فبك به عنوان سرواژه (فلسفه براي كودكان) كه برخي عنوان دقيق‌تر آن را (فكر پروري براي كودكان) مي‌دانند به مشكل متیو لیپمن(1922-2010) فیلسوف آمریکایی در سر كلاس تدريس فلسفه به دانشجويان باز مي‌گردد. جايي كه او متوجه شد ديگر براي اينكه دانشجويانش نحوه تفكر استدلالي و خلاقانه و داوري عقلاني را ياد بگيرند زمان مناسبي نيست و آنها مي‌بايست از دوران كودكي و نوجواني چنين مهارتي را بياموزند.
ليپمن كه دکترای فلسفه خودرا در سال ۱۹۵۴ از گروه فلسفه دانشگاه کلمبیا گرفت. هجده سال در همین دانشگاه، فلسفه تدریس می‌کرد و بعد تر براي پروراندن ايده خود به دانشگاه دولتی مونتکلیر رفت و در سال ۱۹۷۴ مؤسسه IAPC را با عنوان مؤسسه بسط و ترویج فلسفه برای کودکان تأسیس کرد. برنامه او یعنی «فلسفه برای کودکان» جایزه سال ۲۰۰۱ انجمن فلسفی آمریکا را به خود اختصاص داد. از ليپمن تاكنون دو كتاب کودکی در مدرسه لیزا ترجمه حمیده بحرینی نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389 و كتاب پیکسی ترجمه یحیی قائدی و اسفندیار تیموری از همان نشر در سال 1392 منتشر شده است .برنامه فلسفه براي كودكان تلاشي است براي اينكه کودکان و نوجوانان برنامه‌ای منظم برای آموزش تفکر عمیق فلسفی داشته باشند تا قدرتِ استدلال، داوری و تشخيص عقلاني در آنها پرورش پيدا كند.
تفکر نقادانه، تفکر خلاقانه و تفکر مراقبتی سه سر فصل عمده مهارتي مورد نظر در اين برنامه است .در اين برنامه بر اساس تشكيل كارگاه هاي آموزشي كه توام با بازي و قصه گويي است بچه‌ها یاد می‌گیرند که از قدرت ذهنشان استفاده و تبادل نظر کنند و سر یک موضوع به توافق برسند. همچنين با تقويت اعتماد به نفسشان آنها یاد می‌گیرند که از مشورت دیگران فرار نکنند، انتقادپذیر باشند و هیچ حرفی را بدون دلیل و فکر قبول و یا رد نکنند.در ضمن آنها متوجه مي شوند كه براي داشتن يك رابطه موثر خوب گوش کردن را یاد بگيرند.از نظر كارشناسان فبك، بچه‌ها بعد از گذراندن این کلاس‌ها دیگر از ترسی از حرف زدن نخواهند داشت و از مورد قضاوت قرار گرفتن ناراحت نمی‌شوند. آنها در طول این کلاس‌ها یاد می‌گیرند که خودشان را در جایگاه طرف مقابل قرار دهند تا حرف‌های بقیه را بهتر متوجه بشوند و بتوانند موضوعات را بهتر طبقه بندی‌کنند و مسائل را به شیوه درست بیان و منطقی‌تر فکر کنند.
- برنامه ايراني فلسفه براي كودكان
۴ آبان ۸۶ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، گروه فلسفه برای کودکان و نوجوانان با مصوبه شورای گسترش آموزش عالی شروع به فعالیت كرده است و تا اکنون در زمینه فلسفه برای کودکان فعالیت‌هایی شامل: مقاله، تألیف و ترجمه کتاب، برگزاری سمینار، همایش و نشست انجام داده‌است. اين پژوهشگاه همچنين براي ارتقاي سطح آموزش به مربيان و دانشگاهيان اين حوزه فصلنامهٔ علمی - تخصصیِ تفکر و کودک را منتشر می‌كند.
از جمله پژوهشگران ایرانی این رشته می‌توان به یحیی قائدی، سعید ناجی، روح‌الله کریمی،ملیحه راجی و مهرنوش هدایتی و محمدرضا واعظ شهرستانی اشاره کرد.دكتر یحیی قائدی از اولین پژوهشگران فلسفه برای کودکان در ایران است که کار بر تز دکترای وی با موضوع برنامه فلسفه برای کودکان از سال ۱۳۷۸ شروع و در سال ۱۳۸۲ دفاع شد که یکی از نخستین پژوهش‌های ایرانی در این زمینه بود. وی در سال ۱۳۸۳ نسختین کتاب تألیفی دربارهٔ فلسفه برای کودکان را نوشت.
نظر شما