به گزارش همشهری‌آنلاین در این نشست که با حضور جمعی از چهره‌های فرهنگی و هنری و به همت علی‌دهباشی برگزار شد، دکتر محمدعلی موحددرباره ویژگی‌های سفرنامه ابن بطوطه گفت:ابن‌بطوطه 44 دولت را در سرزمین‌های اسلامی دیده و 124 هزار کیلومتر سفر کرده است. دوران گزارش شده از جانب او نیز به دلیل قرار گرفتن در دوره افول تمدن اسلامی و آغاز رنسانس و بیداری اروپا حائز اهمیت بسیاری است.من نمی‌دانم او چطور می‌توانسته خود را در تمام این مجالس و در میان تمام این افراد و بزرگان جای دهد؛ چرا که هیچ گوشه‌ای از زندگی شهری که در آن اقامت داشته نیست که او از آن گزارشی نداده باشد. ابن بطوطه یک سفرنامه‌نویس صرف نیست
موحد که سال قبل برای حضور در سمیناری درباره ابن بطوطه به یکی از کشورهای عربی رفته بود و هم اکنون هم در حال ویرایش و کاست و فزود به ترجمه سالیان قبل خود از این سفرنامه است درباره چگونگی علاقه‌مندی‌اش به ابن بطوطه گفت:ابن‌بطوطه از دوران نوجوانی برای من یک حس نوستالژیک همراه داشت. چیزی مانند یک حرکت توام با خوشی. در واقع ابن بطوطه برای من چیزی است که هنوز هم من را یاد دوران نوجوانی می‌اندازد.
وی افزود: در دروان جوانی، کتاب مختصر بیلونی را که در یک کهنه‌فروشی در آبادان پیدا کردم، همچون فیلی که یاد هندوستان افتاده باشد دوباره به یاد ابن‌بطوطه و تجربه خوانش سفرنامه او در نوجوانی افتادم. نمی‌دانم چه خاصیتی است، اما او خواننده‌اش را به خود می‌گیرد و دیگر رهایش نمی‌کند. در همان ایام به دنبال متن کامل سفرنامه ابن‌بطوطه افتادم و نسخه‌ای که 110 سال قبل در قاهره منتشر شده بود را پیدا کردم.
موحد ادامه داد: شروع ترجمه ابن‌بطوطه برای من همزمان بود با سال‌های نخست بعد از کوتای 28 مرداد که روزهای سختی بود. در آن ایام ابن بطوطه و داستان‌هایش تنها انیس و مونس من بودند و کار کردن روی آن برای من مایه آرامش.
وی در ادامه با اشاره به توصیفات و شرح سفرهای ابن بطوطه گفت: ابن بطوطه دست مرا گرفت و با خودش به شیراز برد. مرا میهمان خانه خواجه مجدالدین شیرازی کرد که اهالی شیراز به او مولانا می‌گویند. کسی که وقتی می‌میرد حافظ برای او صفت رحمت حق را می‌سازد و در غزل‌هایش می‌آورد. ابن بطوطه مرا به مدرسه مجدیه برد و در مجلس تدریس خواجه نشاند. او دست مرا گرفت و برد بر سر تربت سعدی که 60 سال قبل از آن فوت کرده بود. بر سر خانقاهی که سعدی در اواخر عمر ساخته بود و در آن نیز دفن شد. در خانقاهی که مردم شیراز در آن اطعام می‌شدند و بر سر حوضچه‌هایش لباس می‌شستند.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام رسول جعفریان ، رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در سخنانی با اشاره به اینکه در عالم اسلام دانش جغرافیا و سفرنامه‌نویسی دو موضوع درهم تنیده است، گفت: بسیاری از سفرنامه‌های اسلامی محصول سفر چهره‌های برجسته دوران به سفرهایی چون سفر حج است که حتی با وجود آمیخته بودن با مسائل امنیتی به طور معمول اثر قابل اعتنایی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: مردمان مغرب اسلامی در طول تمدن اسلامی در حوزه سفرنامه‌نویسی تبحر ویژه‌ای داشته‌اند که در شرق نمونه‌ای از آن نمی‌توان دید که در میان آنها سفرنامه‌های ابن بطوطه، ابن جبیر و عیاشی را می‌توان نام برد، اما سفرنامه ابن‌بطوطه در میان همه این آثاربه دلیل قصه‌گو بودن خود موقعیت ویژه‌ای دارد.
رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی افزود: سفرنامه ابن‌بطوطه را نباید یک سفرنامه حج صرف بدانیم. او در این سفرنامه نزدیک به 2 هزار کیلومتر سفر می‌کند و به سفر حج می‌رود. سفری که گاه تا دو سال هم طول می‌کشد و در آن مجالس علما و بزرگان زیادی را از نزدیک می‌بیند و درک می‌کند و همه اینها تنها به عشق زیارت خانه خداست که صورت می‌پذیرد.
وی با اشاره به اینکه این سفرنامه گنج عظیمی است که در ایران آن دوران نوشتنش باب نبوده است، گفت: ابن بطوطه در سفرش تمام دنیای اسلام را زیر و رو می‌کند و آن را پیش چشم مخاطبانش می‌آورد.
جعفریان همچنین با اشاره به اینکه ابن‌بطوطه پنج سفر حج را در طول حیات خود از سرگذرانده است، گفت: فرهنگ حرمین شریفین در سفرنامه او به خوبی قابل مشاهده است. او قصه‌ها و افسانه‌ها وتعابیری را در رابطه با فرهنگ حرمین شریفین دارد که بسیار عجیب و گاه غیرواقعی است. آداب و رسومی که او از آن یاد می‌کند، امروزه در بسیاری از موارد دیگر وجود ندارد. چنانکه تا چنددهه قبل در مکه تمامی مذاهب اسلامی با آداب و سنن خود نماز می‌خواندند اما وهابیون این مسائل را جمع کردند.
وی در پایان تاکید کرد: نگاه ابن بطوطه به شیعیان کم و بیش منفی است. در سفرنامه حجش کمتر از آن سخنی به میان می‌آورد، اما در سفری که به عمان و بعد از آن به قطیف دارد به توصیفی از جامعه شیعی نیز می‌پردازد، اما به طور کلی آن نگاه دارای ویژگی خاصی نیست.
به گزارش همشهری‌آنلاین پیش از سخنان دکتر موحد ،علی دهباشی سردبیر و مدیر سلسله‌نشست‌های شب‌های بخارا به توضیحاتی درباره دکتر موحد و جایگاهش در فرهنگ و ادبیات و عرفان و پژوهش ایرانی پرداخت.
نمایش فیلمی درباره ابن بطوطه که البته به زبان انگلیسی بود وهیچ توضیح فارسی هم نداشت پایان بخش این برنامه به شمار می‌رفت.
در این نشست علاوه بر رئیس خانه هنرمندان ایران،نجف دریابندری،دکتر صمد موحد،اسدالله امرایی،احسان نراقی،محمد زهرایی و جمعی دیگر از اهالی فرهنگ وهنر حضور داشتند.
از حاشیه‌های این مراسم اهدای تابلوی یکی از نقاشان معروف قهوه‌خانه‌ای از سوی رئیس خانه هنرمندان به دکتر موحد و آقای جعفریان بود.
