به گزارش شفا آنلاین دکتر سعیدی که دارای سال‌ها تجربه پزشکی و جراحی پیوند در آمریکاست درباره خریدوفروش کلیه در کشور گفت: «در ابتدا باید بگویم که هیجانی و داغ کردن مسئله ما را از رسیدن به واقعیت دور میکند. پس بهتر است نخبگان پیوند، فارغ از هیجان‌ها و با رعایت اخلاق حرفه‌ای و پزشکی موضوع را بررسی نمایند تا درنهایت به جمع‌بندی و تصمیم منطقی دست یابند.»
او افزود: «شیوه کنونی پیوند کلیه زنده از غریبه به‌عنوان یک راه‌حل از سال‌ها قبل فراگیر شد که البته برخی جنبه‌های مثبت دارد و به نظر می‌رسد برای گیرنده‌های کلیه، دستاوردهای خوبی داشته، ولی با دهندگان کلیه عادلانه رفتار نشده است.»
- سه راهکار برای نظام پیوند کلیه
دکتر سعیدی به نظرات متفاوت درباره سیستم گرفتن کلیه از دهنده زنده غریبه اشاره میکند و می‌گوید: «درزمینهٔ روش پیوند کلیه از دهنده زنده غیر خویشاوند سه راهکار وجود دارد که هرکدام نیز طرفدارانی دارد؛ یکی اینکه سیستم را اصلاح کنیم و تغییراتی در آن بدهیم که حقوق دهندگان کلیه در آن رعایت شود. روش دیگر که تعدادی از متخصصین به آن قائل هستند این است که کل سیستم پیوند از غریبه به دلیل غیراخلاقی بودن کنار گذاشته شود و عده‌ای هم معتقد به ادامه همین سیستم هستند.»
دکتر سعیدی معتقد است: «این مسئله‌ای است که جامعه متصدیان پیوند کشور باید روی آن کار و بحث کند تا به نتیجه برسد؛ اما در کل نظر شخصی من این است که این سیستم برای دهندگان کلیه ناعادلانه رفتار کرده است و حقوق آن‌ها را نتوانسته به‌خوبی تأمین کند.»
او افزود: «مطالعات متعددی هم در کشور انجام شده است که اکثریت دهندگان کلیه با رغبت و میل باطنی و از منظر انسانی ماجرا این کار را انجام نمی‌دهند، بلکه ازسر ناچاری و اضطرار مالی تن به این کار می‌دهند و خیلی از دهندگان حتی برای پیگیری‌های بعدی نیز مراجعه نمی‌کنند و این مشکلی است که باید حل شود.»
دکتر سعید معتقد است: «من به دلیل رعایت نشدن حقوق دهندگان پیوند موافق اصلاح این شیوه هستم. این سیستم ازلحاظ گیرندگان پیوند نتایج بسیار خوبی داشته ولی در مورد رعایت حقوق دهندگان کلیه موفق نبوده است. ضمن اینکه در حال حاضر ما می‌توانیم با گسترش پیوند از مرگ مغزی و همچنین تبلیغ فرهنگ اهداء عضو توسط خویشاوند، دوست و آشنا از این شیوه جنجالی و پر چالش کمتر استفاده کنیم.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «با پیشرفت درزمینهٔ پیوند از مرگ مغزی باید آن را بیشتر گسترش داد و باید تمرکز اصلی پیوند از زنده را روی پیوند زنده از خویشاوند، آشنا و دوست قرار داد و درنهایت پیوند از زنده غیر خویشاوند را در شرایط خاص و در موارد استثناء مورداستفاده قرارداد آن‌هم با حفظ حقوق کامل و همه‌جانبه فرد دهنده.»
- مدل ایرانی پیوند کلیه
دکتر سعیدی با اشاره به تجربه‌اش در جراحی پیوند کلیه در امریکا، ضمن تائید وجود فهرست‌های طولانی بیماران پیوند کلیه برای پیوند از مرگ مغزی گفت: «در کشورهای پیشرفته ازجمله امریکا همواره تعدادی از بیماران در فهرست انتظار پیوند مرگ مغزی و به علت کمبود عضو کافی جان می‌سپارند و این یک چالش جدی در کشورهای پیشرفته است.»
او با رد برخی اظهارنظرها مبنی بر رو آوردن برخی کشورهای پیشرفته به «مدل ایرانی پیوند کلیه» گفت: «آن‌ها بسیار درزمینهٔ پیوند پیشرفت کرده‌اند و هرساله به تعداد افراد پیوندی اضافه می‌شوند. البته با این پیشرفت روزافزون هنوز نتوانسته‌اند فاصله تعداد افراد نیازمند پیوند و افراد پیوند شده را جبران کنند.»
او ادامه داد: «البته تعدادی از متخصصان آمریکایی هم معتقد به پیوند از دهنده زنده غیر خویشاوند و چیزی مشابه مدل ایرانی هستند. البته نه به این شکل که در کشور ما اجرا می‌شود؛ یعنی سیستمی که در آن خریدوفروش با رعایت تمامی موازین حقوقی و اخلاقی صورت گیرد. ولی البته باید تأکید کنم خرد جمعی جامعه پیوند در امریکا این نظر را قبول ندارد. بلکه این نظر گروهی از متخصصین جامعه پیوند امریکا است ولی هنوز جامعه پیوند در امریکا آن‌ها نپذیرفته است.»
وی در پاسخ به این سؤال که: «آیا تأیید می‌کنید مدل پیوند ایرانی مدل قابل قبولی از طرف سازمان جهانی بهداشت است نیز پاسخ منفی داد و گفت: «من این موضوع را تأیید نمی‌کنم و این تنها مقاله‌ای است که یکی از متخصصان در مجله سازمان جهانی بهداشت چاپ کرده و مدل ایرانی را با کاری که در هندوستان و پاکستان انجام می‌داده‌اند و توریسم پیوند داشته‌اند مقایسه کرده است. درعین‌حال ذکرشده که ایران توریسم پیوند ندارد و کسی خارج از کشور نمی‌تواند در آنجا پیوند عضو کند. ولی این به معنای تأیید مدل پیوند ایرانی نیست و تنها مقاله‌ای چاپ‌شده در مجله سازمان جهانی بهداشت است و نظر مؤلفان است.»
مدل ایرانی "پیوند کلیه" و اشکالاتی که باید اصلاح شوند
تعداد پیوندها از دهنده مرده در کشورهای جهان در سال ۲۰۱۴
- تفاوتهای پیوند از دهنده زنده و مرده
دکتر سعیدی به تفاوتهای پیوند از دهنده زنده و مرده اشاره میکند و می‌گوید: «پیوند از بیمار دچار مرگ مغزی و پیوند از دهنده زنده در کل با هم متفاوت است. وقتی که از فرد زنده کلیه گرفته می‌شود معمولاً فرد سالم و جوانی انتخاب می‌شود و از همه جهت بررسی و آزمایش می‌شود تا هیچ مشکل زمینه‌ای وجود نداشته باشد. همچنین دو اتاق عمل مهیا است و به‌محض اینکه کلیه از بدن فرد دهنده خارج شد با فاصله بسیار کمی به فرد گیرنده منتقل می‌شود.»
او افزود: «در پیوند از مرگ مغزی بسیاری از عوامل را نمی‌توانیم کنترل کنیم. اولاً فردی که دچار مرگ مغزی شده ممکن است سن بالایی داشته باشد و یا اینکه گرفتار مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای بوده باشد. همچنین فاصله زمانی خروج کلیه از بدن فرد مبتلابه مرگ مغزی تا پیوند به فرد گیرنده کلیه زمان طولانی‌تری است ولی درهرحال هدف از هر دو روش پیوند این است که فرد کیفیت زندگی بهتری نسبت به قبل پیدا کند و دیالیز نشود و درنهایت طول عمر بیشتری داشته باشد. مطالعات متعدد علمی نشان داده است که هر دو روش پیوند (از دهنده زنده و یا دهنده دچار مرگ مغزی) در نیل به این اهداف موفق عمل کرده‌اند.»
- وضعیت نظام پیوند کلیه در ایران
وی در مورد موقعیت کنونی ایران در دنیا درباره مدل ایرانی پیوند کلیه نیز گفت: «در این مورد قطعاً اختلاف‌نظر وجود دارد و نمی‌توان گفت همه دنیا به ایران به یک صورت نگاه میکند؛ زیرا برخی کارشناسان نظرشان این است که این سیستم، خوب نیست و غیراخلاقی است. گروه دیگری از کارشناسان هم معتقدند که این سیستم نتایج مثبتی داشته است، پس آن‌ها هم باید این سیستم را جدی‌تر بگیریم و به آن فکر کنیم و سیستمی شبیه این سیستم که اجازه خریدوفروش در چهارچوب قانون بدهد، را ایجاد کنیم.»
دکتر سعیدی تأکید کرد: «من معتقدم که ما باید سیستمی را داشته باشیم که نفع جامعه و بیماران را در شرایط کشور خودمان تأمین کند. حال‌آنکه کشورهای مختلف مدل‌های مختلفی را ارائه داده‌اند، ولی مدلی که بیشتر کشورها روی آن کار کرده‌اند، تلفیقی از برداشت عضو از بیمار دچار مرگ مغزی، اهدای عضو به‌وسیله خانواده و دوست یا حتی غریبه است. درواقع تلفیقی از این روش‌ها با توجه به شرایط هر کشور، می‌تواند مشکل را حل کند.»
سیستم موفق پیوند اعضای اسپانیا چگونه کار میکند؟
دکتر سعیدی گفت: «در سیستم پیوند از غریبه نباید حقوق دهندگان کلیه را به نفع گیرندگان مورد بی‌عدالتی قرارداد. اینجا مسئله این است که هم باید حقوق دهنده و هم حقوق گیرنده را رعایت کنند. ضمن اینکه کشورهای مختلف هم استانداردهای متفاوتی دراین‌باره دارند، به‌طور مثال در امریکا قانون می‌گوید خریدوفروش عضو ممنوع است.»
او افزود: «ما نمی‌توانیم بگوییم که تمام دنیا یک کار را انجام دهد یا ما همان کاری را کنیم که آمریکا میکند و یا بالعکس. من معتقدم شرایط هر کشوری متفاوت است و مسائل فرهنگی و اخلاقی در نحوه حل این مسائل نقش مهمی دارد. ولی ایران درزمینهٔ پیوند از زنده غریبه موفقیت‌هایی داشته و کشورهایی درصدد الگو گرفتن از روشی شبیه آن هستند. ضمن اینکه گروهی از متخصصان در امریکا سال‌هاست که دنبال الگوبرداری از این روش هستند و عده‌ای هم کاملاً مخالف این شیوه‌اند.»
«باید متخصصان شرایط را همه‌جانبه بررسی کنند و با توجه به شرایط بررسی کرد که چه سیستمی در حال حاضر برای ما کارایی دارد. مثلاً ۳۰ سال پیش با توجه به اینکه زیرساخت‌های پیوند از مرگ مغزی در کشور ما وجود نداشت به این نتیجه رسیدند که پیوند از دهنده زنده غیر خویشاوند را راه‌اندازی کنند. ولی در حال حاضر حتی بسیاری از افرادی که این سیستم را راه‌اندازی کرده‌اند، مخالف آن هستند و معتقدند که این سیستم با شرایط آن زمان تطبیق داشت و در شرایط حاضر کارهای دیگری می‌توان انجام داد.»
دکتر سعیدی نتیجه‌گیری کرد: «در حال حاضر زیرساخت‌های پیوند از افراد دچار مرگ مغزی در کشور فراهم است و باید آن را توسعه داد. درهرصورت تمامی این مسائل را باید در یک محیط علمی و دوستانه و با رعایت اخلاق پزشکی و حرفه‌ای به بحث و گفتگو بگذاریم و ببینیم با توجه به شرایط کشور ما نیازمان به چه صورت است و چگونه می‌توانیم نیازمان را برطرف کنیم و جلوی مرگ‌ومیر بیماران و را بگیریم و درعین‌حال حقوق دهندگان پیوند را هم رعایت کنیم.»
نظر شما