صدور مجوز مرگ جنگل‌های زاگرسی در ۳ استان

مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور در حالی برای سقزگیری در 3 استان زاگرسی(ایلام، کرمانشاه و کردستان) مجوز صادر کرده‌اند که استان ایلام به‌عنوان مرکز بحران پدیده خشکیدگی (زوال) بلوط‌ها معرفی شده و جنگل‌های زاگرسی در کرمانشاه و کردستان هم روزگار ناگواری را تجربه می‌کنند.

29اردیبهشت‌ماه کارشناسان در گزارشی با عنوان «سقزگیری رویشگاه‌های زاگرسی را تهدید می‌کند» که در همین صفحه به چاپ رسید، صدور مجوز سقزگیری از درختان بنه‌ را که از آن به‌عنوان گونه همراه بلوط نام برده می‌شود در 3استان زاگرسی ایلام، کرمانشاه و کردستان درشرایط فعلی به مثابه تیر خلاص بر پیکر رنجور رویشگاه‌های زاگرسی عنوان کرده بودند.

مهندس مرتضی ابراهیمی رستاقی، عضو پیشین شورای‌عالی سازمان جنگل‌ها و از بنیانگذاران سقزگیری به شیوه نو، در آن گزارش ضمن انتقاد از سقزگیری گفته بود که بهره‌برداران حین سقزگیری از درختان بنه نه‌تنها اصول فنی را رعایت نمی‌کنند که برخلاف معیارها و ضوابط تعیین شده حتی از درختان با قطر کمتر از 20سانتی‌متر هم سقز می‌گیرند که این برای درختان بنه فاجعه‌آفرین است.

وی با اعلام اینکه اگر قرار باشد اصول فنی و علمی درسقزگیری رعایت شود در هر هکتار حداکثر 3درخت قابلیت سقز‌گیری دارند که مقرون به صرفه نیست، گفت: بهره‌برداری باید به سمتی برود که باعث حفظ منابع و سرمایه‌های ژنی بشود. بدیهی است سقزگیری در شرایط فعلی که رویشگاه‌های جنگلی زاگرس به‌شدت بیمار است باعث نابودی این رویشگاه‌ها می‌شود.سودابه کروری هم که فوق‌دکتری تکنولوژی محیط‌زیست از دانشگاه وین دارد و بخشی از مطالعات وی درباره رویشگاه‌های زاگرسی است پیش از این تأکید کرده بود که بهره‌برداری از سقز باعث مرگ زودرس بنه‌ها می‌شود و جز تباهی برای رویشگاه‌های زاگرسی ثمری ندارد.

بی توجهی به‌نظرات صاحب‌نظران

دکتر هادی کیادلیری، رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران ‌نیز در واکنش به صدور مجوز سقزگیری به همشهری گفته بود که با هرگونه استرس و تنش جدید در اکوسیستم‌های جنگلی زاگرس که از پدیده خشکیدگی رنج می‌برند مخالفم چه برسد به اینکه بخواهند برای سقزگیری مجوز صادر کنند زیرا زخم‌های ناشی از سقزگیری تبدیل به محلی برای تجمع آفات و شیوع آنها می‌شود.

دکتر هادی کیادلیری، در آن گزارش با قاطعیت تمام سقزگیری را باعث دامن زدن به وضعیت بحرانی رویشگاه‌های زاگرسی دانسته بود.دکتر جعفر حسین‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام هم گفته بود که براساس تحقیقاتی که به‌تازگی تحت عنوان «طرح جامع بررسی زوال بلوط‌ها» انجام شده پدیده خشکیدگی که بیش از 6سال است دامن رویشگاه‌های زاگرسی را گرفته درختان بنه را نیز به‌شدت مبتلا کرده حتی در مناطقی درختان بنه بیش از بلوط‌ها دچار پدیده خشکیدگی شده‌‌اند.

گزارش همشهری واکنش‌های متعدد کارشناسان و صاحب‌نظران منابع طبیعی را در پی داشت. ماحصل گفته‌های کارشناسان آن بود که چطور سازمانی که متولی حفاظت از رویشگاه‌های زاگرسی است بدون درنظر گرفتن وضعیت بحرانی این رویشگاه‌های رو به احتضار برخلاف همه معیارهای فنی و علمی تجربه شده می‌خواهد برای سقزگیری مجوز صادر کند. البته که آن کارشناسان براین تصور بودند که مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور که همواره بر تعامل با صاحب‌نظران و جامعه دانشگاهی تأکید می‌کنند با انعکاس دیدگاه‌های صاحب‌نظران در رسانه‌ها از صدور مجوز صرف‌نظر کنند. به‌ویژه آنکه مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور اسفندماه گذشته با دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات مرکز تفاهمنامه‌ای برای استفاده از یافته‌ها و پژوهش‌های علمی دانشجویان و استادان این دانشگاه امضا کرده بودند. با وجود این، دیروز خبری روی خبرگزاری میراث فرهنگی قرار گرفت که نشان ا‌ز صدور مجوز سقز‌گیری در 3 استان ایلام، کرمانشاه و کردستان دارد.

هومان خاکپور، دیده‌بان طبیعت بختیاری با اعلام این خبر گفت که «در 2 سال گذشته و با انتقادات فعالان محیط‌زیست سازمان جنگل‌ها مجوز‌های استحصال سقز از بنه‌زارهای زاگرس را باطل و این بهره‌برداری را ممنوع کرد با این حال امسال همزمان با فصل بنه‌گیری بار دیگر در استان‌های ایلام، کرمانشاه و کردستان مجوز استحصال سقز صادر شده است.» به گفته خاکپور به‌نظر می‌رسد این تصمیم با نادیده‌گرفتن ملاحظات علمی گرفته شده و در آن مصالح اجتماعی و سیاسی به مصالح محیط‌زیستی ترجیح داده شده است.