به گزارش واحد مرکزی خبر از سن پترزبورگ، ترس و وحشت از قدرت روز افزون امپراتوری آلمان در اوایل قرن بیستم باعث شد که رقبای آن دولت یعنی انگلستان، روسیه تزاری و فرانسه اختلافات دیرینه خود را موقتاً کنار بگذارند و زمینه اتحاد علیه آلمان را ایجاد کنند.
اما برطرف کردن اختلافات روسیه و انگلستان در قاره آسیا از همه مشکل‌تر بود. دولت فرانسه در نزدیک کردن روسیه و انگلستان کوشش فراوانی کرد و سرانجام با میانجیگری دولت پاریس در 31 اگوست سال 1907 نهم شهریور 1286 شمسی(21 رجب سال 1325 قمری) قراردادی بین وزیر خارجه وقت روسیه و سفیر انگلستان در سن پترزبورگ به امضا رسید.
![St. Petersburg in 1907 with the statue of Tsar Nicholas I in the middle.[Photo: Fimic / Maarit Kytöharju]](http://images.hamshahrionline.ir/images/upload/news/pose/8606/St.-Petersburg-in-1907[300].jpg)
بر اساس این قرار داد منطقه جنوب ایران تحت نفوذ انگلستان منطقه شمال تحت نفوذ روسیه تزاری و مرکز ایران به عنوان منطقه بی‌طرف شناخته شد.
به هنگام انعقاد این قرارداد دولت ایران نه نماینده‌ای در محل و نه حتی از آن اطلاعی داشت.
در 25شهریور همان سال سفیر روسیه و انگلستان به صورت رسمی دولت قاجار را از انعقاد قرارداد تقسیم ایران مطلع کردند و در اول مهرماه سفیر انگلیس در تهران متن فرانسه و ترجمه فارسی قرارداد را برای وزیر خارجه ایران فرستاد.
افشای قرار داد 1907 باعث هیجان و ناراحتی شدیدی بین مردم و نمایندگان مجلس در آن زمان شد به طوری که تظاهراتی علیه حکومت قاجار در تهران و شهرستان‌ها بر پا شد.
10 روز بعد دولت ایران در یادداشتی به دولت‌های روسیه و انگلستان اعلام کرد قرار داد سن پترزبورگ را مطلقاً به رسمیت نمی‌شناسد، اما در این زمان دولت ایران بسیار ضعیف‌تر از آن بود که بتواند مانع اجرای مفاد قرارداد بین دو دولت بزرگ استعماری آن زمان شود.
با این حال با سقوط حکومت تزاری در سال 1917 میلادی و پایان جنگ جهانی اول قرار داد سن پترز بورگ عملاً به معاهده‌ای بی‌‌ارزش تبدیل شد.
