دولت از خروج سالانه 9 میلیارد دلار ارز توسط مسافران به خارج از مرزها سخن می‌گوید که 4میلیارد دلار تراز تجاری منفی برای ایران در بخش سفرها ایجاد می‌کنند. ولی‌الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی پیش از این از سفرهای «بیش از حد معمول ایرانی‌ها» به خارج از کشور سخن گفته بود با این حال چند روز قبل‌تر در داخل صحن نمایندگانی مثل عباس گودرزی با انتقاد از کثرت سفرهای نمایندگان مجلس گفته بود که نمایندگان در سفرهای خارجی مسابقه گذاشته‌اند.
حضور یک هیأت 5نفره از نمایندگان مجلس در مسابقات پارالمپیک سال95 برزیل و یک سال بعدتر سفر 5نماینده عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به فرانسه، پرتغال و لهستان و بازدید از موزه لوور دو نمونه از همین سفرهای خارجی بود که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مورد انتقاد قرار گرفت. برخی سفرهای نمایندگان مجلس و کارکنان دولت در چارچوب دیپلماسی عمومی و دیپلماسی ضرورتی انکارناپذیر است اما مجموعه‌ای از سفرهای خارجی نمایندگان و کارکنان دولت مشخص نیست چه دستاوردی برای کشور به ارمغان داشته است.
- کمیته 5نفره ناظر بر سفرهای خارجی
کمیته‌ای در مجلس بر سفرهای خارجی نمایندگان نظارت می‌کند و مأمور بررسی ضرورت سفرهای خارجی است. یک منبع آگاه در مجلس که نخواست نامش فاش شود به همشهری گفت: ترکیب این کمیته از بهروز نعمتی، محمد آشوری، علاءالدین بروجردی، حسین امیرعبداللهیان دستیار رئیس مجلس و یک نماینده از وزارت خارجه هستند که به‌عنوان 5عضو تصمیم‌گیر درخصوص سفرهای خارجی نمایندگان ضرورت انجام سفرها را بررسی می‌کند. به‌گفته این منبع آگاه، سفرهای خارجی نمایندگان به‌طور عمده در قالب 2نوع درخواست سفرهای همراه وزیر و گروه‌های دوستی و پارلمانی اتفاق می‌افتد.
- وزیران حداقل 2نماینده با خود به سفر می‌برند
برخی وزرای کابینه در سفرهای خارجی خود نمایندگان مجلس را هم همراه خود می‌برند. حداقل 2نماینده می‌توانند همراه با یک وزیر به سفر خارجی بروند و این درخواست به کمیته سفرهای مجلس می‌آید. از آن سمت هم اگر گروه‌های دوستی و پارلمانی مجلس برنامه سفر خارجی داشته باشند مجوز آنها را باید از کمیته ارزیابی سفرها بگیرند. مثلا قرار است به‌زودی یک هیأت پارلمانی 3نفره از ایران عازم پرتغال شود. این سفر مجوز کمیته ارزیابی‌ها را گرفته است.
حق مأموریت برای کارکنان دولت و نمایندگان در سفرهای خارجی براساس قانون نظام هماهنگ پرداخت محاسبه می‌شود.
بهروز نعمتی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس و عضوکمیته نظارت بر سفرهای خارجی نمایندگان مهرماه سال96 در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا گفته بود: «سقف ماموریت نمایندگان 5 روز است که روزانه 130یورو به‌عنوان حق ماموریت به آنها پرداخت می‌شود.»
سال91 و در بحبوحه بحران ارزی 2نماینده مجلس (حسن کامران و نیره اخوان) طرحی را به صحن آوردند که براساس آن حق ماموریت مأموران دولت و نمایندگان به نصف کاهش پیدا می‌کرد اما این طرح در صحن رأی نیاورد. کامران در همان زمان در برنامه پایش گفته بود: «وقتی دندان آدم شیرین می‌شود به این لایحه‌ها و طرح‌ها رأی نمی‌دهد.»
عباس گودرزی یکی دیگر از نمایندگان مجلس با انتقاد از این هزینه‌ها به همشهری می‌گوید: «ضرورت و نتیجه سفر نمایندگان باید مشخص باشد. از طرفی برخی سفرهای نمایندگان به میزبانی بیرون از مجلس انجام می‌شود و من این را به صلاح مجلس نمی‌دانم. اینکه از بیرون از مجلس سفری انجام شود و نماینده را همراه کنند شایسته و در شأن مجلس نیست.»
- چه کسی می‌گوید سفرها افزایش یافته است؟
با این حال محمدمهدی برومندی، عضو هیأت نظارت بر سفرهای خارجی کارکنان دولت معتقد است: «سفرهای نمایندگان شفاف است و همه سفرهایی که در هیأت نظارت بر سفرهای خارجی کارکنان دولت و همچنین هیأت رئیسه مجلس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد براساس مصوبه سفر انجام می‌شود.
او با بیان اینکه سفرهای خارجی نمایندگان مجلس تنها از طرف خود هیأت رئیسه ارزیابی می‌شود، اضافه می‌کند: «سفرهای خارجی نمایندگان مجلس اغلب در راستای اهداف نظام جمهوری اسلامی است و براساس مأموریت‌های کمیسیون‌های تخصصی مجلس صورت می‌گیرد.
برخی سفرها نیز در چارچوب امور وزارتخانه‌های دولتی انجام می‌شود که نمایندگان از طریق کمیسیون‌های تخصصی با آن وزارتخانه‌ها کار می‌کنند. درمجموع به‌عنوان عضو هیأت نظارت بر سفرهای خارجی کارکنان دولت بر این نکته تأکید دارم که سفرهای خارجی نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است. من تعجب می‌کنم که می‌گویند سفرهای خارجی افزایش یافته است. براساس آمار و ارقام نیز قابل اثبات است که سفرها نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته است.»
او می‌افزاید: «به‌طور معمول هر سه‌شنبه جلسه هیأت نظارت بر سفرهای خارجی دولت برگزار می‌شود. با توجه به تعدد سازمان‌ها و دستگاه‌های کشور، معمولا هر هفته 50 تا 60 مورد درخواست سفر خارجی به این هیأت واصل می‌شود و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
این درخواست‌ها در برخی موارد استثنا به بالای 100مورد در هفته نیز می‌رسد. برخی از این سفرها مربوط به‌خود وزارتخانه‌هاست و برخی مربوط به زیرمجموعه‌های آنها. البته خود وزارتخانه‌ها یک کمیته دارند که بررسی لازم را در ارتباط با سفرهای خارجی انجام می‌دهند و سختگیری‌های لازم لحاظ می‌شود. ما نیز در کمیسیون نهایی که هیأت نظارت است بررسی جامعی را انجام می‌دهیم که آیا سفر به صلاح است یا خیر؟»
- علت رد درخواست‌ها
این هیأت سفرهای دولتی را بررسی می‌کند که 2نماینده مجلس به همراه 2نماینده از وزارت اطلاعات و وزارت خارجه به همراه محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور جمع 5نفره آن را تشکیل می‌دهند. علیرضا رحیمی دیگر عضو هیأت نظارت بر سفرهای خارجی کارکنان دولت تعداد درخواست‌های سفرهای خارجی مسئولان را بین 120 تا 150سفر در هفته اعلام می‌کند. او به همشهری می‌گوید «به‌صورت اجمالی در هر جلسه بین 10 تا 15 درخواست ارسالی به هیأت مورد موافقت قرار نمی‌گیرد و ضروری تشخیص داده نمی‌شود.
عمده علت رد این درخواست‌ها یا سفر غیرمرتبط با وظیفه دستگاه است یا اینکه در مواردی که بعضا برای تهیه اقلام می‌روند، اقلامی هستند که در داخل تهیه می‌شوند. همچنین نمایشگاه‌هایی در خارج از کشور برگزار می‌شود که دستگاه ضرورت آن را نمی‌تواند به هیأت 5نفره اعلام کند. رحیمی درباره درخواست سفرهای خارجی از قوه قضاییه می‌افزاید: «در ارتباط با سفرهای قوه قضاییه این نهاد از طریق وزارت دادگستری موارد را منعکس می‌کند. وزارت دادگستری از هیأت درخواست مجوز می‌کند.
آیین‌نامه اجرایی همچنین درخصوص مجلس شامل حال کارکنان می‌شود ولی نمایندگان تابع پروتکل خود مجلس هستند. کارکنان مجلس و قوه قضاییه اما مشمول قانون و آیین‌نامه هستند. مقامات شامل روسای قوا، وزرا، استانداران و مقامات لشکری و کشوری از درخواست مجوز مستثنی هستند.» او با بیان اینکه «برای پایین‌تر از رده اول مقامات کشوری درخواست مجوز می‌شود» تصریح می‌کند: حتی برای محافظان وزرا یا مسئول دفاتر آنان که همراه سفر هستند درخواست مجوز می‌شود. ضرورت سفر خود نمایندگان هم به تصویب هیأت رئیسه مجلس می‌رسد و مجموعا سفر نمایندگان تابع پروتکل مسافرت‌هایی است که هیأت رئیسه بر آن نظارت دارد.
نظر شما