باوجود این در برخی از روزنامهها، سرویس ورزشی را به دلیل اینکه خبرنگاران ورزشی با موضوعات جدی مطرح در تحریریهها مواجه نیستند با نام سرویس بازی میشناسند، اما با افزایش نفوذ ورزش بر ثروت، قدرت و تاثیرگذاری، اخبار ورزشی نیز از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار شدهاند.
امروزه روزنامهنگاری یا خبرنگاری ورزشی یکی از اصلیترین بخشهای هر سازمان و مرکز خبری است. خبرنگاری ورزشی شامل سازمانهایی است که خود را صرفا وقف ورزش و گزارش اخبار ورزشی کردهاند؛ روزنامههایی از قبیل L'Equipe در بریتانیا، La Gazzetta dello Sport در ایتالیا، Marca در اسپانیا، مجلات ورزشی آمریکایی مانند Sport Illustrated، ایستگاههای رادیویی مختص گفتگوهای ورزشی و شبکههای تلویزیونی از قبیل Eurosport و Fox Sport 1 از جمله مشهورترین مراکز خبری ورزشی در جهان هستند.
خبرنگاران ورزشی مانند دیگر خبرنگاران درباره سوژههای داغ خبری، باید به جای اینکه صرفا به انتشار اخبار رسمی و بیانیههای از پیش تعیینشده تیمهای ورزشی مختلف بپردازند، خود را درگیر تحقیق و تجسس درباره خبرهای مهم جهان ورزش سازند. از این خبرنگاران انتظار میرود درستی حقایقی را که از ورزشکاران، تیمها، لیگها و یا سازمانهای ورزشی دریافت میکنند تایید کنند.
- تاریخچه:
شاید بتوان ریشههای روزنامهنگاری ورزشی را در سال 850 پیش از میلاد مسیح یافت، زمانی که هومر نویسنده بزرگ یونانی درباره اولین مسابقه کشتی نوشت، رقابتی که در آن آشیل دست آژاکس و ادیسئوس را به عنوان برندگان مسابقه بالا گرفت. ورزشهایی مانند کشتی، پرتاب نیزه، مشتزنی و دو از جمله ورزشهایی هستند که در یونان باستان درباره آنها نوشته شدهاست.
با اینهمه روزنامه نگاری ورزشی تا اواسط دهه 1800 رواج نیافت، دورانی که نویسندگان آمریکایی نوشتن مختص رویدادهای ورزشی را آغاز کردند. اما هنوز تعداد آنها انگشتشمار بود و تا سال 1914 این پدیده چندان شناخته شده و پذیرفتهشده نبود، اما از آن سال به بعد روزنامهنگاری ورزشی به ویژه در آمریکا توسعه یافت و حرفه روزنامهنگار ورزشی و دبیر ورزشی به عنوان یک شغل حقیقی پذیرفته شد.
در سالهای 1785 تا 1835 به دلیل وقوع جنگ، روزنامهنگاری ورزشی بسیار کمفروغ بود و تنها در چند نشریه از قبیل مجله نیویورک، نیویورکپست و چند مجله و روزنامه دیگر مطالبی درباره اخبار ورزشی منتشر شد. با معرفی ورزش بیسبال در سالهای پس از 1850، محبوبیت ورزش افزایش یافت و در پی آن روزنامههایی مانند نیویورک هرالد و اسپیریت به ثبت منظم رویدادهای خبری ورزشی پرداختند. طی این دوران طلایی اهمیت خبر افزایش یافت و در نتیجه به تعداد ورزشهایی که اخبار آنها پوشش داده میشد نیز افزوده شد.
از دهه 1870 به بعد سرویسهای مجزای ورزشی در روزنامهها ایجاد شدند، اولین سرویس ورزشی توسط جوزف پولیتزر در نیویورک ورلد (New York World) ایجاد شد و همچنین وی اولین فردی است که در سال 1883 اولین دبیر ورزشی را به استخدام روزنامهاش درآورد. در پی این نوآوری بسیاری از شهرهای بزرگ پا جای پای پولیتزر گذاشتند و تا سال 1892 تمامی روزنامههای بزرگ دارای دبیر ورزشی بودند، با اینهمه اخبار ورزشی در این روزنامهها تنها چند ستون را به خود اختصاص میداد.
با تولد بسکتبال در سال 1891 بنیان پوشش خبری ورزشی نهاده شد. سال 1890 اغلب به عنوان نقطه تحول در روزنامهنگاری ورزشی شناخته میشود زیرا در این سال بسیاری از ورزشها معرفی شدند. در دهه 1930 برای اولین بار روزنامهها اقدام به استخدام دبیران اجرایی ورزشی کردند تا بر محتوی تولیدی در روزنامهها نظارت داشته باشند. در دهه 1940 کارتونها و کاریکاتورهای ورزشی باب شدند و با ظهور افرادی مانند ویلارد مولین در نیویورک ورلد، تلگرام و Al Papas ، کارتونها به بخش بزرگی از صنعت اخبار ورزشی تبدیل شد.
با اینهمه شاید بزرگترین تحول در زمینه روزنامهنگاری ورزشی در دهه 1950 و همزمان با عرضه تلویزیون ایجاد شد. پوشش خبری و گزارش رقابتهای فوتبال و بیسبال در صنعت تلویزیون با رشد زیادی مواجه شد و روزنامهنگاران نیز مجبور شدند خود را با ین تحول وفق دهند و به این شکل روزنامهها به دومین شیوه دریافت اخبار ورزشی تنزل رتبه یافتند زیرا تلویزیون در هر شرایطی اخبار را به همراه تصاویرش پخش میکرد.
گرنتلند رایس یکی از اولین پیشگامان روزنامه نگاری ورزشی بود که در این زمینه دست به نوآوری زد و به خاطر پوشش دادن اخبار تیمهای فوتبال دانشگاهی از سال 1925 از شهرت زیادی برخوردار بود. وی بسیاری از ورزشکاران را در آمریکا به نمادهایی ملی تبدیل کرد. هنری شادویک یا پدر بیسبال نیز یکی از اولین افرادی بود که در توسعه بخشیدن به روزنامهنگاری ورزشی بسیار اثرگذار بود و در بنیانگذاری تیم ملی بیسبال آمریکا نقش مهمی به عهده داشت.
- تاثیر اجتماعی - سیاسی
تاثیر حضور روزنامهنگاران در رقابتهای ورزشی از جهات مختلفی بر روند اجرای رقابتها و عملکرد ورزشکاران تاثیرگذار بوده و هست. برای مثال در دورهای، لیگ برتر بیسبال آمریکا به روزنامهنگاران ورزشی نقش ویژهای در بازیهای این لیگ داد و این افراد به عنوان ثبتکنندگان رسمی این بازیها نامگذاری شده و ثبت آمار تمامی رویدادهای این رقابتها به دست آنها سپرده شد، وظیفهای که در سال 1980 از آنها گرفته شد.
باوجود اینکه حذف خبرنگاران از ثبت آمار رسمی این رقابتها تاثیری بر عملکرد بازیکنان و نتایج بازیها نداشت اما ارائه آمار خطاها، بردها و تساویها در انتخاب اعضای تیم داخل میدان به ویژه در زمانی که مربی در تصمیمگیریهایش خطا میکرد بسیار اثرگذار به نظر میرسید.
گزارشها و اخبار ورزشی گاه ورای مسابقات ورزشی رفته و آثار اجتماعی سیاسی مهمی از خود به جا میگذارند. بحث و جدلهای نوین برسر موضوعاتی از قبیل دستمزد بالای ورزشکاران برتر جهان، استفاده از استروئیدهای آنابولیکی، ممنوعیت استفاده از داروهای انرژیزا و هزینههای محلی و ملی که دولتها برای ساخت ورزشگاهها به ویژه برای بازیهای المپیک متحمل میشوند بخشی از موضوعاتی هستند که میتوانند پای خبرهای ورزشی را در میان صفحات روزنامهها باز کنند.
روزنامهنگاران ورزشی معمولا با محدودیت زمانی بیشتری نسبت به دیگر روزنامهنگاران مواجهند زیرا رقابتها و مسابقات ورزشی معمولا در نیمه دوم روز برگزار میشوند از این رو آنها فرصت کمتری برای پوشش دادن اخبار در اختیار دارند، درحالی که باید از ابزارها و تکنیکهایی مشابه با آنچه در اختیار دیگر خبرنگاران است استفاده کرده و استانداردهای حرفهای و اخلاقی مشابهی را رعایت کنند، همچنین باید به شدت بر بیطرف بودن خود درباره تیمهای ورزشی تمرکز داشتهباشند.
- روزنامهنگاری ورزشی در اروپا
سنت گزارش رویدادهای ورزشی که گروهی از برترین و بهترین روزنامهنگاران در جهان را به خود جذب کرد در بریتانیای ویکتوریایی ریشه دارد، جایی که چندین ورزش مدرن از قبیل فوتبال، دو و میدانی و راگبی برای اولین بار سازماندهیشده و به شکل اولیه آنچه امروز دیده میشوند درآمدند. راگبی به دلیل جایگاه خاصی که در جامعه آن زمان داشت بیشترین تعداد روزنامهنگاران را به خود جذب کرد. اکثر روزنامهها در آن دوران بهترین روزنامهنگاران خود را مسئول پوشش دادن رویدادهای ورزشی میکردند، نمونه جالب توجه این پدیده در رقابتهای المپیک لندن در سال 1908 رخ داد، زمانی که روزنامه دیلی میل برای پوشش دادن رقابتهای نهایی ماراتن در ورزشگاه وایت سیتی از آرتور کانن دویل، نویسنده مشهور مجموعه داستانهای شرلوک هلمز استفاده کرد.
با افزایش ایستگاهها و شبکههای رادیویی روزنامهنگاری ورزشی تمرکز بیشتری بر گزارش زنده رویدادهای ورزشی یافت. یکی از اولین خبرنگاران جهان که رقابتی را به صورت زنده گزارش کرد ادگار والاس انگلیسی بود. روزنامه L'Auto نسل ابتدایی روزنامه امروزی L'Equipe در آن دوران در تاروپود بدنه ورزشی جهان نقشی بسیار حیاتی داشت و بنیانگذار رقابت تور دوچرخهسواری فرانسه (Tour de France) بود. نقش این روزنامه در دورههای امروزی این رقابت هنوز به چشم میآید و دوچرخهسواران برتر در این رقابت دوچرخهسواری که مسیر آن دور تا دور کشور فرانسه است، لباسهایی زرد رنگ، به رنگ کاغذی که روزنامه L'Auto از آن استفاده میکرد به تن میکنند. سالانه رقابتی مشابه در ایتالیا نیز برگزار میشود که بنیانگذار آن روزنامه La Gazzetta بودهاست.
از دهه 1990 با افزایش اهمیت ورزش، تاثیرگذاری آن بر تجارت جهانی و حجم عظیم سرمایه که در برگزاری رقابتهای بزرگی مانند المپیک و جام جهانی فوتبال صرف میشد منجر به جلب توجه خبرنگاران پرسشگر و محقق شد. طبیعت حساس ارتباطات میان خبرنگاران ورزشی و موضوع گزارش آنها و همچنین کاهش بودجه بسیاری از روزنامهها باعث شد سوژههای جنجالی ورزشی که نیاز به تحقیق و جمعآوری اطلاعات آنها را به پروژههای طولانیمدت تبدیل میکرد عمدتا مورد توجه مستندسازان تلویزیونی قرار گیرد. در آن دوران موضوعاتی از قبیل فوتبال انگلیسی و فساد کمیته بینالمللی المپیک و بعدها رویدادهایی مانند دوپینگ، مسابقات هماهنگ شده، رشوهخواری در میان ورزشکاران مطرح جهان مورد توجه قرار گرفت.
- نهادهای روزنامهنگاری ورزشی
بیشتر کشورهای جهان از انجمنهای روزنامهنگاران ورزشی مختص خود برخوردارند. بسیاری از ورزشها نیز به صورت جداگانه از باشگاهها و انجمنهایی برای روزنامهنگاران مختص آن ورزش برخوردارند. هدف این نهادها حفظ استانداردهای فعالیتهای مطبوعاتی در رویدادهای ورزشی، نظارت بر روند اعتباربخشی عادلانه و تقدیر از روزنامهنگاری ورزشی با بالاترین استانداردها است.
اتحادیه بینالمللی مطبوعات ورزشی یا AIPS در سال 1924 و طی برگزاری رقابتهای المپیک در پاریس با هدف بهبود همکاری میان اعضای انجمنها در دفاع از ورزش و منافع حرفهای اعضای این انجمن، افزایش دوستی، انسجام و منافع مشترک میان روزنامهنگارارن ورزشی در تمامی کشورها و اطمینان از وجود بهترین شرایط کاری برای اعضای انجمن تاسیس شد.
عملکرد این انجمن براساس زیرمجموعههای قارهای و ملی است و با بزرگترین فدراسیونهای ورزشی جهان از قبیل کمیته بینالمللی المپیک، فیفا و فدراسیون بینالمللی دو و میدانی ارتباط بسیار نزدیکی دارد.
طی دهههای 70 و 80 روزنامهنگاری شهروندی در اروپا به دلیل افزایش محبوبیت مجلات هواخواهان (Fanzines) مجلات ورزشی که توسط طرفدارن فوتبال منتشر میشد، رشد قابل توجهی یافت. این مجلات توسط طرفداران برای طرفداران نوشته شده و معمولا درآنها برنامههای رسمی باشگاههای ورزشی منتشر میشد. برخی از نویسندگان این مجلات ارزانقیمت توسط باشگاههای ورزشی جذب میشدند و به همین واسطه به شهرت زیادی دست پیدا میکردند.
ظهور اینترنت باعث شد بیشترین بخش این انرژی حاصل از طرفدارن ورزشی بر وبلاگها متمرکز شود و وبلاگهای ورزشی بسیار مشهوری خلق شوند، از وبلاگهای مختص باشگاهها گرفته تا وبلاگهایی که تنها اخبار ورزشی را پوشش میدادند.
منابع: Wikipedia
New world encyclopedia