آیت‌الله فاضل لنکرانی از فرزندان معنوی این دودمان و تبار بود. با آن نامها درآمیخته بود و رنگ و بوی ایشان را داشت.
2. آیت‌الله فاضل از 13 سالگی وارد حوزه شد و از همان آغاز همنشین دانش و انس شهید مصطفی خمینی گردید. در شش سال دروس مقدماتی و سطح را گذرانید و در 19 سالگی در درس نامورانی چون آیت‌الله بروجردی و امام خمینی حضور یافت.
حدود 11 سال از دروس آن بزرگواران بهره برد و در کنار آن در درس تفسیر و فلسفه علامه طباطبایی و بزرگان دیگر شرکت جست و با جدیت و پشتکار و توفیقات الهی و از آن جمله برخورداری از مباحثانی دانشور و خلاق چون شهید آقامصطفی خمینی توشه علمی خویش را پربارتر و پربارتر ساخت.
3. آیت‌الله فاضل دلبسته و دلداده امام خمینی بود. در بیش از 10 سال که از محضر ایشان بهره برده بود یک دوره دانش اصول فقه و کتابهای گوناگون فقهی را در درس ایشان آموخت.
هماره لذت آن روزهای دانش‌پژوهی در کام ایشان بود. یک بار فرموده بود:روزهایی که در محضر امام بودم و از جهات علمی ایشان استفاده می‌کردم، برای من به عنوان یک طلبه از شیرین‌ترین روزهای زندگانی محسوب می‌شد.
برای اینکه امام بزرگوار در آن عوان و آن ایام هیچ مشغله‌ای غیر از مطالعه و تدریس و نوشتن نداشتند. گاهی درس ایشان به یک ساعت و نیم می‌رسید بدون اینکه خودشان احساس خستگی بکنند و یا شاگردان احساس خستگی داشته باشند.
من هنوز شیرینی جلسات بحث ایشان و آن خاطره از ذهنم بیرون نمی‌رود. با توجه به آن یک حالت نشاط و التذاذ برای من پیدا می‌شود. چه روزهای بسیار باارزش و شیرینی بود.
4. آیت‌الله فاضل در تدریس و شاگردپروری کم‌‌نظیر بود. به سنت حوزوی از 15 سالگی (پس از ورود به حوزه) به تدریس پرداخت. بخش وسیعی از علما و فضلای حوزه علمیه قم (وحوزه‌های کشور) از پروردگان آن فقیدند.
در سطوح عالی 5 دوره مکاسب و 6 دوره کفایه تدریس کرد و بیش از سه دهه به تدریس خارج پرداخت.شیرینی و حلاوت بیان، سهولت انتقال، عمق معنا و... بود که در هر مقطع درسی که تدریس می‌فرمود، درس وی از شلوغ‌ترین دروس بود.
5. آیت‌الله فاضل علاوه بر تدریس در نگارش و تالیف، نویسنده‌ای پرتوان و پرکار بود. دهها اثر از او به خامه تحریر درآمد. در دانشهای گوناگون فقه، اصول، تفسیر، حدیث و ... شاید تشویق استادش حضرت آیت‌الله بروجردی در این مساله کم‌اهمیت نبود. نقل این داستان می‌تواند درس آموز باشد.
خود ایشان می‌فرمود: 19 ساله بودم که در درس آیت‌الله بروجردی شرکت می‌کردم و درسها را می‌نوشتم. یک روز حضرت استاد برای مجلس روضه به خانه مرحوم پدرم آمدند. بعد از پایان مجلس، پدرم و استاد تنها شدند.
پدر به استاد فرمودند: می‌دانید پسرم درسها را می‌نویسد؟ نگاشته‌هایم را به استاد دادم. نیم ساعتی خواندند و پس از آن من را به ادامه راه تشجیع کردند. از آن هنگام مقیدتر شدم. در پایان هر روز درسها را می‌نوشتم و اگر تاخیری می‌افتاد حداکثر تا شب بعد.
کتاب صلاه، بحث «لباس مشکوک» را به شکل جزوه مستقل تدوین کردم و خدمتشان بردم و در آن زمان 500 تومان به من هدیه دادند که در آن زمان پول فراوانی بود. جلد اول را که به پایان بردم خدمت ایشان بردم، خواندند و دستور طبع دادند.
این داستان که به اختصار بیان شد، نشانگر بخشی از فضایل استاد بنامی چونان آیت‌الله بروجردی بود که چگونه علقه و علاقه نگارش را در شاگردان فاضل پروردند.
6. آیت‌الله فاضل از پیشگامان نهضت مبارزه بود. در شرایط گوناگون گام پس ننهاد و اقتدا به مقتدا را رها نکرد. در دوران نهضت مبارزه در مقاطع حساس و پرخطر حضوری بس پررنگ داشت. او فرزند انقلاب و امام بود و ماند.
فراز و نشیب زمان و فتنه‌های روزگار او را از این مسیر دور نکرد. طعم دانش و جهاد امام را با ذره ذره وجود چشید و با آن نفس کشید و با دم آن به «روح خدا پیوست» و در خردادماه چونان استاد و مرادش در جوار رحمت الهی جایگاه یافت. رضوان خداوند بر او باد.
*عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی
