با هزینه زیاد افزون بر یک سال پس از وقوع زلزله، بیمارستانی برای مردم محلی ساخته‌اند که پس از اتمام و تحویل پروژه، کارفرما یعنی وزارت بهداشت متوجه شده قابل بهره‌برداری نیست. به این خاطر که مجری پروژه در ساخت این بیمارستان برخی قواعد ساده و بدیهی را رعایت نکرده است؛ ازجمله اینکه درهای بیمارستان کوچکند و برانکار از میان آنها نمی‌گذرد. طول آسانسورها هم کافی نیست و نیمی از برانکار بیرون توی راهرو می‌ماند! به واقع مجری پروژه با اندازه‌ها و استانداردهای یک مجموعه مسکونی بیمارستان ساخته است. حالا قرار شده تمامی 80 در بیمارستان را خراب کرده و از نو بسازند و با تخریب برخی دیوارها و تغییر در طراحی فضای داخلی آسانسورهای بزرگ‌تری نصب کنند. جالب است در همه یک سالی که بیمارستان داشته ساخته می‌شده هیچ‌کدام از معماران و مهندسان و مدیرانی که مرتب به پروژه سرکشی می‌کرده‌اند به اندازه یک برانکار فکر نکرده‌اند.
بعد: برخلاف قانون اساسی کماکان بسیاری از پروژه‌های بزرگ عمرانی بدون ارزیابی زیست‌محیطی اجرا می‌شوند یا این ارزیابی بسیار سرسری و فاقد تأثیر در طراحی و سرنوشت نهایی پروژه انجام می‌شود. به واقع ارزیابی زیست‌محیطی یکی از ده‌ها برگه‌ای است که کارفرما برای اخذ مجوز نهایی باید ضمیمه تقاضایش بکند.
غالب مهندسان مشاور موجود شرکت‌هایی هستند که بلدند کم هزینه و سریع این برگه را در اختیار کارفرما قرار دهند؛ گاه بی‌آنکه حتی از طراحی و نقشه و مشخصات واقعی پروژه مطلع باشند. مجریان محترم (از جمله وزارتخانه‌های فخیمه راه و نفت و نیرو) غالبا گمان می‌کنند ارزیابی زیست‌محیطی گیر پر هزینه و زائد سازمان محیط‌زیست است و همیشه باید راهی پیدا کرد برای دور زدن آن و متأسفانه مهندسان مشاور که بسیاری از آنها توسط استادان و کارشناسان به‌نام محیط‌زیست اداره می‌شوند اینطور راه‌ها را خوب بلدند و خیلی ارزان به این کارفرمایان می‌فروشند. درحالی‌که تجربه بسیاری از سدهای سوراخ و جاده‌های به بیراهه رفته و شهرهای جدید نامسکون نشان می‌دهد که ارزیابی زیست‌محیطی نه فقط ابزاری است برای کاهش آثار محیطی مخرب پروژه، بلکه همچنین راهی است برای تصحیح مشکلات فنی و افزایش بهره‌وری آن. مشکل این است که کارفرما (کسی که هزینه اجرای پروژه را فراهم می‌کند) و مجری و بهره بردار غالبا نهادهای مختلفی هستند و هر کس به‌دنبال نفع خود است و اینکه در درازمدت آن دیگری با چنین پروژه نادرستی بیچاره خواهد شد مشکل این یکی نیست که می‌خواهد هر طور شده 2ریال ارزان‌تر پروژه را اجرا کند! و آنچه در این میان قربانی می‌شود نه فقط محیط‌زیست، بلکه در بسیاری از موارد مقوله عام عقل است.
سرانجام: مکررا مقاماتی منتسب به وزارت علوم مدعی شده‌اند ما در تولید علم طی سالیان اخیر گوی رقابت را از همه مدعیان ربوده و به رتبه نخست جهان رسیده‌ایم. دست‌مریزاد. خسته نباشید. لابد منظورتان افزایش انتشار مقالات ای‌اس‌ای است که دانه‌ای 50هزار تومان در میدان انقلاب فروخته می‌شود. اگر پول قرارداد 2بازیکن فوتبال را تخصیص بدهیم به خرید مقالات مشابه بیشتر، شاید نه فقط در کره زمین، در منظومه شمسی هم اول بشویم. فقط یادمان باشد به مهندسان‌مان یادآور شویم همه مراجعان بیمارستان عمودی رفت‌وآمد نمی‌کنند و برای تردد آنها که به ناچار افقی حمل‌ونقل می‌شوند هم باید فکری کرد!
*روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه
