نظاميان جدايي‌طلب (متشكل از قبايل منطقه و همچنين نيروهاي كمونيستي) زيرنظر علي سالم‌البيض، كه خود را رئيس‌جمهور دمكراتيك يمن مي‌دانست، بودند؛ درحالي‌كه علي عبدالله صالح، به همراه عبد ربه منصور هادي، وزير دفاع خود، رهبري نيروهاي دولتي را در اختيار داشتند.
در آن زمان دولت عبدالله صالح مورد حمايت عربستان سعودي قرار داشت و در مقابل، جدايي‌طلبان جنوب، از پشتيباني يك پادشاهي كوچك عربي در خليج‌فارس، يعني كويت برخوردار بودند.نتيجه اين جنگ داخلي كه كمتر از 2ماه به طول انجاميد، شكست جدايي‌طلبان جنوب و فرار رهبران آنها به خارج از يمن بود. 3سال بعد، دادگاهي در يمن به‌طور غيابي، براي تمامي فرماندهان جدايي‌طلب حكم اعدام صادر كرد و در سال 2003 نيز، بخشي از آنها، ازجمله علي سالم‌البيض، از سوي عبدالله صالح، مورد عفو قرار گرفتند.
اما با گذشت بيش از 20سال از جنگ داخلي يمن، باري ديگر نشانه‌هايي از افزايش احتمال جدايي جنوب اين كشور و تحقق رؤياي جدايي‌طلبان ديده مي‌شود، درحالي‌كه اين بار، صحنه داخلي يمن تا حدودي تغيير كرده و بازيگران جديدي در آن به چشم مي‌خورند.
اكنون بيش از 2سال از آغاز عمليات طوفان قاطعيت، توسط ائتلاف عربي، با محوريت ارتش‌هاي عربستان سعودي و امارات متحده، عليه يمن مي‌گذرد. به اين ترتيب، عبداالله صالح و ارتش زيرنظر او كه زماني اصلي‌ترين مانع تحركات تجزيه‌طلبانه نيروهاي جنوب به شمار مي‌رفتند، هم‌اكنون با تمركز در صنعا، مشغول مقابله با تجاوز زميني و هوايي عربستان سعودي هستند.
از سوي ديگر، وزير دفاع پيشين عبدالله صالح، منصور هادي نيز نه‌تنها ديگر همسنگر وي به شمار نمي‌رود، بلكه از رياض، در حال فرماندهي نيروهاي وابسته به عربستان در خاك يمن، براي مقابله با ارتش و همچنين نظاميان انصارالله است.در اين ميان، بازگشت جدايي‌طلبان به صحنه درگيري‌هاي داخلي يمن، بحران اين كشور را وارد مرحله جديدي كرده است. اين‌بار، رهبري سياسي نيروهاي جدايي‌طلب جنوب، در اختيار عيدروس الزبيدي، استاندار پيشين عدن است، درحالي‌كه سالم‌البيض و ساير رهبران در تبعيد جنوب، حمايت خود را از او اعلام كرده‌اند.
البته جدايي‌طلبان اين بار نيز تنها نيستند و اگرچه كويت، حامي پيشين آنها، هم‌اكنون نقش محوري در هيچ‌يك از تحولات يمن ندارد، اما يك پادشاهي عربي ديگر در خليج‌فارس، يعني امارات، اين روزها به‌طور علني از جدايي جنوب يمن حمايت مي‌كند.
به اين ترتيب، به‌نظر مي‌رسد اختلافات تاريخي شاهزادگان سعودي و اماراتي در مورد مسئله اخوان‌المسلمين، اكنون بر ائتلاف نظامي اين دو كشور در يمن سايه افكنده، به‌طوري كه با وجود حمايت صريح عربستان از منصور هادي، امارات حاضر به پشتيباني از فرامين او، عليه استاندار سابق عدن نيست.
منصور هادي، طي يك سال گذشته و به‌دليل ضعف جدي نيروهاي وابسته به عربستان در جبهه زميني، با چراغ سبز رياض، مذاكرات و در نهايت همكاري‌هاي مقطعي را با نيروهاي نظامي حزب اصلاح (اخوان‌المسلمين يمن) و همچنين بخشي از نيروهاي سلفي و جهادي در اين كشور، عليه انصارالله آغاز كرده است.
اما به‌نظر مي‌رسد كه حساسيت ابوظبي به خطر اخوان‌المسلمين تا اندازه‌اي است كه حتي بهانه افزايش تهديد انصارالله و توسعه نفوذ ايران در قسمت جنوبي شبه‌جزيره عربي نيز، از ديد شاهزادگان اماراتي، توجيه مطلوبي براي همكاري با دشمن ديرين آنها به‌حساب نمي‌آيد.
- انكار اختلاف
اگرچه عربستان سعودي، همچنان در تلاش است وجود هرگونه اختلافي با امارات در جنگ يمن را انكار كند، اما مقامات يمني، مدتي است به صراحت عليه منصور هادي و دولت وي، موضعگيري مي‌كنند؛ امري كه جنگ لفظي ميان جريان‌هاي رسانه‌اي با نفوذ سعودي و اماراتي را حتي به شبكه‌هاي اجتماعي كشانده است.
در پي افزايش تحركات جدايي‌طلبان در جنوب، منصور هادي، كمتر از يك‌ماه گذشته، تغييرات قابل توجهي را در ساختار دولت خود اعمال كرد تا به اين وسيله، ميزان نفوذ جدايي‌طلبان در بدنه اجرايي نيروهاي مستقر در عدن را كاهش دهد؛ تغييراتي كه شامل بركناري الزبيدي، استاندار عدن نيز شد.
واكنش‌هاي اوليه به عزل استاندار عدن، پس از مخالفت آشكار امارات تقويت شد، به‌طوري كه حاميان جدايي جنوب، به بهانه مخالفت با تصميم منصور هادي، تظاهرات گسترده‌اي را پنجشنبه گذشته در عدن برپا كرده و كمي بعد از آن، الزبيدي از تشكيل شوراي انتقالي جنوب، با شركت 26نفر از چهره‌هاي سياسي نزديك به امارات خبر داد.
آينده بحران يمن در سايه تشكيل جبهه‌اي جديد از درگيري‌ها با حمايت امارات، بيش از گذشته پيچيده به‌نظر مي‌رسد.
اگرچه تلاش‌هاي بسياري براي حل اين اختلاف در پشت صحنه در جريان است، اما به‌نظر مي‌رسد كه درصورت تداوم تنش‌هاي ميان امارات و عربستان، منصور هادي نه‌تنها نمي‌تواند اميدي به بازگشت به صنعا داشته باشد، بلكه حتي جايگاه خود در عدن را از دست مي‌دهد و بايد آماده اقامت طولاني‌تري در رياض باشد.
نظر شما