«تولد این بز‌ها به‌خودی خود اهمیتی ندارد اما از آن‌جهت که پژوهشگران را یک مرحله به تولید حیوان شبیه‌سازی شده و در نهایت حیوان ترانسژنیک نزدیک‌تر می‌کند، فعالیتی درخور توجه است.»
دکتر سامانی، عضو هیات علمی پژوهشکده رویان در گفت‌وگو با همشهری تولید حیوانات ترا‌ریخته را یکی از زمینه‌های مهم در عرصه بیو‌فناوری عنوان می‌کند و می‌گوید: هدف نهایی این طرح آن است که مولکول‌های پروتئینی ارزشمند گونه‌های دیگر از جمله انسان را در شیر یک دام مثل بز و گاو تولید و به این ترتیب از شیر این حیوانات برای تولید دارو استفاده کرد.
بز‌های دو‌قلو در اولین ساعات بامداد روز جمعه 12 مهر‌ماه در پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی با زایمان طبیعی به‌دنیا آمدند.
تولید حیوان (IVM-IVF) و حیوان شبیه‌سازی شده را می‌توان مقدمه‌ای برای تولید حیوان ترا‌ریخته به شمار آورد. بلوغ تخمک در آزمایشگاه، انتقال جنین به بدن حیوان ماده، طی کردن دوران بارداری و زایمان مراحل مشترک بین تمام این طرح‌هاست. مرحله تشکیل جنین تفاوت عمده میان این پروسه‌هاست؛
مرحله‌ای که دکتر سامانی در مورد آن می‌افزاید: در تولید حیوان IVM-IVF تخمک بالغ شده در آزمایشگاه با اسپرم لقاح می‌یابد و جنین حاصله به حیوان ماده منتقل می‌شود.
در شبیه‌سازی پس از بلوغ تخمک، هسته تخمک خارج می‌شود و هسته یک سلول سوماتیک به جای آن می‌نشیند.
تولید حیوان ترانسژنیک سخت‌ترین و پیشرفته‌ترین مرحله است. در این فرایند هسته سلول سوماتیکی که حاوی ژن‌های مورد نظر است جانشین هسته تخمک بالغ‌شده در آزمایشگاه می‌شود و جنین حاصله به رحم حیوان میزبان منتقل می‌شود.
سقط جنین مشکلی است که محققان را در تولید حیوان ترانسژنیک با مشکل مواجه می‌کند. در شبیه‌سازی درصد سقط جنین بین 60 تا 90 درصد است. اما این مشکل در تولید حیوان ترانسژنیک بیشتر است.
دکتر سامانی با بیان این مطلب از تلاش محققان رویان برای تولید بز و گاو ترانسژنیک خبر می‌دهد.
تولید گاو ترا‌ریخته، هدف نهایی رویانی‌ها
پس از موفقیت در تولید گوسفند (IVM-IVF) و شبیه‌سازی شده، گاو (IVM-IVF) و اکنون بز (IVM-IVF) محققان رویان تولید بز و گاو ترا‌ریخته را در دست اقدام دارند.
- اما با توجه به اینکه در تولید گوسفند، محققان یک مرحله جلوتر هستند و تولید رویانا، اولین گوسفند شبیه‌سازی شده ایرانی را در کارنامه دارند، چرا در تولید حیوان ترانسژنیک گاو و بز در برنامه هستند؟
دکتر سامانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: تولید شیر در گاو و بز بیشتر از گوسفند است و برای تولید دارو به صرفه‌تر است.
ضمن آنکه انجام این تحقیقات روی حیوانی مانند بز به‌دلیل کوتاه‌تر بودن دوران حاملگی نسبت به گاو نتیجه بخش‌تر است. مدت حاملگی در گاو 9 ماه و در بز 5 ماه است.
دستکاری ژنتیک و انتقال جنین ساده‌تر بز تحقیقات در این حیوان را نسبت به گوسفند ساده‌تر می‌کند.
تولید بز ترا‌ریخته با توانایی تولید شیر حاوی پروتئین فاکتور 9 طرحی است که در رویان پیگیری می‌شود. این پروتئین غنی شده برای استفاده بیماران هموفیلی کاربرد دارد.
بیماران هموفیلی B که نادرتر از نوع هموفیلی A است اکنون از داروی نوترکیبی که بسیار گران قیمت در خارج از کشور تولید می‌شود، استفاده می‌کنند.
به گفته دکتر شاهوردی، معاون پژوهشی پژوهشکده رویان، پس از اینکه ژن فاکتور انعقادی 9 در شیر حیوان تولید شد این شیر خالص‌سازی می‌شود و پروتئین غنی شده از آن برای استفاده بیماران هموفیلی B کاربرد پیدا می‌کند.
