عینک‌های آفتابی ارزان و گران فرق زیادی ندارند

چشم‌پزشکان معتقدند جز مد روز، دلیل دیگری نیز برای استفاده از عینکهای آفتابی وجود دارد که تامین سلامت طولانی‌مدت چشمها در موقعیت‌های مختلف است.

تاثیر مخرب اشعه ماوراء بنفش خورشید روی چشم از قرن‌ها پیش ثابت شده است و نتایج چندین مطالعه 10 ساله اخیر نشان می‌دهد که ساعتها اقامت در شرایط آفتابی و بدون حفاظ کافی در مقابل چشم شانس بروز بیماری‌های چشم را افزایش می‌دهد.

در حالی که متخصصان چشم تاکید زیادی روی استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد و خرید آن از عینک‌فروشی‌های معتبر دارند، مطالعات مرکز تحقیقات چشم پزشکی دانشگاه تهران نشان داده است که عینکهای آفتابی که از دستفروش‌ها تهیه می‌شود از لحاظ جذب اشعه ‌UV تفاوتی  با عینک‌های گران‌قیمت نداشته و در صورت قرار گرفتن در نور شدید خورشید می‌توان از هر دو نوع از این عینکها استفاده کرد.

دکتر علیرضا کشتکار جعفری، جراح و متخصص چشم و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات چشم دانشگاه تهران که تحقیقات خود را بر مبنای همین اتفاق در بیمارستان فارابی انجام داده در این مورد می‌گوید: طی یک بررسی مقایسه‌ای بین عینکهای آفتابی موجود در دستفروشی‌ها و عینک‌های آفتابی موجود در عینک‌فروشی‌های تهران در مجموع 353 عینک مورد بررسی قرار گرفت که از این تعداد 165 عینک از دستفروشی‌ها و 188 عینک از عینک‌‌فروشی‌ها انتخاب شد و با دستگاه این عینکها بررسی شدند. نتیجه مطالعه نشان داد که میزان جذب اشعه در هر دوی این عینکها تقریبا یکسان بود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه هدفش از این مطالعه مقایسه عینک‌های دستفروشی و عینک‌های فروشگاه‌های صنف عینک‌فروشان از نظر میزان جذب اشعه ماوراء بنفش و بررسی عوامل موثر در کیفیت آنها از نظر رنگ، میزان عبور نور مرئی، قیمت و محل خرید عینک بود، می‌گوید: نتیجه این تحقیق این بود که قیمت و محل خرید عینک در کیفیت عینک آفتابی هیچ تاثیری نداشت. گرچه تعدادی از عینکهای دستفروشی‌ها غیر‌استاندارد بودند ولی این تعداد درصد کمی از عینکها را شامل می‌شدند و عمدتا شامل رنگهای ترکیبی بودند. بنابراین می‌توان عینکهای ارزان‌قیمت را با پرهیز از خرید رنگهای ترکیبی برای حفاظت از اشعه جهت مصارف عادی و غیر صنعتی در مواردی که امکان استفاده از عینک‌های گران‌قیمت نباشد توصیه کرد.

مخالفان چه می‌گویند

البته همه متخصصان با نظر دکتر کشتکار موافق نیستند. دکتر زرین بخش، رئیس مرکز تحقیقات لنز و اپتیک ایران با اشاره به اینکه با توجه به انواع تقلبی عینک‌های آفتابی که در بازار وجود دارد برای خرید عینک حتما بایستی به مراکز معتبر مراجعه نمود، به همشهری می‌گوید: نکته مهم در این زمینه دقت در انتخاب صحیح عینک آفتابی است.

برخی از عینک‌سازیها و مراکز چشم پزشکی دستگاه سنجش UV دارند که میزان عبور این اشعه را در عینک نشان می‌دهد. در حالی‌که کسانی که در کوچه و خیابان اقدام به فروش عینک آفتابی می‌کنند، مسلما از این دستگاه‌ها برای سنجش عینک استفاده نمی‌کنند.

وی اضافه می‌کند: افراد برای انتخاب صحیح عینک‌های آفتابی بهتر است به پزشک متخصص و یا به نمایندگی‌های معتبر شرکت‌های سازنده عینک مراجعه کنند تا دچار عوارض ناشی از استفاده از عینک‌های آفتابی غیر استاندارد نشوند.

به گفته این متخصص چشم عینک‌های آفتابی معمولی که قابلیت جذب این اشعه را ندارند مانع عبور نور کلی خورشید می‌شوند: در این حالت مقدار زیادتری اشعه وارد چشم می‌شود که نتیجه آن ایجاد صدمه بیشتر به عدسی و ماکولای چشم است چون مردمک چشم در این حالت بیشتر باز می‌شود.

وی با اشاره به صدمات مختلفی که از راه این اشعه به چشم وارد می‌شود ادامه می‌دهد: اشعه UV باعث ضربه زدن به مرکز دید چشم و ملتحمه شده و حتی باعث تخریب پوست و پیر شدن آن می‌شود.

قیمت ملاک نیست

طبق اعلام متخصصان چشم با توجه به شدت نور آفتاب در کشور ما افرادی که از ساعت 10صبح تا 4 بعد از ظهر در معرض نور خورشید قرار دارند،باید از عینک آفتابی  استفاده کنند. با توجه به افزایش عینکهای آفتابی با کیفیت نامشخص در بازار و عدم آگاهی عمومی نسبت به کیفیت آنها، دکتر جعفری با اشاره به اینکه بر خلاف تصور عمومی قیمت زیاد تعیین‌کننده کیفیت عینک آفتابی نیست و با رعایت یک سری معیارها عینک‌های ارزان هم قابل استفاده هستند، توصیه می‌کند: در موقع خرید عینکهای آفتابی از دستفروشان باید به مواردی توجه شود: عینک نباید رنگ ترکیبی داشته باشد بلکه تمام قسمتهای لنز عینک باید دارای یک رنگ با شدت یکسان باشد. همچنین عینکهایی وجود دارند که شدت رنگ آنها در قسمتهای مختلف عینک متغیر است. اینها عینکهای مناسبی نیستند و غیر استانداردند.

وی با اشاره به اینکه این علائم را هر کسی می‌تواند تشخیص دهد ادامه می‌دهد: مساله دیگر این است که رنگ دودی یا خاکستری برای خرید اولویت دارد. رنگهای دیگر که در اولویت قرار دارند، قهوه‌ای و سبز هستند و البته در هنگام رانندگی از رنگ سبز نباید استفاده شود. مساله دیگر بررسی میزان تیرگی مناسب عینک است یعنی زمانی که ما عینک را جلوی چشم قرار می‌دهیم در یک اتاق با نور معمولی اگر به آینه نگاه کنیم نباید چشمهای خودمان را در آینه ببینیم.

به گفته این متخصص، عینکهای آفتابی پلاستیکی از نظر جذب اشعه مناسب‌تر هستند. همچنین وقتی عینک آفتابی را روی چشم گذاشتیم باید احساس راحتی در دیدن دور و نزدیک داشته باشیم و احساس سرگیجه نداشته باشیم. دسته‌های عینک و پل میانی آن هم باید کاملا روی صورت ثابت باشد و به گیجگاه فشار وارد نکند. در ضمن عینکهای با قابهای بزرگتر استانداردتر هستند. سایر رنگها از جمله صورتی، قرمز، بنفش، نارنجی و غیره برای چشم مناسب نیستند.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: با رعایت معیارهای گفته شده می‌توان از عینک‌های آفتابی ارزان قیمت هم استفاده کرد ولی در صورت توانایی مالی اولویت با خرید عینک از عینک‌فروشی‌های صنفی و معتبر است.

توصیه نهایی: به هر حال عینک بزنید

از خورشید دو نوع اشعه به زمین می‌رسد یکی اشعه مرئی که نور قابل رویت خورشید است، یکی هم اشعه نامرئی که برای ما قابل رویت نیست (یعنی همان اشعه UV ) ولی اثرات زیادی روی چشم و پوست دارد. با توجه به شدت اشعه آفتاب در کشور ما و گزارشهای متعددی که در مورد زیان اشعه ماوراء بنفش شده بنا به توصیه متخصصان محافظت چشم از اهمیت زیادی برخوردار است.

برای همین از عینک‌های آفتابی به دو دلیل باید استفاده کرد: یکی اینکه میزان رسیدن نور قابل رویت را به چشم کمتر می‌کند دوم اینکه اشعه ماوراء بنفش را به طور کامل جذب کند. در این شرایط اگر فردی به مدت طولانی بدون استفاده از عینک آفتابی در نور آفتاب قرار گیرد، احتمال ابتلا به آب مروارید و همچنین بیماری‌های شبکیه در او بیشتر می‌شود.

کارخانه‌های سازنده عینک‌های آفتابی برای حفاظت چشم در مقابل اثرات مضر آفتاب، هر روز طرح‌های مختلفی ارائه می‌کنند. این سازندگان قول حفاظت چشم در مقابل اشعه ماوراء بنفش یا دیگر انواع تشعشات طبیعی را می‌دهند. این در حالی‌است که  چند سال قبل خبری پخش شد که در آلمان عینکهای آفتابی ساخت چین با قیمت 1 یورو به بازار عرضه شده و مورد استقبال فراوان مردم آلمان قرار گرفته است.

به این ترتیب این سوال شاید پیش می‌‌آید که در کشور آلمان که خود یکی از کشورهای معروف سازنده عینک‌ آفتابی در دنیا است و عینکهای خود را به سایر کشورها صادر می‌کند و با توجه به اینکه سازمانهای بهداشتی آلمان سازمانهای فعالی هستند، اگر فرض کنیم که قیمت تعیین‌کننده استاندارد بودن است، چرا این سازمانها از وارد کردن این نوع عینکها جلوگیری نمی‌کنند؟