كنگره ايالات متحده از سازوكارهاي مشابهي همانند تيم سياست خارجي ترامپ براي محدود‌سازي قدرت ايران بهره مي‌گيرد. الگوي رفتاري ترامپ را بايد براساس سازوكارهاي قانوني و تكميلي براي محدود‌سازي قدرت ايران دانست. به همين دليل است كه ترامپ همواره درصدد پيدا كردن راهي براي ناديده گرفتن فرايند پايان دادن به تحريم‌ها عليه ايران بوده است. اولين نكته در سناريوهاي ترامپ آن است كه ايالات متحده آمريكا هيچ‌گونه حسن نيتي براي پايان دادن به تحريم‌ها عليه ايران ندارد.
فقدان حسن نيت به مفهوم آن است كه آمريكا از سياست قدرت بهره مي‌گيرد. ويژگي سياست قدرت آن است كه بازيگران بدون توجه به تعهدات سياسي و حقوقي تلاش دارند تا زمينه انعطاف پذيري بيشتر از سوي بازيگر هدف را به‌وجود آورند. بنا براين آمريكا در دوران ترامپ تلاش دارد تا زمينه‌هاي محدود‌سازي ايران را از طريق سازوكارهاي قانوني و حقوقي در قالب سياست قدرت فراهم آورد.
راهبرد ديگر ترامپ را بايد به‌كار‌گيري الگوهاي محدود‌كننده از طريق نهادهاي بين‌المللي همانند آژانس بين‌المللي انرژي اتمي دانست. ترامپ براي تحقق اين اهداف نيكي هيلي را به وين فرستاد و از سويي ديگر در 13سپتامبر2017 نتايج راستي‌آزمايي آژانس را از طريق تعليق تحريم‌ها به نمايش گذاشت.
در عين حال او تلاش دارد تا انتظارات آژانس را نسبت به ايران افزايش دهد. نهادهاي دفاعي و امنيتي ايران بايد براي اين امر واقف باشند كه بازي ترامپ، ماهيت مرحله‌اي دارد. او سياست قدرت را از طريق نهادهاي قدرت داخلي و بين‌المللي پيگيري مي‌كند. در نهايت بايد به اين موضوع اشاره داشت كه ترامپ درصدد است تا محدوديت‌هاي اقتصادي ايران در ارتباط با موضوع هسته‌اي ايران را به عرصه موشكي و قدرت منطقه‌اي ايران تسري دهد.
اگر چنين فرايندي حاصل شود، بار ديگر ايران سوژه امنيتي بازيگران سياست بين‌الملل قرار مي‌گيرد. تحقق اين امر را ترامپ از طريق بهره‌گيري سازوكارهايي همانند تنظيم متمم براي برجام پيگيري كرد. متمم برجام نيازمند مشاركت كشورهاي اروپايي است؛ به همين دليل است كه بخشي از ديپلماسي آمريكا براي متقاعد‌سازي فرانسه، آلمان و انگليس به‌كار گرفته شده است.
سفر تيلرسون به انگلستان و مذاكراتي كه با همتاي انگليسي خود داشت معطوف به اتخاذ سازوكارهايي براي همراه‌سازي كشورهاي اروپايي در جهت تنظيم متمم برجام است. متمم برجام را بايد در جهت تبيين سوژه امنيتي جديد در ارتباط با ايران براي اعمال تحريم‌هاي فراگير در آينده ارزيابي كرد. در نهايت اينكه ترامپ الگوي محدود‌سازي قدرت ايران را از طريق برجام و ساير كشورهايي كه برجام را تنظيم كرده‌اند، اعمال و پيگيري خواهد كرد.
- استاد دانشگاه تهران
نظر شما