مادرش دختر میرزا آقاخان مستوفی، فرزند میرزا ابوالقاسم ملاباشی از عالمان و مجتهدان زمان ناصری بود.
دبیرسیاقی تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در دبیرستان شاهپور (امید) قزوین به پایان برد. در سال 1318 دوره دوم متوسطه را به انجام رسانید. از آن پس در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و به دریافت دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی در سال 1324 توفیق یافت. دبیرسیاقی از سال 1320 به استخدام وزارت دارایی درآمد و تا سال 1353 بازنشسته شد.
وی مدت 34 سال همواره در مصدر مشاغل مختلفی چون ریاست دفتر اداره کل مالیات‌های مستقیم، عضو کمیسیون‌های مالیاتی و ریاست مالیه تهران، ریاست اداره قوانین و عضویت شورای عالی مالیاتی بوده است.
دبیرساقی از خرداد 1326 به همکاری با علامه دهخدا در مورد لغت نامه نامزد شد و علاوه بر آن از کار تدریس غافل نماند. او به دعوت دانشگاه عین الشمس قاهره دو سفر به مصر رفت و به تدریس و ایراد سخنرانی در دانشگاه قاهره و الازهر پرداخت.
وی همچنین نخستین استاد فارسی در دانشگاه پکن است. او علاوه بر پنجاه مقاله که در زمینه ادب و لغت در مجلات ادبی و یادنامه ها منتشر ساخته ، آثار دیگری نیز تالیف نموده است.
دبیرسیاقی به تدریس در آموزشگاه عالی دارایی و مدرسه عالی ادبیات و زبان های خارجه و مدرسه خارجی و مدرسه عالی حسابداری و دانشکده علوم مکاتباتی ودانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشگاه ملی و پژوهشکه ملی و پژوهشکه فرهنگ ایران به تدریس ادبیات و زبان فارسی پرداخت.
دبیرسیاقی میان سال های 1326 تا 1334 در گردآوری لغت نامه دهخدا با علی اکبردهخدا همکاری داشت و از آن پس تا سال 1359 که تالیف لغت نامه پایان یافت بنا به وصیت علامه دهخدا در کنار دکتر معین و دکتر سیدجعفر شهیدی به بررسی و تالیف لغت نامه پرداخت. و در این مدت سرگرم تالیف لغت نامه ای با دیگر همکاران بود و تاکنون یازده جزء آن تالیف و طبع نشر شده است.این لغت نامه که حدود یکصد مجلد خواهد شدبه تدریج مجلدات آن منتشر خواهد شد. مرحوم دهخدا در یک نوار صوتی از وی به عنوان یک جوان کوشا در زمینه تنظیم لغت نامه یاد کرده است.
دبير سياقي استاد ادبیات و از دستیاران علامه دهخدا در تالیف لغت نامه و شاهنامه شناس تا کنون بیش از 80 متن ادبی و تاریخی را به تصحیح و نگارش در آورده است که در میان آن ها می توان از دیوان منوچهری ، نزهت القلوب فرهنگ سروری و سلطان جلاالدین خوارزمشاه و شاهنامه فردوسی نام برد.
استاد سیدمحمد دبیر سیاقی در ۹۹ سالگی به دیار باقی شتافت.
نظر شما