میگرن در کما

 اما مدتي پيش خبري آمد كه همه‌‌چيز را تغيير مي‌داد؛ محققان ايراني با گياهان كاملا ايراني موفق شده‌اند اين بيماري لاعلاج را درمان­‌پذير كنند؛ دارويي با عنوان «ميگري‌هيل» مي‌تواند پايان كابوس ميگرن در ايران و جهان باشد. محققان دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي ايران، تهران و گيلان با مديريت محققي كه خودش سال‌ها با اين بيماري دست و پنجه نرم كرده است پس از سال‌ها تحقيق و مطالعه موفق به كشف اين دارو با تركيبي از 20نوع گياه شده‌اند. امروز اين دارو به شكل بخور استنشاقي در كلينيك‌‌هاي خاص براي بيماران مبتلا به ميگرن استفاده مي‌شود. دكتر «رضا رمضاني خورشيددوست» كه با همه وجود سردردهاي ميگرني را تجربه كرده است، مدير اين پروژه بزرگ علمي است. رمضاني در نخستين دوره مجلس شوراي اسلامي از شهر رشت به‌عنوان جوان‌ترين نماينده مجلس حضور داشت و مدتي نيز مديريت جهادسازندگي استان گيلان را در اوايل انقلاب عهده‌دار بود. او كه 62 بهار را پشت‌سرگذاشته از سال‌هايي مي‌گويد كه با بيماري ميگرن دست‌وپنجه نرم مي‌كرد و پيشنهاد يك دوست او را در مسيري قرار داد تا براي درمان‌كردن اين بيماري مزمن دست به‌كار شود. او كه فارغ‌التحصيل دكتري مهندسي سيستم‌ها و كنترل از دانشگاه كيس وسترن رزرو آمريكا است از 31سال همدمي با ميگرن و تحقيقات گسترده براي درمان اين بيماري مي‌گويد.

• مهمان ناخوانده

از 6سالگي بيماري ميگرن مهمان ناخوانده‌اي بود كه سراغم آمد و تا 38سالگي با من همراه بود؛ مهماني كه براي ساكت كردن درد آن مجبور بودم از انواع مختلف داروهاي مسكن استفاده كنم اما مدتي بعد دوباره حمله‌هاي ميگرني شروع مي‌شد. در رشت زندگي مي‌كرديم و پدرم پيشه‌وري بود كه شيفته كتاب بود و تا 2 هفته آخر عمر به كتابفروشي مشغول بود و سرانجام در كنار كتاب‌هايش تسليم مرگ شد. از كودكي شاگرد ممتاز و تشنه آموختن بودم. همزمان زبان انگليسي، فرانسوي، روسي و عربي مي‌خواندم. يك مسئله علمي در درس شيمي تلنگر بزرگي بود كه مرا در مسير آموختن علم و تحقيق و پژوهش قرار داد. در يكي از درس‌ها كه مربوط به جدول مندليف بود با عنصري به نام آنتيموان مواجه شدم. علاقه زيادي داشتم تا بدانم آنتي­موان چيست و چرا اين نام براي آن انتخاب شده است. با مطالعاتي كه در اين زمينه داشتم متوجه شدم آنتي­موان نام كشيشي است كه هيچ آشنايي با علم شيمي نداشت. او در حياط كليسا مرغ پرورش مي‌داد و بعد از مدتي متوجه شد مرغ‌هايي كه لانه آنها در يك گوشه از حياط كليسا قرار دارد از بقيه مرغ‌ها چاق‌تر مي‌شوند. اين كشيش براي پيدا كردن علت چاق شدن اين مرغ‌ها 2 جوجه مرغ را سربريد و آنها را به آزمايشگاه برد و از متخصصان آزمايشگاه خواست تا با انجام آزمايش علت چاق شدن اين مرغ‌ها را پيدا كنند. بعد از مدتي عنصر آنتيموان در بدن اين مرغ‌ها كشف شد و به اين ترتيب اين عنصر به نام اين كشيش نامگذاري شد. بعد از فهميدن اين موضوع بارها با خودم فكر مي‌كردم چرا ما نتوانيم مانند آن كشيش به‌دنبال تحقيق و پژوهش حتي در رشته‌اي ديگر برويم.

با قبولي در كنكور، در رشته مهندسي مكانيك دانشگاه شريف مشغول به تحصيل شدم و بعد از فارغ‌التحصيلي براي ادامه تحصيل به آمريكا رفتم و در رشته سيستم و كنترل مشغول به تحصيل شدم. در همه اين سال‌ها بيماري ميگرن با من بود و آزارم مي‌داد. گرسنگي، نور، استرس، بي‌خوابي و تغيير آّب و هوا باعث حمله ميگرني مي‌شد و اين حملات 4ساعت يا گاهي اوقات 24ساعت ادامه داشت و در اين مدت نيز تهوع و سردردهاي شديد اجازه هيچ كاري به من نمي‌داد. وقتي دچار حمله مي‌شدم براي ساكت كردن موقتي درد از انواع مختلف داروهاي مسكن استفاده مي‌كردم. در ايران براي تهيه اين داروها مشكلي نداشتم اما در آمريكا با توجه به محدوديت ارائه دارو به بيماران با فاجعه بزرگي مواجه مي‌شدم. در 37سالگي به ايران بازگشتم و با عضويت در هيأت علمي دانشگاه اميركبير مشغول تدريس شدم. ميگرن كابوس بزرگ زندگي من بود و همسر و 4 فرزندم از نزديك شاهد بودند كه وقتي دچار حمله ميگرني مي‌شدم به چه حال و روزي مي‌افتادم.

• يك اتفاق ساده

يك دوست مسير زندگي‌ام را تغيير داد. هيچ‌گاه آن روز را فراموش نمي‌كنم. 23سال قبل، يكي از دوستانم كه در آمريكا تحصيل كرده بود مجموعه‌اي از گياهان را در اختيارم قرار داد و ادعا كرد با استفاده از اين گياهان در مدت زمان 3‌ماه بيماري ميگرن درمان خواهد شد. حرف او را جدي نگرفتم و با خودم گفتم شوخي بزرگي است. سال‌ها بود كه اين جمله را از همه شنيده بودم كه ميگرن درمان ندارد. هر چند روز يك‌بار با شروع حملات ميگرني بايد بلافاصله آمپول مسكن مي‌زدم. گياهاني را كه دوستم داده بود تا 3‌ماه استفاده نكردم چون باور نداشتم. براي انجام يك پروژه كاري 20روز به جنوب ايران سفر كردم و بعد از بازگشت تصميم گرفتم تا براي يك‌بار هم كه شده به توصيه دوستم عمل كنم. طبق دستور به‌مدت 20روز از اين گياهان استفاده كردم. 9‌ماه از مصرف اين گياهان سپري شد و خبري از ميگرن و حملات ميگرني نبود. بازهم باور نكردم. از آنجا كه رشته تحصيلي‌ام سيستم و كنترل بود خودم را ارزيابي كردم، به‌خودم گرسنگي دادم، نخوابيدم، در معرض نور قرار گرفتم اما بازهم خبري از ميگرن نبود. بايد باور مي‌كردم كه بيماري ميگرن درمان شده است. موضوع را با يكي از مديران بخش پزشكي كه عضو هيأت علمي دانشگاه تهران بود مطرح كردم. باور اين واقعيت براي او نيز دشوار بود؛ چون همه متخصصان گفته‌اند و در كتاب‌ها نوشته‌اند كه ميگرن درمان ندارد. اين چنين بود كه پروژه تحقيق و توسعه داروي درمان ميگرن شكل گرفت. از آن زمان تاكنون گروه‌هاي تحقيقاتي مختلف مطالعات زيادي روي گونه‌هاي مختلف گياهان انجام دادند و فرضيه‌هاي مختلف آزمايش شد. اين تحقيقات پشتيبان علمي لازم را فراهم و كشف اوليه داروي ميگرن را تأييد كرد. نام دارو را ميگري‌هيل گذاشتم كه «هيل» به‌معناي درمان است. سرانجام در سال 88توانستيم داروي ميگري‌هيل را به‌عنوان داروي درمان ميگرن ثبت كنيم و مجوز توليد صنعتي را از سازمان غذا و دارو بگيريم.

• شكستن مرز دانش

تا سال 88 اين دارو روي 110بيمار مورد آزمايش قرار گرفت كه بيش از 80درصد اين بيماران ميگرني درمان شدند. براي پردازش اين گياهان دارويي دستگاه بخور مخصوص طراحي شد و ساختمان 2 طبقه‌اي را به كلينيك تبديل كرديم تا بيماران بتوانند از اين دارو استفاده كنند. كلينيك آرامش، نخستين كلينيك درمان ميگرن در خاورميانه است. كلينيك‌هاي ميگرن معروف دنيا در شهرهاي لندن، كونيگ‌اشتاين آلمان و بروكسل قرار دارند. البته اين كلينيك‌ها براي پيشگيري و آموزش رفتار در قبال حملات ميگرني است. از سال88 پس از اخذ مجوز از وزارت بهداشت و درمان، شكل دارو را ارتقا داديم و در اين راه نيز گروهي از پژوهشگران به همراه مؤسسات پژوهشي و چند نورولوگ (متخصص مغز و اعصاب) به ما كمك كردند. در فاصله زماني سال88 تا 93حدود 1400بيمار مبتلا به ميگرن را براي درمان پذيرش كرديم و توانستيم خودمان را به مرز ارائه دارو در سطح استانداردهاي جهاني برسانيم. براي عرضه دارو در سطح جهاني، بايد بيش از هزار بيمار تحت درمان با اين دارو قرار بگيرند. در اين سال‌ها براي عرضه در سطح جهان، ضوابط سازمان غذا و داروي آمريكا معروف بهFDA را لحاظ كرديم. اكنون به لحاظ مستندات و دستاوردها، شكل ارتقا يافته داروي درمان ميگرن قابل ارائه در سطح جهاني است. اثربخشي اين دارو 81درصد است يعني از هر 100بيمار مبتلا به ميگرن 81نفر به شكل كامل درمان مي‌شوند و 19نفر ديگر نيز به لحاظ شدت، تعداد و طول زمان حملات سردردهاي ميگرني بهبود مي‌يابند. مهم‌ترين نكته در درمان اين بيماري اين است كه همه گياهان استفاده شده در داروي ميگري­‌هيل در ايران يافت مي‌شود و دانش آن كاملا بومي است. ظرفيت توليد دارو نيز در كارخانه‌هاي ايران وجود دارد. اين دارو هيچ وابستگي‌اي به خارج از كشور ندارد.

• پژوهش، كليد موفقيت

موفقيت در عرصه پزشكي و دارويي لازمه داشتن تحصيلات مرتبط با اين رشته و شناخت و دانش پزشكي است اما من فارغ‌التحصيل رشته سيستم و كنترل هستم. نكته اينجاست كه تحقيق و پژوهش و داشتن روحيه كار جمعي از عوامل موفقيت در هركار بزرگ علمي است و در ايران كمتر به اين مقوله‌ها اهميت داده مي‌شود. من در سطح دكتري دروس تحقيق و توسعه تدريس مي‌كنم و به خوبي با تشكيل يك گروه تحقيق و توسعه و مديريت آن آشنا هستم و اين همان چيزي است كه صنعت دارويي ما و در سطح كلان، اقتصاد مقاومتي به آن نياز دارد زيرا لازمه اقتصاد مقاومتي، نوآوري و تحقيق و توسعه است. 33نفر در طرح‌هاي ما فعاليت مي‌كنند كه 17نفر از آنها در تحقيق و توسعه هستند. بزرگ‌ترين سرمايه جهاني، تحقيق و توسعه است و با كشف داروهايي كه در درمان بيماري‌هاي لاعلاج مؤثر هستند مي‌توانيم ارزي برابر با فروش نفت وارد كشور كنيم. اين امر در صنعت دارويي با شعار محقق نمي‌شود بلكه با استفاده از نخبگان و توسعه و داشتن كلينيك‌هاي تخصصي محقق مي‌شود.

• ناباوري دشمن شماره يك

4فرزند دارم كه بزرگ‌ترين آنها 34سال دارد. 3 فرزندم در آمريكا شاهد سردردهاي شديد و حملات ميگرني من بوده‌اند. پس از درمان ميگرن من در 24سال گذشته، آخرين فرزندم سردردهاي مرا نديده است.
به ياد مي‌آورم كه يك‌بار وقتي مشغول رانندگي بودم دچار حمله ميگرني شدم و نمي‌توانستم درست رانندگي كنم. پليس آمريكا با تصور اينكه الكل مصرف كرده‌ام مي‌خواست از من تست الكل بگيرد. اگر همسرم آنجا كنارم نبود نمي‌دانم چه اتفاقي مي‌افتاد.

همسرم هميشه در همه لحظات حساس زندگي كنارم بوده است. شايد اگر حمايت‌ها و كمك‌هاي او نبود به اين موفقيت دست پيدا نمي‌كرديم. او هميشه سعي مي‌كرد در زماني كه دچار حمله ميگرني مي‌شدم محيط را آرام كند. او با بيماري من كنار آمد و اجازه نداد اين بيماري زندگي‌مان را فلج كند.

• گنجينه بزرگ

ايران پر از استعدادهاي ناب در زمينه پزشكي و صنعت دارويي است و اگر زمينه‌هاي تحقيق و توسعه فراهم شود شاهد دستاوردهاي چشمگير خواهيم بود. در اين‌باره طب سنتي و اسلامي سرشار از ناگفته‌هاست كه مي‌تواند براي عالم پر از شگفتي باشد. يكي از مسئولان وزارت بهداشت كه از دوستان نزديك من است سال‌ها پيش، همراه با هيأتي براي شركت در همايش طب سنتي به ژاپن رفت و بعد از بازگشت نكته بسيار جالبي گفت. در آن همايش تعدادي از پژوهشگران ژاپني از گروه ايراني درباره طب سنتي و گياهان دارويي ايران و بيماري‌ها مي‌پرسيدند. در آن زمان گروه ايراني چيز چنداني براي گفتن نداشته و سكوت كرده است. جالب اينكه ژاپني‌ها در واكنش به سكوت آنها گفتند: «هر ملتي اگر آن ميراث بزرگ طب شما را مي‌داشت براي حفظ اسرار آن سكوت مي‌كرد!» البته امروزه وضعيت، بسيار متفاوت از آن روزهاست. اميدوارم به سمتي برويم كه با استفاده از گنجينه بزرگ طب سنتي و در كنار آن طب امروزي به‌سوي درمان بيماري‌هاي مختلف گام برداريم و به استقلال كشور ياري كنيم.

• روند متفاوت يك درمان

براي درمان ميگرن با داروي ميگري هيل، فرايند درمان بيمار با معاينه پزشك متخصص مغز و اعصاب و پس از تأييد ميگرن آغاز مي‌شود. فرمولاسيون اين دارو برگرفته از طب سنتي و دانش روزآمد پزشكي و داروسازي است. اين دارو كاملا گياهي است و به شكل بخور استنشاقي استفاده مي‌شود. بيماران مبتلا به ميگرن پس از مراجعه به كلينيك و معاينه، براي درمان به بخش درمان معرفي مي‌شوند.
درمان به شكل بخور انجام مي‌شود و بيمار بايد در 20جلسه كه هرجلسه نيم ساعت طول خواهد كشيد مراحل درماني را طي كند. در قفسه‌هاي چوبي كه درنظر گرفته شده است بخور انجام مي‌شود و بيمار زيرنظر كادر درماني با انداختن حوله‌اي بخارهاي متصاعد شده از ميگري هيل را استنشاق مي‌كند و روند كم شدن درد و حمله‌هاي ميگرني مرحله به مرحله جلو مي‌رود و بيمار به خوبي متوجه بهبودي مي‌شود. بسياري از داروهاي شيميايي كه عمدتا براي سردردهاي ميگرني مورد مصرف قرار مي‌گيرند، مي‌توانند اثرگذاري داروهاي ديگر را دچار اختلال كنند ولي با مصرف داروي ميگري هيل كه هزينه آن خارج از خدمات كلينيكي حدود 450هزار تومان است هيچگونه اختلالي در روند اثرگذاري داروهاي ديگر به‌وجود نمي‌آيد و پس از دوره درماني 20جلسه‌اي، پايداري اين اثر به‌مدت 6‌ماه ارزيابي مي‌شود.
از مهم‌ترين مزاياي اين دارو مي‌توان به صددرصد گياهي بودن آن، عدم‌عارضه جانبي، عدم‌اختلال با داروهاي ديگر و اثر پايدار و برگشت‌ناپذير درماني اشاره كرد. اين دارو به‌صورت كمپلكس گياهي است و هر يك از گياهان آستانه رهايي متفاوتي دارند، مراحل تغيير فرم دارو از حالت خشك به بخور مستلزم حرارت‌دهي است.
يكي از ويژگي‌هاي خاص داروي ميگري هيل اين است كه برخلاف مسكن‌ها، براي درمان ميگرن استفاده مي‌شود درحالي‌كه مسكن‌ها فقط براي تسكين درد هستند. اين دارو از طريق مجراي بيني بر سيستم عصبي تأثير گذاشته و بيمار بايد روند درمان را به شكل كامل طي كند.

• 3 داروي جديد در مسير توليد

درمان ميگرن نخستين گامي بود كه برداشتيم و همين امر ما را به ادامه راه و تحقيق در ارتباط با ساخت داروهاي ديگر اميدوار كرد به‌طوري كه 3 داروي جديد را به مرحله نيمه صنعتي و آزمايشگاهي رسانده‌ايم و در آينده نزديك اين داروها توليد خواهد شد. يكي از اين داروها در زمينه درمان بخش بزرگي از آلرژي‌هاي رينيت است. اين نوع آلرژي با آب‌ريزش‌ بيني همراه است. ارائه اين داروها تحول بزرگي در زمينه درمان آلرژي‌هاي رايج در كشور است كه مردم با آن دست به گريبان هستند. داروي ديگر مربوط به ترميم پوست پس از سوختگي است كه سرعت ترميم را چند برابر مي‌كند. قبلا برخي از پژوهشگران ايراني- خارجي در جهان با استفاده از مونواكسيدنيتروژن چنين كاري كرده‌اند. رويكرد تحقيق و توسعه ما متفاوت است. سومين دارو نيز با امضاي قرارداد با يكي از مؤسسات تحقيق و توسعه بين‌المللي تهيه شده و در مرحله توليد نيمه‌صنعتي است. اين دارو مربوط به درمان هوليستيك براي سرطان است. ما پس از ياري خداوند، اين دستاوردها را مرهون يك تيم تحقيق و توسعه دانشمند، جوان، نخبه، بسيار پرتوان و فداكار هستيم. با اين سرمايه بزرگ ان‌شاءالله به‌زودي 2 داروي جديد به بازار عرضه خواهيم كرد كه موجب شگفتي علمي جهاني خواهد شد.

• اعتماد به پژوهشگران ايراني

4سالي بود كه با بيماري ميگرن دست و پنجه نرم مي‌كرد. سيامك شجاعي جوان 35ساله‌اي است كه براي تسكين موقتي دردهاي ناشي از ميگرن از داروهاي مسكن خارجي استفاده مي‌كرد و تصميم داشت تا براي خلاص شدن از اين بيماري به خارج از كشور برود اما با اعتماد به متخصصان و پژوهشگران ايراني كه موفق به توليد داروي درمان ميگرن شده بودند از سال‌ها درد و رنج رهايي پيدا كرد.
او مي‌گويد: «گاهي اين حمله ساعت‌ها طول مي‌كشيد و براي ساكت كردن درد از قرص‌هاي مسكن سوئيسي كه هركدام از آنها را با قيمت 15فرانك مي‌خريدم استفاده مي‌كردم.
روند عادي زندگي‌ام به هم خورده بود و چندبار نيز در بيمارستان بستري شدم و پزشكان براي كم كردن سردردهايم ترامادول تزريق مي‌كردند».
شجاعي ادامه مي‌دهد: «از آنجا كه شغلم در ارتباط با تجهيزات پزشكي است با مطالعه در اينترنت به‌دنبال درمان بيماري ميگرن بودم و تصميم داشتم اگر نياز بود براي درمان آن به خارج از كشور بروم اما در مطالعاتي كه داشتم با روش درمان قطعي بيماري ميگرن با استفاده از داروي ميگري هيل توسط گروهي از محققان و پژوهشگران ايراني آشنا شدم. ابتدا باور اين موضوع براي من سخت بود اما وقتي از نزديك روند درمان بيماران ديگر را ديدم اعتماد كردم. درمان به شكل بخور و طي 20جلسه انجام شد و در هر دوره سردردهايم كمتر مي‌شد و پس از 6‌ماه درمان شدم. بيش از 3سال است كه ديگر خبري از ميگرن و حمله‌هاي آن نيست».

• موفقيت فراتر از مرزها

عليرضا محمدي‌نيا، مدير نمايندگي صدا و سيما در يكي از كشورهاي عربي، موفقيت محققان ايراني در كشف و توليد داروي ميگرن را فراتر از مرزهاي ايران مي‌داند. او كه سال‌ها به اين بيماري مبتلا بوده پس از درمان به يكي از مبلغان اين داروي بومي و تلاش پژوهشگران ايراني تبديل شده است. او در آستانه 42سالگي از روزهايي مي‌گويد كه بيماري ميگرن زندگي‌ را به كام او تلخ كرده بود؛ «از 18سالگي به بيماري ميگرن مبتلا شدم. سردردهاي شديدي داشتم و بدون استفاده از مسكن‌هاي قوي نمي‌توانستم آرام بشوم. گاهي اوقات 100قرص مسكن قوي را در كمتر از يك‌هفته مصرف مي‌كردم. به پزشكان فوق‌تخصص مغز و اعصاب مراجعه كردم و انواع داروهاي مربوط به ميگرن و قلب را مصرف كردم اما هيچ فايده‌اي نداشت. از درمان‌هاي طب سنتي، طب اسلامي، طب سوزني، زالو و انواع مختلف ماساژ درماني نيز استفاده كردم اما درمان نشدم. اواخر سال 92وقتي در اينترنت مشغول مطالعه درباره ميگرن بودم با خبر جالبي مواجه شدم. محققان ايراني داروي ميگرن را كشف و توليد كرده بودند و تعداد زيادي از بيماران مبتلا به ميگرن با اين دارو درمان شده بودند. بلافاصله به اين كلينيك آمدم و بعد از مشاوره، جلسات درمان آغاز شد و بعداز 20جلسه احساس كردم معجزه‌اي رخ داده است.» او مي‌گويد بعد از طي مراحل درمان ديگر خبري از حمله‌هاي شديد ميگرني نبود؛ «سردردها به اندازه‌اي كم شده بودند كه با مسكن‌هاي معمولي نيز مي‌توانستم آن را تسكين بدهم. سال 93براي ماموريتي كه صدا و سيما به من داده بود به خارج از كشور رفتم و نتوانستم درمان را كامل كنم اما با وجود اين، سردردهايم 90درصد كاهش پيدا كرده است. مدت‌هاست كه در محافل مختلف از موفقيت محققان ايراني در زمينه درمان ميگرن مي‌گويم و اميدوارم روزي فرا برسد كه اين دارو بتواند در جهان معرفي شود.»