خوشبختانه بسیاری از این عوارض در صورت تشخیص سریع قابل‌درمان هستند. ما در اینجا تنها به عوارض زودرسی که در تمامی پیوندها شایع است، بدون توجه به نوع عضو پیوندی اشاره می‌کنیم.
بخش مهمی از این عوارض به علت وسعت عمل جراحی و اثرات داروهای ضد رد پیوند است.
با پیشرفت علم جراحی و مراقبت‌های بعد از عمل، مرگ‌ومیر در اثر جراحی پیوند به مقدار زیادی کاهش یافته است. اما عوارض جراحی چندان نا شایع نیستند.
در جراحی پیوند، عضو پیوندی باید به دستگاه گردش خون و دستگاه‌های دیگر بدن متصل شود. گاهی خود این اتصالات با عوارض همراه خواهند بود. هر عضو پیوندی باید به یکی از شریان‌ها یا وریدهای بدن متصل شود. این اتصالات عروقی گاهی می‌تواند با خونریزی یا تنگی محل اتصال همراه باشد. خونریزی از محل اتصالات عروقی معمولاً نیاز به جراحی مجدد و ترمیم آن دارد.
تنگی در محل اتصالات عروقی معمولاً چند ماه بعد از پیوند خود را با اختلال کارکرد عضو بروز می‌کند. گاهی این تنگی‌ها نیاز به عمل جراحی مجدد دارند، ولی امروزه بسیاری از این تنگی‌ها با اقدامات رادیولوژی مداخله‌ای و عروقی قابل‌درمان هستند. با این روش‌ها می‌توان تنگی را باز کرد.
محل اتصال کلیه به مثانه، کبد به مجاری صفراوی یا ریه به نای نیز ممکن است دچار نشت یا تنگی شوند. خوشبختانه این موارد نیز به‌خوبی با روش غیر جراحی و غیرتهاجمی قابل‌درمان هستند.
یکی دیگر از عوارض شایع بعد از پیوند عفونت‌ها است. باید توجه داشت به علت تضعیف سیستم ایمنی در اثر تجویز داروهای ضد رد پیوند، عفونت‌های بعد از پیوند شایع هستند. این عفونت‌ها غالباً عفونت‌های غیرعادی هستند که در موارد تضعیف سیستم ایمنی مشاهده می‌شوند. بنابراین علاوه بر عفونت‌های باکتریایی به عفونت‌های ویروسی و قارچی نیز باید فکر کرد. این عفونت‌ها ممکن است در خون، ریه، ادرار، نخاعی یا مغز باشند. همکاری پزشکان متخصصان عفونی با تیم پیوند در تشخیص سریع و درمان به‌موقع این عفونت‌ها بسیار مهم است.
بیماران پیوندی به علت تضعیف سیستم ایمنی لزوماً علائم عفونت را به‌خوبی نشان نمی‌دهند، بنابراین شک بالینی در تشخیص سریع بسیار مهم است. عفونت‌ها در این بیماران باز به علت تضعیف سیستم ایمنی به‌سرعت پیشرفت می‌کنند و نیاز به تشخیص و درمان سریع دراند.
یکی دیگر از عوارض زودرس، رد پیوند است. خوشبختانه میزان رد پیوند حاد بسیار کاهش یافته است و علت این امر کاربرد داروهای قدرتمند ضد رد پیوند است. خوشبختانه امروزه بسیاری از موارد رد پیوند حاد به‌خوبی قابل‌درمان هستند.
رد پیوند ممکن است علامت چندانی نداشته باشد و فقط با اختلالات آزمایشگاهی مربوط به کارکرد عضو خود را نشان دهد. تشخیص رد پیوند نیاز به نمونه‌برداری از عضو پیوندی دارد.
شک بالینی، تشخیص سریع با نمونه‌برداری و شروع درمان از عوامل موفقیت در درمان رد حاد پیوند هستند.
یکی دیگر از عوارض زودرس بعد از رد پیوند عوارض دارویی به‌خصوص عوارض داروهای ضد رد پیوند هستند.
در نظر داشته باشید که بیماران بعد از پیوند داروهای زیادی مصرف می‌کنند که گاهی با هم تداخل دارویی دارند، بنابراین همکاری تیم داروسازی مجرب با تیم پیوند بسیار مهم است.
از عوارض شایع داروهای ضد رد پیوند می‌توان به سردرد، افزایش فشارخون، افزایش قند خون، تشنج، اسهال، اختلالات خلقی و اختلال درترمیم محل برش جراحی اشاره کرد.
البته هر یک از پیوندها با توجه به نوع عضو پیوندی با عوارض خاص خود نیز همراه است.
*جراح پیوند و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
نظر شما