گاهي ممكن است مشكلاتي پيش بيايد كه در آن فردي ضرر كند، ظلم ببيند يا مورد بي‌مهري قراربگيرد. همه افراد حتي بچه‌ها هم تجربه ظلم يا برآورده نشدن خواسته‌هايشان را دارند. هركس براي مقابله با اين لحظات سخت راهي را انتخاب مي‌كند. اگر صفحه حوادث روزنامه‌ها را خوانده باشيد مي‌توانيد بدترين نوع مقابله بعضي از آدم‌ها ر ا با اين شرايط ببينيد. اما در كنار اين بدترين واكنش‌ها، راه ديگري هم مي‌توان پيدا كرد. گاهي در همين صفحه‌هاي حوادث يك تيتر به خوبي خودنمايي مي‌كند كه مادري قاتل فرزندش را بخشيد ! سودبخشش را نمي‌توان فقط با حساب و كتاب دنيايي برآورد كرد اما بخشش براي همين دنيا هم مفيد است. بخشي از آثار فردي بخشش را مي‌توان سلامت رواني و جسماني، كاهش اضطراب، افسردگي، پرخاشگري، اميدواري، رضايت فردي و اجتماعي، آرامش، بركت و روزي دانست. بخشش احساس گناه، آزردگي، ترس و خشم را از بين مي‌برد. در جامعه هم فرد با بخشش ديگران به محبوبيت، امنيت، تبديل كينه به محبت، كمك به اصلاح يك فرد ديگر و... مي‌رسد.
- بخشيدن را معني كنيد
در قدم اول شما بايد در ابتدا معني و مفهوم بخشش را به درستي براي خودتان تحليل كنيد. چون برداشت اشتباه از مفهوم «بخشيدن» ممكن است در ناخودآگاه شما موجب مقاومت در برابر بخشيدن ديگران بشود. گاهي معني بخشش اشتباه در ذهن ما جا ميفتد؛ مثلا اينكه فكر كنيد بخشش به نوعي وظيفه شماست و شما مجبوريد به بخشيدن ديگران؛ اينكه بخشش را به معني فراموش كردن بدانيد يا فكر كنيد بخشش به معني ضعيف بودن شما يا قبول بي‌اهميت بودن مسئله بوده است‌و... معاني اشتباهي از بخشش است. بخشش يعني در شرايطي كه به‌طور واقعي آنچه حقتان نبوده پيش آمده؛ به جاي افكار منفي مانند خشم، ترس، كينه، انتقام‌جويي و... فكر‌هاي خوب و سازنده‌اي مانند گذشت، ترحم، همدلي، محبت و... را در عمل نشان دهيد. امروز همه مي‌توانند با نگاه كوتاهي به اطرافشان ليستي از قهرها، دشمني‌ها و طلاق‌ها را اسم ببرند تا جايي كه براي بعضي‌ها زشتي اين رفتارها به‌خاطر تكرار زياد كمرنگ شده است اما در تاريخ زندگي بزرگاني مانند پيامبران و امامان تا دلتان بخواهد مي‌توانيد انواع گذشت را ببينيد.
- شبيه خدا شويد
بخشيدن كار راحتي نيست براي همين است كه امام سجاد(ع) وقتي مورد ظلم قرار مي‌گيرند، دعا مي‌كنند تا خدا به ايشان كمك كند تا بتوانند ديگران را ببخشند و در دعاهاي مختلفي بيان مي‌كنند: «مرا بر خيرخواهي از كسي كه با من بد كرده است، پيوستن به كسي كه از من بريده است و در چشم‌پوشي و گذشت از بدي‌ها توفيق ده». اهل‌بيت شبيه‌ترين مردم به خدا هستند و يكي از رازهاي جذابيت‌شان همين بخشش است. ما هم در مراتبي، بعد از اهل‌بيت هرچقدر كه بخواهيم جذاب‌تر شويم و زندگي آرام‌تر و شادتري داشته باشيم، بهتر است شبيه خدا شويم. شبيه خدا شدن سخت نيست. بچه‌ها بيشتر اين صفت‌ها را دارند؛ زود مي‌بخشند و زود خطا و بي‌مهري ديگران را فراموش مي‌كنند. وقتي عذرخواهي ديگران را قبول مي‌كنيم، وقتي بيشتر از تلافي كردن و آبرو بردن به فكر اصلاح كردن باشيم، تلاش كرده‌ايم بيشتر شبيه خدا باشيم. «اگر كار خيري را آشكار‌سازيد يا آن را پنهان داريد يا از بدي (ديگران) درگذريد (در همه متخلّق به اخلاق خدا شده‌ايد و) همانا خداوند همواره با گذشت و تواناست». (تفسير آيت الله مشكيني/ آيه 149سوره نساء)
- چند قدم تا بخشش
براي بخشيدن بهتر است شناخت خودتان را تغيير دهيد؛ مثلا تا معني اتفاقي كه افتاده را براي خودتان ساده نكنيد، نمي‌شود منتظر بخشش بود. تغيير احساس شما هم مهم است ؛ اگر به زبان بخواهيد ببخشيد اما احساستان را تغيير ندهيد، آرامش واقعي بخشش برايتان اتفاق نمي‌افتد. پس ابتدا و به مرور زمان فرصت كنار گذاشتن احساس خشم، مظلوم واقع شدن و... را از خود بگيريد.
بخشش يك فرايند است و نبايد از خودتان و ديگران انتظار بخشش سريع داشته باشيد. مي‌توانيد بخشيدن را اينگونه تمرين كنيد:
بهتر است اول خودتان را ببخشيد. طلب بخشش هم عذرخواهي شفاهي مي‌خواهد و هم اقدام به جبران. اين كاري است كه شما بايد در مورد خودتان هم انجام دهيد. تمرين كنيد و اگر در گذشته كم كاري، رفتار خطا و... داشته‌ايد كه منجر به ناكامي و تجربه تلخي برايتان شده و مرور هرباره آن شما را آزار مي‌دهد، خودتان را ببخشيد و دست به جبران بزنيد. كسي كه نتواند دل خودش را به‌دست آورد و خود را ببخشد نمي‌تواند ديگران را هم ببخشد.
از دوستانتان شروع كنيد. اگر بين شما و دوست‌تان كه شما از نيت قبلي خوب او آگاه هستيد مشكلي پيش‌آمده، مي‌توانيد بخشش را از همين‌جا شروع كنيد. با معجزه بخشش، دوستي شما مي‌تواند حتي قوي‌تر از قبل شود.
مرحله اول: خوب است واقعيت را بدون افراط و تفريط ببينيد و يك‌بار همه ماجرا را با نگاه نفر سومي مرور كنيد و به‌خودتان حق برون ريزي و مشورت گرفتن را بدهيد.
مرحله دوم : خودتان را مجبور به بخشيدن ندانيد اما به راه‌هاي موجود و نتيجه هركدام فكر كنيد. مثلا با قهر و انتقام چه مي‌شود و با صحبت با دوست‌تان و بخشش او چه؟
مرحله سوم : بخشش را هم به‌عنوان يك راه به‌خودتان پيشنهاد دهيد و فايده آن را براي خودتان و دوست‌تان به ياد آوريد و به‌خودتان اين پاداش را بدهيد كه «ببخش تا خدا هم تو را ببخشد».
ممكن است آسيب و رنج شما از طرف كسي باشد كه دوست‌تان نباشد و از قبل مشكلاتي هم بين شما وجود داشته است. شما مي‌توانيد فقط در قلبتان او را ببخشيد، يا در مرتبه‌هاي بهتر به‌خود فرد بگوييد و يا اگر موضوع از اول در جمعي اتفاق افتاده، گذشت‌تان را در جمع بيان كنيد. اينها به‌خاطر آن است كه از 2جا ضرر نكنيد و به غيرآسيبي كه ديده‌ايد نخواهيد باراحساس بدي از گذشته را دائم با خود حمل كنيد. علاوه بر آن ، بخشش شما مي‌تواند پل مهمي براي رشد معنوي‌تان هم شود.
نظر شما