و در این امر تلاش کشورها را در جهت ایجاد پارادایمهای نوین آموزشی برانگیخت به گونهای که همه نظامهای آموزشی جهان را دستخوش تغییرات کرد.
شاید نتوان گفت این تغییرات در همه جا یکسان بوده ولی هیچ نظامی از آن مستثنی نیست. پیشرفت فنآوری منجر به تغییر در شیوهها، تفکرات، نوع رفتارها، فرهنگ و اقتصاد در آموزش شد.
نظامهای آموزشی از سنتی به سوی آموزشهای غیر رسمی و مجازی تغییر یافتند بهگونهای که میتوان گفت امروزه معلم محوری در مدارس جای خود را به فراگیر محوری داده است و دانش آموزان مسؤلیت یادگیری خود را بر عهده میگیرند.
با تنوع فراوان در نیازها و علایق دانش آموزان ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات توانست پاسخگوی استانداردهای آموزشی با توجه به شرایط متفاوت برای یادگیری در عرصه جهانی باشد، به گونهای که:
- دیگر آموزشها بر پایه خواندن و نوشتن نخواهد بود، بلکه مهارتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات آموخته میشود.
- دانش و یادگیری دانشآموزان محدود به زمان و مکان خاص نیست و به فرای مرزها و محدودیتها گسترش مییابد.
- حضور فیزیکی معلم و شاگرد در سرکلاس ضروری نخواهد بود.
- آموزشهای انفرادی مطابق با استعدادها و توان دانش آموزان امکانپذیر خواهد بود.
- امکان انجام آزمایشهای مجازی برای دانش آموزان فراهم میشود.
- محتوای آموزشی انعطافپذیر خواهد بود و انگیزه برای یادگیری را افزایش میدهد.
- با ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی فراگیران انگیزه بیشتری در یادگیری خواهند داشت.
- مطالب و محتوای مورد نیاز از طریق شبکه عظیم جهانی (اینترنت) و منابع مختلف در دسترس خواهد بود.
- دانشآموزان از منابع مختلف میتوانند جهت انجام کارهای گروهی و پروژههای خود استفاده کنند و ارزشیابی مداد کاغذی به سوی پروژهای سوق داده میشود.
- معلمان نقش یک راهنما و تسهیلگر را در فضای داخلی کلاس و در عرصه بینالمللی رقابتهای علمی میکنند و با استفاده از تکنولوژی و فناوری در روش تدریس مؤثرتری خواهند داشت.
- کتابهای الکترونیکی، اینترنت در کنار کتابهای درسی منجربه غنی شدن یادگیری میشوند. محتوای آموزشی متنوع و انعطافپذیرخواهد بود و براساس نیازهای دانش آموزان در دسترس قرار میگیرد و آنها در یادگیری محتوای آزادی عمل خواهند داشت.
- محیطهای آموزشی مجازی به وجود خواهد آمد که در آن یادگیری، ارتباط با معلم و سایر افراد و تبادل اندیشهها در هرزمان و مکان صورت میگیرد و فرصتهای آموزشی برای دانش آموزان بدون توجه به رده سنی و جنسی فراهم میشود.
لازمه تطبیق دادن دانشآموزان با این شرایط این است که آنها مسؤلیت یادگیری خود را برعهده گیرند و در یادگیری خود آزاد باشند. فراگیران میبایست افرادی خودراهبر، مسؤلیتپذیر و مستقل باشند و به ارزشیابی دانستههای خود بپردازند و بر روند کاریشان نظارت داشته باشند در این صورت است که میتوانند از میزان پیشرفت خود آگاهی پیدا کنند.
دانش آموزان یاد میگیرند به جستجوی نیازهای خود باشند و شیوه صحیح آموختن را بیاموزند و میتوانند به ارزیابی میزان یادگیری خود بپردازند و بازخوردهای پیدرپی از روند کاری خود را دریافت کنند در این صورت است که برای یادگیری بیشتر تلاش میکنند.
با توجه به حجم اطلاعات زیاد و استفاده از نوآوری در جهت دسترسی همه به آن و کیفیت آموزشی میبایست استفاده از آن در کشور ضروری شود و در این راستا باید دیدگاههای فلسفی، اعتقادی، ارزشی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی را در نظرداشته باشیم و یک چشم انداز جدیدی برای آنها تعریف کنیم.
در نتیجه سیاستگذاران در زمینههای:
- اجتماعی (افزایش سطح آگاهی مردم و حقوق شهروندی)
- فرهنگی (نحوه استفاده و فرهنگسازی)
- اقتصادی(امکان دسترسی همگان به آن)
- فنی (گسترش وب سایتها و شبکههای مخابراتی و ارتباطی)
- آموزشی (فراهم آوردن مقدمات استفاده از فنآوری در کلیه دورههای تحصیلی آموزش معلمان و مربیان و دانش آموزان، ادغام فناوری با برنامههای درسی)
میبایست برای نهادینه کردن فناوری اطلاعات و ارتباطات بستر مناسبی را فراهم کنند. در این صورت است که با به کارگیری فنآوری، دسترسی آسان به اینترنت، نرم افزارهای تدریس و دسترسی به سایتهای علمی و آموزشی گوناگون، برقراری ارتباط و تشریک مساعی و تبادل علمی بین دانش آموزان فراهم خواهد شد، که خود در خود فراگیری و خود کنترلی دانش آموزان نقش بسزایی خواهد داشت.
*کارشناس ارشد برنامهریزی آموزشی