حقيقت اين است كه هر جامعه مانند كالبدي است كه اعضاي آن به هم پيوسته‌اند و هر عضوي از اين كالبد اگر دچار نقصاني شود به‌طور طبيعي بر ديگر اعضا اثر مي‌گذارد.امروز آنچه مورد توجه در سررشته‌داري كشور است مسئله اقتصاد و حواشي وابسته به آن است كه كتاب و كتابخواني يا به‌طور كلي صنعت نشر نيز تحت‌تأثير اين قضيه قرار دارد.
بنابر اين درآمد اهل مطالعه كه غالبا از طبقه مرفه هم نيستند و بيشتر ايشان را نيز دانشجويان، معلمان يا به‌طور كلي فرهنگيان تشكيل مي‌دهند گراني كتاب و همينطور مسئله هزينه‌هاي سنگين در ديگر حوزه‌هاي زندگي، معضل و مانعي است در برابر روي آوردن جامعه به كتاب و كتابخواني. وقتي معضلي به نام شرايط مالي تمركز را از ذهن جامعه مي‌زدايد، بنابراين در چنين شرايطي
روي آوردن به مطالعه امري غيرطبيعي مي‌نمايد. زيرا نخستين نياز فرد براي مطالعه داشتن ذهن آرام و عاري از تشويش خاطر است.
وقتي اين عامل مهم به‌دليل مسائل اقتصادي در زندگي اهل معرفت وجود نداشته باشد طبيعي است كه رغبتي براي كتابخواني نمي‌ماند. غالبا گفته مي‌شود پديد آمدن وسايل ارتباطي نوين سبب شده كه شمارگان كتاب در ايران چندان نزول كند كه تا 300نسخه پايين بيايد ولي حقيقت اين است كه در كشورهاي پيشرفته كه امكانات وسايل ارتباطي به‌مراتب چشمگير‌تر است، شمارگان كتاب و همچنين مطبوعات در اين نقاط آنچنان دچار سير نزولي نشده كه مورد ايراد و انتقاد اهل نظر باشد.
امروز مطبوعات همين كشورها كه نه‌تنها پديد آورنده وسايل نوين ارتباطي هستند بلكه پيشرفته‌ترين امكانات را هم در اختيار دارند تيراژي بيش از يك ميليون حداقل در حوزه مطبوعات دارند. چرا راه دور برويم، در همين كشور همسايه ما پاكستان برخي از روزنامه‌هايشان تيراژ ميليوني دارند درحالي‌كه در سرزمين ايران كه مهد مدنيت و فرهنگ مناطقي است كه امروز در خاورميانه و آسياي مركزي وجود دارند، تيراژ روزنامه‌ها حداكثر به نيمي از اين تعداد بالغ مي‌شود. همه اينها به سبب مشكلي است كه پيش‌تر ذكر شد.
شاهديم كه در طول سال مراسم متعددي با انگيزه‌هايي براي ترويج كتاب و كتابخواني شكل مي‌گيرد مثل مراسم كتاب فصل، جايزه كتاب سال، نمايشگاه سالانه كتاب، نمايشگاه‌هاي استاني و جوايز ديگر و برخي تمهيدات و تسهيلات براي برخي از مراكز نشر. اما هيچ‌كدام از اينها فايده دلچسب و چشمگيري براي تحقق منظور خود نداشته‌اند. زيرا اين تلاش‌ها براي افرادي صورت مي‌گيرد كه بايد به كتاب روبياورند، ولي موضوع اينجاست كه حل اين مسئله در مقصد ميسر است يعني از طريق بهبود بخشيدن ذهن مطالعه‌كننده و نه از طريق مبدأ كه دستگاه‌هاي رسمي باشند.
- نويسنده و پژوهشگر فرهنگ و ادبيات
نظر شما