بررسی چند مصوبه شورای برنامهریزی آموزش عالی در حوزه بازنگری عناوین درسی در گروه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی حاکیست، اغلب دانشگاههایی که رشتههایی با عناوین قدیمی «مهندسی کشاورزی - مکانیک ماشینهای کشاورزی»، «مهندسی آب»، «مهندسی کشاورزی - آب»، «مهندسی کشاورزی - خاکشناسی» و «مهندسی کشاورزی - علوم و صنایع غذایی» در آنها دایر بوده، پس از ابلاغ عناوین جدید نسبت به اجرای ابلاغیهها اقدام نکرده و شاهد این مثال، عدم بروز رسانی پایگاههای رسمی این دانشگاههاست.
به عنوان نمونه، بیش از سه چهارم دانشگاههایی که رشته مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی در آنها دایر بوده، نسبت به مصوبه شورای برنامهریزی آموزش عالی مبنی بر تغییر نام این رشته اقدام نکردهاند.
این درحالیست که شورای برنامهریزی آموزش عالی در اردیبهشت ماه 1392 در پی بازنگری عناوین درسی گروه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، عنوان «مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی» را عنوانی «منسوخ شده» اعلام کرده و ابلاغ کرده بود که نام این رشته به «مهندسی مکانیک بیوسیستم» تغییر پیدا کند.
بر اساس مصوبه شورای برنامهریزی آموزش عالی، ارائه رشته مهندسی مکانیک بیوسیستم در مقطع کارشناسی با سه گرایش توان و ماشین، انرژیهای تجدیدپذیر و فناوری پس از برداشت و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری با سه گرایش طراحی ماشینهای کشاورزی، انرژیهای تجدیدپذیر و فناوری پس از برداشت، لازمالاجراست.
با این حال، تنها چند دانشگاه نظیر تهران، ارومیه، بوعلی همدان و شهرکرد نسبت به اعمال مصوبه شورای برنامهریزی آموزش عالی در زمینه بازنگری عنوان این رشته اقدام کردهاند.
دانشگاههایی مانند تربیت مدرس، تبریز، شیراز، محقق اردبیلی، شهید چمران اهواز، علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، صنعتی اصفهان، شهید باهنر کرمان، ایلام، رازی کرمانشاه، کردستان، اراک، جهرم و فردوسی مشهد نیز کماکان این رشته را با عناوین منسوخ شده «مکانیک ماشینهای کشاورزی» یا «ماشینآلات کشاورزی» در پایگاههای رسمی خود معرفی کردهاند.
در بررسی ترتیب اثر دانشگاهها نسبت به مصوبه شورای برنامهریزی آموزش عالی درباره رشتههای دیگر نیز نتایج مشابهی مشاهده میشود. به عنوان مثال در بازنگری برنامه درسی مقطع کارشناسی رشته «مهندسی کشاورزی - خاکشناسی» در جلسه 19 خرداد 1392 شورای برنامهریزی آموزش عالی، ضمن بازنگری در برنامه درسی، عنوان این رشته به «علوم و مهندسی خاک» تغییر پیدا کرده است.
اما بررسیها حاکیست که تنها دانشگاه تهران مصوبه اخیر شورای برنامهریزی آموزش عالی مبنی بر تغییر نام رشته «خاکشناسی» به «علوم و مهندسی خاک» را به رسمیت شناحته و در فرهنگ سایر دانشگاهها نظیر تبریز، شهرکرد، شهید باهنر کرمان و شهید چمران اهواز همچنان عنوان «خاکشناسی» ساری و جاری است.
در دانشگاههای فردوسی مشهد، شیراز، یزد، گیلان، ارومیه، رازی کرمانشاه، کردستان، محقق اردبیلی و دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان نیز عنوان «علوم خاک» برای رشته «علوم و مهندسی خاک» رایج است. در دانشگاههای صنعتی اصفهان، زنجان و شاهد هم تلفیقی از «خاکشناسی» و «علوم خاک» برای نام بردن از رشته «علوم و مهندسی خاک» بکار رفته است.
در 29 اردیبهشت ماه 1392، شورای برنامهریزی آموزش عالی همزمان با بازنگری برنامه درسی مقطع کارشناسی رشتههای «مهندسی کشاورزی - علوم و صنایع غذایی» و «مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی»، عنوان واحد «علوم و مهندسی صنایع غذایی» را بر آنها نهاد. پس از گذشت قریب یکسال از این مصوبه، تنها دانشگاه تهران این تغییر را لحاظ کرده است؛ در حالی که ادبیات رایج برای نام بردن از این رشته در پایگاههای رسمی دانشگاههایی نظیر تبریز، فردوسی، شیراز، ارومیه، صنعتی اصفهان، ایلام، شهید باهنر کرمان و جهرم و ... همچنان همان «علوم و صنایع غذایی» است.
و اما بررسی مصوبه دیگر شورای برنامهریزی آموزش عالی در زمینه بازنگری برنامه درسی و تجدیدنظر در عنوان رشته «مهندسی کشاورزی - آب».
این شورا در هشتم بهمن ماه 1391 در کنار بازنگری برنامه درسی رشتههایی که تا آن روز تحت عنوان «مهندسی کشاورزی - آب» یا «مهندسی آب و خاک» نامیده میشدند، عنوان «علوم و مهندسی آب» را برای این رشته برگزید اما ظاهراً دانشگاههای فردوسی مشهد و شهید چمران اهواز از معدود دانشگاههایی هستند که این تغییر را پذیرفتهاند.
این رشته کماکان در پایگاههای رسمی دانشگاههای تهران، تبریز، شیراز، گیلان، ارومیه، صنعتی اصفهان، رازی کرمانشاه، کردستان، شهرکرد، اراک، زنجان، ایلام، شهید باهنر کرمان، محقق اردبیلی و جهرم و ... تحت عنوان «مهندسی آب» یا «مهندسی کشاورزی - آب» یا «مهندسی کشاورزی - علوم آب» نامیده میشود.
این بررسیها که از رواج چند عنوان برای یک برنامه درسی واحد در نظام دانشگاهی کشور حکایت میکند، توجه به انسجام هر چه بیشتر در آموزش عالی از منظر «کم شدن فاصله میان تصمیمات ستاد با آنچه در بدنه دانشگاه اجرا میشود» را ضروری مینماید.