آرسنیک شبه فلز سمی معروفی است که به سه شکل زرد، سیاه و خاکستری یافت میشود. آرسنیک و ترکیبات آن بهعنوان آفتکش، علفکش، حشرهکش و آلیاﮊهای مختلف به کار میروند.
ویژگیهای فیزیکی
• عدد اتمی: ۳۳
• جرم اتمی:۷۴٫۹۲۱۶۰
• نقطه ذوب: C° ۸۰۸
• نقطه جوش: C°۶۰۳
• شعاع اتمی: Å ۱٫۳۳
• رنگ: خاکستری
آرسنیک از نظر شیمیایی شبیه فسفر است تا حدی که در واکنشهای بیوشیمیایی میتواند جایگزین آن شود از این رو سمی است. وقتی به آن حرارت داده شود به صورت اکسید آرسنیک در میآید (اکسیده میشود) که بوی آن مانند سیر است. آرسنیک و ترکیبات آن همچنین میتوانند بر اثر حرارت به گاز تبدیل شوند.
این عنصر به دو صورت جامد وجود دارد: زرد و خاکستری، فلز مانند، با جاذبههایی به ترتیب ۹۷/۱ و ۷۳/۵.
در سده بیستم آرسنِت سرب بهعنوان آفتکش برای درختان میوه مورد استفاده قرار گرفت (استفاده از آن در افرادی که به این کار اشتغال داشتند ایجاد آسیبهای عصبشناسی کرد) و آرسنیت مس در سده نوزدهم بهعنوان عامل رنگکننده در شیرینیها بکار رفت.
سایر کاربردها
سموم کشاورزی و حشرهکشهای مختلف
آرسنید گالیم یک نیمه رسانای مهمی است که در ICها بکار میرود. مدارهایی که از این ترکیب ساخته شدهاند نسبت به نوع سیلیکونی بسیار سریعتر و البته گرانتر هستند. آرسنید گالیم بر خلاف سیلیکون آن band gap مستقیم است پس میتواند در دیودهای لیزری و LEDها برای تبدیل مستقیم الکتریسیته به نور به کار رود.
تریاکسید آرسنیک در خونشناسی برای درمان بیماران سرطان خون حاد که در برابر ATRA درمانی مقاومت نشان میدهند، بکار میرود. همچنین در برنزپوش کردن و ساخت مواد آتشبازی و ترقه مورد استفاده قرار میگیرد.
تاریخچه
آرسنیک (واﮊه یونانی arsenikon به معنی اریپمنت زرد) در دوران بسیار کهن شناخته شده است. از این عنصر به کرات برای قتل استفاده شده است. علائم مسمومیت با این عنصر تا قبل از آزمایش مارش تا حدی نامشخص بود. آلبرتوس مگنوس را اولین کسی میدانند که در سال ۱۲۵۰ این عنصر را جدا کرد. جوان شرودر در سال ۱۶۴۹ دو روش برای تهیه آرسنیک منتشر کرد.
از زرنیخ برای ساخت مواد بهداشتی همچون موبر استفاده میشود. گفتنی است پایه اصی کرمها و اسپریهای موبر از دو ماده آهک و زرنیخ میباشد.
هشدارها
آرسنیک و بسیاری از ترکیبات آن سمی هستند. آرسنیک با مختل کردن وسیع سیستم گوارشی و ایجاد شوک منجر به مرگ میشود.
منبع: ویکی پدیا