دانکرک کریستوفر نولان | معجزه رستگاری

دانکرک* کریستوفر نولان یک اثر روایی در میکس سه ژانر جنگی؛ تاریخی و درام است که اگرچه در مبنا متکی بر یک داستان و یا منظره حقیقی محض می‌باشد اما همین کل توسط نولان در اوج ظرافت به لحظات مجزای داستانک‌ها تقسیم می‌شود. این زمان‌های انتزاعی بسته به نوع روایت فیلم شامل انگاره‌های امید و ایمان از یک سو و ترس و اضطراب و سوظن از سمت دیگر است...

فیلم جنگی و حماسی نجات سربازان رایان ساخته استیون اسپیلبرگ محصول 1998 را به یاد بیاورید. اگر سکانس جاودانه و 27 دقیقه‌ای ورود نیروهای متفقین به ساحل نرماندی در زوئن 1944 در برگیرنده اوج کرامت انسانی در مقابل رذالت بشری و ایثار در مواجهه منفعت طلبی و غرور در برابر بی‌قیدی باشد؛ و همه اینها در قالب یک نظام و وظیفه فردی؛ دانکرک کریستوفر نولان روایتی شبیه به همین؛ اما در نظام جمعی است.

روایت در دانکرک اما صد درصد اروپایی است. حدود یک سال از جنگ جهانی دوم گذشته و و بیش از چهار صدهزار سرباز بریتانیایی، فرانسوی، کانادایی و بلژیکی در ساحل شهر دانکرک به مخمصه افتاده‌اند. شهری کوچک در فرانسه که هر آن نیروهای ارتش نازی مترصد حمله به آن از طریق دریا و هوا هستند. جالب اینجاست که فاصله ساحل دانکرک در فرانسه با خاک انگلیس فقط سی مایل است اما این تنگه محل گذر ناوگان‌ها نیست. اینجاست که در اوج ایثار و معنا قایق کوچکی می‌تواند جان چند سرباز را نجات دهد...

نولان در مقام نویسنده و کارگردان و تهیه کننده با اختیارات اجرایی فراوان دانکرک را برای برادران وارنر ساخت. برای مثال او که استاد جلوه‌های ویژه نیز هست در دانکرک با اضافه کردن هنروران فراوان و استفاده از هواپیماهای قدیمی و کشتی‌های فرسوده واقعی کوچک و پرهیز از تروکاژ و جلوه‌های ویژه بصری تا حد امکان روایتش را ملموس تر کرده است. فریم به فریم فیلم نولان منطقی و حساب شده روایت می‌شود و بازی‌ها نیز بی‌همتاست و قلب تماشاگر را نشانه می‌رود. مارک رایلنس در اوج ایثار ظاهر شده است و مفهوم بازیگری نقش مکمل در سینما را به تماشاگر یادآوری می‌کند. در حقیقت دانکرک بر کاکل بازیگران نقش مکمش می‌چرخد و همین نهایت دستاورد فیلم است.

به لحاظ تکنیکال نیز نولان ششدانگ همه چیز را تحت نظر داشته است. فیلمبرداری جذاب در فرمت 70 میلی‌متری یکی از این امتیازات است.

با اکران دانکرک زنگ شروع اسکار 2018 به نطر میرسد نواخته شده باشد.

• پانوشت

*نبرد دانکریک در دونکریک در فرانسه، در جریان جنگ جهانی دوم بین قوای متفقین و آلمان نازی رخ داد. این نبرد قسمتی از جنگ جهانی دوم در جبهه غربی بود که شامل دفاع و تخلیه نیروهای انگلیسی از دونکریک از ۲۶ می تا ۴ ژوئن ۱۹۴۰ بود.

تخلیه دانکرک که با عنوان معجزه دانکرک نیز شناخته می‌شود، عملیاتی از نوع تخلیه نیروهای متفقین از سواحل و بندر دانکرک فرانسه، در بازه زمانی ۲۶ می تا ۴ ژوئن ۱۹۴۰ در جریان جنگ جهانی دوم بوده است. این عملیات زمانی طرح‌ریزی شد که ارتباط تعداد زیادی از نیروهای بلژیکی، بریتانیایی و فرانسوی توسط نیروهای آلمان نازی قطع شد و تحت محاصره قرار گرفتند.