به گزارش رویترز یافتههای این پژوهش که کارشناسان آن را دگرگونکننده حوزه سلولهای بنیادی توصیف میکنند، دال بر این است که در آینده میتوان سلولهای انسانی را نیز با استفاده از تکنیک مشابهی برنامهریزی مجدد ژنتیکی کرد و به این ترتیب به شیوه سادهتری برای جایگزینی سلولهای آسیبدیده یا رشد دادن اندامهای جدید برای افراد بیمار و مجروح دست یافت.
کریس میسون، رییس بخش پردازش زیستی پزشکی باززایی در یونیورسیتی کالج لندن که در این پژوهش شرکت نداشته است، میگوید رویکردی که در این پژوهش در موشها مورد استفاده قرار گرفته است «سادهترین، ارزانقیمتترین و سریعترین شیوه» برای ایجاد سلولهای به اصطلاح چندتوانی - که میتوانند به انواع متفاوت سلولها بدل شوند- از سلولهای بالغ است.
او میگوید: »اگر این شیوه در انسان هم موفق باشد، ممکن است این حوزه را به کلی دگرگون کند و نهایتا به دسترس قرار گرفتن طیف گسترده از سلولدرمانیها با استفاده از سلولهای خود بیمار به عنوان مواد آغازین بینجامد- در این صورت ما به عصر پزشکی شخصیشده وارد میشویم.»
این تجربیات که نتایج ان چهارشنبه 27 ژانویه در نشریه نیچر منتشر شد، با همکاری دانشمندانی از مرکز زیستشناسی تکاملی «ریکن» در ژاپن و بیمارستان بریگهام و زنان و دانشکده پزشکی هاروارد در آمریکا انجام شد.
به گفته این دانشمندان، آنان در این پژوهش سلولهای پوستی و خونی موشها را برداشتند و در آزمایشگاه آنها را تکثیر کردند، سپس با قرار دادن آنها در معرض حوادث گوناگون مانند ضربه، کمبود اکسیژن و محیط اسیدی در معرض استرسهای شدیدی «تقرییا تا حد مرگ» قرار دادند.
یکی از این موقعیتهای «پراسترس» این بود که به سادگی این سلولها را در یک محلول اسیدی ضعیف برای حدود ۳۰ دقیقه قرار دهند.
دانشمندان در طول چند روز مشاهده کردند که این سلولها نه تنها زنده ماندهاند، بلکه با بازگشت به حالتی مشابه آنچه در سلولهای بنیادی رویانی دیده میشود، بهبود یافتهاند.
این سلولهای بنیادی را که این پژوهشگران »سلولهای چندتوانیشده ناشی از اثر تحریک» (STAP) نامیدهاند، در این حالت بسته به محیطی که در آن قرار میگرفتند، توانایی تمایز یافتن و بالغ شدن به انواع سلولها و بافتها را پیدا کرده بودند.
عصر جدید سلولهای بنیادی
هوراکو اوباکاتو که سرپرست این پژوهش در مرکز ریکن است، میگوید: «اگر ما سازوکارهایی را که در نتیجه آنها حالات تمایز سلولی را حفظ میشوند یا از دست میروند را بشناسیم، راه برای طیف گستردهای از امکاتات برای پژوهشها و کاربردهای جدید با استفادههای سلولهای زنده گشوده میشود.»
سلولهای بنیادی سلولهای پیشساز همه سلولهای بدن هستند و میتوانند به همه انواع سلولهای دیگر تمایز پیدا کنند. دانشمندان میگویند این سلولها با کمک به باززایی بافتها و به طور بالقوه با رشد اندامهای جدید میتوانند امکان معالجه بیماریهایی را فراهم آورند که در حال حاضر برایشان فقط درمانهای محدودی وجود دارد.
بررسیهای تجربی اخیر نشان داده است که میتوان از سلولهای بنیادی برای ایجاد بافت کبدی انسانی دارای کارکرد و نیز ایجاد بافت عضله قلب دارای قابلیت ضربان استفاده کرد.
دو نوع اصلی سلولهای بنیادی اصلی وجود دارد: سلولهای رویانی که از رویانهای به دست میآیند، و سلولهای بنیادی بزرگسال یا IPS که از پوست یا خون گرفته میشوند و با برنامهریزی مجدد ژنتیکی به سلولهای بنیادی بدل میشوند.
از انجایی که برداشت سلولهای بنیادی رویانی به تخریب رویان انسانی نیازمند است، این تکنیک کانون بحثها واعتراضات اخلاقی از طرف گروههای طرفدار حیات بوده است.