بحرانی که خود محصول بی‌تدبیری‌ها و اجرای سیاست‌های قبیله‌ای و طرح‌های غیرکارشناسی در کشور است. تحمیل پروژه‌هایی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن و انتقال آب به یزد ازجمله طرح‌هایی بودند که طی دهه‌های گذشته بدون محاسبات کارشناسی و زیست‌محیطی در استان کم آب اصفهان به اجرا در آمدند. برای مثال تولید یک کیلو فولاد به 30هزار لیتر آب نیاز دارد. احداث چنین پروژه‌هایی در اصفهان هیچ‌گونه توجیه کارشناسی ندارد.
در تمام دنیا انتقال آب، برای تامین آب شرب دیگر شهرها مرسوم است اما انتقال آب استان کویری اصفهان برای مصارف صنعتی و کشاورزی استان یزد موضوعی است که مورد اعتراض کشاورزان اصفهانی قرار گرفته است. عوارض و پیامدهای انتقال آب اصفهان تا زمانی که کشاورزان اصفهانی آب مورد نیاز خود را از سفره‌های زیرزمینی تامین می‌کردند آشکار نشده بود، اما با کم‌شدن بارش‌ها و از بین رفتن منابع زیرزمینی و فرونشست دشت‌ها، مسئله انتقال آب به یزد پس از سال‌ها مورد توجه و اعتراض کشاورزان اصفهانی قرار گرفته است.
اکنون که عوارض اجرای این پروژه‌ها برای مسئولان آشکار شده است، اما هنوز هم طرح‌های مشابه متوقف نشده و بدون مطالعه زیست‌محیطی در حال اجرا هستند؛ برای مثال طرح «بهشت آباد» برای انتقال آب از استان چهار محال و بختیاری به استان اصفهان در این زمینه قابل اشاره است.
اما دلیل اصرار مسئولان برای اجرای طرح و پروژه‌های غیرکارشناسی چیست؟ مسئله این است که مسئولان ما ایرانی و ملی فکر نمی‌کنند، بلکه استانی و محلی فکر می‌کنند. یعنی در هر دوره‌ای مسئولانی که قدرت را در دست داشتند بدون درنظر گرفتن مصالح ملی و در راستای منافع سیاسی و قبیله‌ای خود تلاش کرده‌اند که آب استان‌های متبوع خود را تامین کنند و یا بدون محاسبات زیست‌محیطی پروژه‌ای را به آن استان تحمیل کنند که آثار زیانبار آنها در مرور زمان آشکار شده‌اند.
اعتراضات کشاورزان اصفهانی یکی از آثار این سیاست‌هایی است که طی سال‌ها و دهه‌های گذشته اجرا شده است و اکنون که بحران آب جدی شده است، مسئولان هیچ برنامه و راهبرد عملی و مشخصی برای حل این بحران ندارند؛ آنچه ارائه می‌شود صرفا حکم مسکن‌های موقتی را دارد؛ برای مثال کشاورزان اصفهانی به امید کشت بهاره و فروش محصولات خود، از بانک‌ها وام گرفته‌اند. درحالی‌که این کشاورزان به‌دلیل بی‌آبی هیچ‌گونه کشتی نداشته‌اند و از طرفی باید وام‌های بانک‌ها را بازپرداخت کنند. یکی از راهکارهای مسئولان در اینجا دادن مهلت به کشاورزان برای بازپرداخت وام‌هاست.
حذف محصولات آب‌بر مانند برنج و صیفی‌جات و صرفه‌جویی در مصرف آب در مناطق بالادست و شهر اصفهان از دیگر راهکارهای موقتی برای عبور از بحران آب در اصفهان است. صرفه‌جویی در مصرف بالای آب برای فضای سبز شهر اصفهان باید مورد توجه قرار بگیرد؛ درحالی‌که اصفهان یک شهر کویری است یکی از سرسبزترین شهرهای کشور است. در چنین شرایطی صرفه‌جویی آب در اصفهان یک داروی تلخی است که چاره‌ای جز سر کشیدن آن نیست.
تخصیص آب بیشتر از منابع سد زاینده رود به‌منظور ترمیم سفره‌های زیرزمینی موضع دیگری است که می‌تواند تا حدودی در راستای مطالبات کشاورزان قرار بگیرد. اما همه این راهکارها موقتی هستند و مواجهه با بحران بی‌آبی مسئله‌ای است که امکان عبور از آن نیازمند زمان نسبتا طولانی همراه با برنامه‌های کارشناسی و دقیق است؛ تکرار سیاست‌های اشتباه گذشته، قطعا موجب تعمیق بحران آب در کشور خواهد شد.
نظر شما