیله قرار است مکان اشیا و افراد را با دقت کمتر از یک متر در هرجای جهان نشان دهد که تقریباً برای ما چیزی بیشتر از شاهکار است.
متأسفانه در چند هفته اخیر، اخبار بدی در مورد راه‌اندازی سیستم گالیله به گوش می‌رسد.
بی‌بی‌سی در این‌باره نوشته که مهندسان اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که با بودجه فعلی نمی‌توان این طرح را پیش‌برد و حجمی از مالیات اروپایی‌ها که به این‌کار اختصاص یافته برای تمام کردن کار تا سال 2012 کافی نیست.
ولفگانگ تیفنسی، وزیر ترابری آلمان که در مجلس اروپا در این باره گفته: «برنامه گالیله در یک بحران و گودال عمیق افتاده است. ما در این پروژه در یک بن‌بست افتاده‌ایم و نیاز به یک راه‌حل جدید داریم.»
به نظر می‌رسد که مشکل اصلی وجود چندین متولی برای این برنامه هست. برای همین و مایکل سرکن، سخنگوی پارلمان اروپا اعلام کرد که اعضای این اتحادیه تا امروز فرصت دارند که تکلیف این پروژه را مشخص کنند و یک شرکت واحد را برای سرپرستی این پروژه مشخص کنند.
بالاخره این روزها تکلیف این پروژه مهم جهانی که اتحادیه اروپا متولی آن است، مشخص می‌شود. راه‌اندازی این پروژه فواید زیادی دارد و کشورمان هم می‌تواند از قابلیت‌های برنامه گالیله که بسیار پیش‌رفته‌تر از جی‌پی‌اس هم هست، استفاده کند.
